Riya

 Riya olmasın diye cemaatle namaz kılmaktan kaçınanlar ayrı bir riya içindedir. 

Seyyid Abdülhakim Arvasi (kuddise sirruh)

Huzur ve afiyet

 REŞHA-90:

Bir gün bir kimseye, ne iş yaparsın? Sordular: "Huzurum var. Ayağımı afiyet eteğine çekmiş, kendi köşemde oturmaktayım" dedi. Buyurdular ki, huzur ve afiyet o değildir ki, ayağını bir beze sarıp bir köşede oturasın. Afiyet, nefsinden, benliğinden kurtulmaktır. Ondan sonra istersen bir bucakta otur, istersen halk içinde ol!

(Mevlânâ Abdurrahman Câmî kuddise sirruh)

[Reşahât, sf: 225]

REŞHA-89

 Reşha-89:

Buyurdular: Bütün miskinlere ve dilencilere şefkat ve merhamet etmeli, lokmayı iyiden ve yaramazdan esirgememeli, onu yaradanın ve var edenin kim olduğuna bakmalıdır. İhsân etmek isteyince, Cüneyd ve Şiblî'ye ihsân etmek lâzım değildir. Himmeti yüksek ve takvâ ehli olan kimse, hiç dilencilik ile bir kimsenin kapısına gelir mi, dememelidir. O bilinmeyen elbisesinin içindekini veya örtünün altındakini, kim bilir kimdir,hâli nedir. Onun kerâmet ehli bir velî olmadığı nereden ma'lûm. Zirâ Hak sübhânehû ve teâlânın velî kulları ekseriya hallerini gizlemek için, fukara ve miskin halinde görünürler.

(Mevlânâ Abdurrahman Câmî kuddise sirruh)

[Reşahât, sf:225]

Asalet nedir?

 REŞHA -87:

Buyurdular: Hakîkat sâhiblerine göre asalet, kişinin baba ve dedelerinin ümerâ ve vüzerâ cinsinden olmasında, yahud zâlim ve fâsıklardan anılmalarında değildir. Asâlet güzel bir cevherden ibâret olup insanın zâtında bulunur. Selîm hilkat, temiz ve güzel tabîat ve ahlâk gibi.  Halkın, asâlet sandıkları şey bed [kötü] asıllılıktır [asaletsizliktir].

(Mevlânâ Abdurrahman Câmî kuddise sirruh)

[Reşahât, sf: 224]

Zâtî muhabbet

 REŞHA-92: 

Buyurdular: Zâtî muhabbet odur ki, bir kimse bir kimseyi sever, lâkin sevgisinin sebebini bilmez. Bu çeşit muhabbet insanlar arasında çoktur. Bir kimse ile Cenâb-ı Hak arasında böyle muhabbet olursa, ona muhabbet-i zatî derler. Muhabbetin bu kısmı, muhabbetin en yükseğidir. Muhabbet-i zâtî, lütf [iyilik] gördüğü zaman sevip, sertlik gördüğünde sevgisi gitmek değildir.

(Mevlânâ Abdurrahman Câmî kuddise sirruh)

(Reşahât, sf: 225)

REŞHA-91

 Buyurdular: Civânmerdliğin alâmeti, kişinin dâima üzüntülü ve mahzûn olmasıdır. Hak teâlânın huzûrunda işsiz oturmak ma’kul değildir. Hüznü ve üzüntüsü olmayandan gaflet kokusu gelir. Üzüntü ve hüzünlü olandan ise, cem'iyyet ve huzûr râyihası gelir. Hâcegân hazretlerinin nisbeti ekseriyâ hüzün ve üzüntü şeklinde zâhir olur.

(Mevlânâ Abdurrahman Câmî kuddise sirruh)

(Reşahât,sf:225)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

*Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Bir mü’min, bir mü’min için duâ ederse, melekler *(âmin)* der. Melekler âmin dediği ve günâh işlemedikleri için, o duâ kabûl olur. Günahkârın duâsı kabûl olmıyabilir ama mâsumunki kabûl olur. Melekler *(mâsum)* dur.

*(İhlâs)* nasıl elde edilir? İhlâs ne zaman düzelir? İhlâsı elde etmenin tek bir yolu var, o da büyüklerin *(sohbeti)* dir. Peki, sohbet nedir?

Bu büyüklerle sohbet demek; severek kitaplarını okumak, sözlerine uygun yaşamak, onların yolunu öğrenmek ve onlarla berâber bulunmağa çalışmakdır. 

Sohbet demek, illâ bir şeyler dinlemek, bir şeyler öğrenmek demek değildir kardeşim. Sohbet, o büyüklerle *(berâber)* olmak demekdir. İsterse hiç konuşulmasın. 

Nitekim *(Şâh-ı Nakşibend)* hazretlerine, uzak yoldan bir tüccar gelmiş. İçeri girmiş, ama bakmış ki, hiç konuşma yok. Herkes başını önüne eğmiş, sessizce oturuyorlar. 

Tüccar içinden; *(Bu kadar uzak yoldan geldim, bir şeyler anlatsa da, istifâde etsem)* diye düşünmüş. O anda Şâh-ı Nakşibend hazretleri başını kaldırmış. O adama dönmüş ve;

*(Bizim sükûtumuzdan istifâde edemiyen, konuşmamızdan hiç istifâde edemez)* demiş. Meğer Şâh-ı Nakşibend hazretleri, ordakilere kalbinden *(feyz)* akıtıyormuş. 

Müslümânın sîmâsında *(feyz)* vardır. Bu sîmâya bakan, bu feyzden istifâde eder. Hiç konuşmasa da, kalbinden yayılan feyz, çevresine çok fâideli olur. Çocukların kalbi, daha günah pisliğine bulaşmadığı için çok *(temiz)* dir. 

Büyüklerin kalbinden *(feyz)* gelir efendim. Evliyânın kalbinden feyz alınır. Eğer kalbinize feyz geliyorsa, bütün dünyâyı, herkesi ve her şeyi *(resim)* gibi görürsünüz. 

Eğer o feyz yoksa, her şey *(diken)* gibi batar. Büyüklere âşık olan, Allaha âşık olan, Peygambere âşık olan bir insan ne görür? Sâdece *(güzel)* şeyler görür. 

Büyükleri sevmek için, o büyüklerin hayâtını çok okumak lâzım, *(Mektûbâtı)* çok okumak lâzım, arkadaşları çok sevmek lâzımdır. 

Çok şeyler öğrenmek o kadar mühim değildir. Şeytan da çok şey biliyordu. Yâni *(ilmi)* vardı, *(ameli)* de vardı, ama buna rağmen Cehenneme gitdi. Niçin? Çünkü *(ihlâsı)* yokdu.

Sünneti seniyyeye sıkı sarılmamız lazımdır

Biz fakirlerin,Allahu Tealaya karşı aşağı,küçüklük düşüncesi içinde olmamız herşeyi Ondan beklememiz,kalbi kırık,hep yalvarıcı,Ona sığınıcı olmamız, kulluk vazifelerini yapmamız, şeriatin dışına taşmamamız ve sünneti seniyyeye sıkı sarılmamız lazımdır.

İmamı Rabbani hazretleri

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

*(El ulemâ vereset-ül enbiyâ.)* Efendimiz aleyhisselâm böyle buyuruyor. Yâni âlimler Peygamberlerin vârisleridir. Ne büyük ni’met içindeyiz kardeşim. 

Bu gün çok yoruldum efendim. Lâkin insanın kalbinde *(Allah)* sevgisi varsa, *(Din)* sevgisi varsa, o kalbin zindeliği, vücûdun yorgunluğunu giderir efendim. 

Ben zindeyim elhamdülillah. Bana; *(Çok yoruluyorsun, üzülüyoruz)* diyorlar. 

Evet yoruluyorum, ama insanın kalbinde *(sevgi)* varsa, *(hizmet aşkı)* varsa, muhabbet varsa, vücûdunun yorgunluğu ona te’sîr etmiyor. Yeter ki kalb zinde olsun. Ben zindeyim elhamdülillah. 

Benim kurtulmam, sizin kurtulmanız, hepimizin kurtulması, bu kitapların dağılması, hep Efendi hazretlerinin, bana; *(Sen lâf dinlersin)* iltifâtıyla olmuşdur. Sen lâf dinlersin dedi bana. Elhamdülillah. Allahü teâlânın ihsânı efendim. 

Ya kovsaydı, *(Git, artık gelme)* deseydi. Çünkü ben, en çok ondan korkardım efendim. *(Bir daha gelme)* diyecek diye ödüm kopardı. Bu korkuyla yüzlerine bakamazdım. Hep önüme bakardım. 

Âlimler, Allah korkusundan, kendilerini âdeta arslanın ağzının içindeki *(yem)* gibi görürler. Arslan ağzını kapatdığı zaman ölecek, o kadar Allahdan korkarlar. 

Ben, Efendi hazretlerinin, her zaman tam karşısına otururdum. Hattâ, Eyüp Sultân câmiinde, ilk tanıdığımda, en önde, burun buruna oturmuşduk. 

Allahü teâlâ; *(Her istiyene veririm, bâzan da istemiyenler arasından seçdiğime veririm)* buyuruyor. İnnâ Fetahnâ leke sûresinin son âyet-i kerîmesidir bu. 

Bu âyet-i kerîmede hem adâlet, hem de ihsân var. Her istiyene veririm buyurması, *(adâlet)* dir. İstediğime veririm buyurması da *(ihsân)* dır. 

İstiyene nasıl verir? Meselâ benim gibi. Ben istedim, Rabbim de verdi. Askerî okulda, birinci sınıfa başlamışdım. Ramezân-ı şerîfde oruç tutmak istiyenleri, doktor muâyene edip, tutabilecek ve tutamıyacak olanları ayırdı. 

Oruç tutmak istiyen (seksen) kişi vardı. Bunların içinden, güçlü kuvvetli olanlarından (otuz) kişiyi, *(tutabilir)* diye ayırdı. (Elli) kişiyi de, zaîf gördüğü için *(tutamaz)* diye ayırdı. 

Ben de ufak tefek ve zaîfdim. Beni de tutamıyacakların içine ayırdı. Hâlbuki ben tutmak istiyordum. Çünkü evimde, böyle terbiye almışdım. Önceden de tutuyordum. Bunun için üzülmüşdüm. 

Hemen doktora; *(Ben tutmak istiyorum)* dedim. O zaman doktor bana bir kızdı, bir bağırdı. (Sen oruç tutacak adam mısın? Tutarsan sınıfda kalırsın, hasta olursun, ölürsün!) dedi. 

Nasihat

 Dostlarımıza olan nasihatimiz şudur: İtikadı ehli sünnet vel cemaat alimlerinin kitaplarında bildirdiğine uygun olarak düzeltmelidir. Bundan sonra farz,vacip,sünnet mendub, helal, haram,mekruh olan fıkıh hükümlerini öğrenmeli,her işi bunlara uygun yapmalıdır.

(İmam-ı Rabbani kuddise sirruh)

Mektûbât-ı Ma'sûmiyye 1.cild, 80.mektûb

 Bu mektûb,Mirzâ Muhammed Faruk'a gönderilmiş olup, kullukla irâdenin birlikte olamayacağını ve ayrıca İmâm-ı Rabbânî'nin "kuddise sirruh" mübârek mezarlarını medhetmekte,Serhend'in şerefini bildirmektedir:

Allahu teâlâ, sizi, arzularınıza kavuştursun. Belki bütün arzulardan kalbinizi boşaltsın ve kendi irâdesi ile bulundursun. Kulluk makâmı olan yokluk ve kendinden haberi olmamak, varlık ve kendinde olmanın işaret ve alâmeti istek ve arzuyla bulunmak gibi değildir. Varlık noktası ve benlik davası, muhibbin, ya'nî sevenin kalbinde Kafdağı gibi ve Sedd-i İskender gibidir. Ezelî bir ihsân olmayınca, bunları aşmak imkânsızdır.

Ma'nevî kuvvetle bir çekilme olmadan, yalnız sûrî ameller ile bu girdâbdan kurtulunmaz. Aşk ateşi kalbde, alev alev parlamayınca, sevgiliden başka bütün sevilenler bu ateş ile yanmayınca, bu kasırga ve fırtınadan kurtulmak muhâldir. Sâlik, kendi arzusuna bağlı olduğu müddetçe, irâde, istek sahibidir. İrâdeden, istekten ve bütün arzulardan geçer ve Allahu teâlânın irâdesi ile sıfatlanırsa, irâde, istek ve müridlik makâmından kurtulur. Üstâdlık makâmına lâyık olur. 

Bu zamanda evliyâlığın ilk kemâl mertebesi olan bu hâl ve bunun gibi evliyâlığın diğer olgunlukları, yüksek önderimiz, imamların imamı, doğru yolu göstericimiz İmâm-ı Rabbânî'nin (kuddise sirruh) feyizli mezarından, elde edilmektedir. O nûrlu bahçede hizmet edenler, hattâ etraftan, civârlardan sıdk ile gelen talebeler, o temiz yüksek yere ihtiyac yüzlerini iştiyakla sürünce, bu saâdet ve devletten istifâde ediyor, o feyze kavuşuyorlar. Muhabbet şarabından, o huzûrda bir yudum içince, yüzlerce coşma, kaynama ve dalgalanma ile kendilerinden geçiyor, matlûb ve maksuduna götürülüyorlar.

Bugün, Serhend şehri, feyiz ve nûrun fazlalığından, sırların zuhûrunun çokluğundan Hindistan'ın ve diğer memleketlerin gıbta edecekleri bir yerdir. Onu Hindistan'dan bilmemelidir. Çünkü o velâyetin kapısıdır. Hind toprağı, velâyet suyu ile birleşti ve muhabbet şarâbı onun tıynetindeki afyon ile bir araya geldi. Sekrin, sarhoşluğun, ya'nî aşk ve muhabbet sarhoşluğunun coşmasından, dalgalanmasından, taleb edenlerden ayn ve eser alınır, orada muhabbetle yanan, dönen ve dolaşanın başından ve sarığından haberi olmaz. Onların hâllerini şu beyit ne güzel anlatıyor:

Beyt:

Vakta ki sâkî şaraba afyon kattı,

Sarhoşlarda ne baş ne sarık kaldı.

Bununla beraber, cem'ül cem' şerbetinden doymuştur. Uyanıklık ve davet sütü ile taze ve yenidir. Bütün bu irşâd ve hidâyet o mübârek mezardan geliyor. Bu görünen ve elde edilenler, bu memleketin (bu toprağın) tıynetinin letâfetini gösteriyor. Gerçek talebelerin anladıkları gibi, onun feyizleri, vücûdunun sırları ve ihsânları olduğu açık ve şübhesizdir. Safâ yolunda gidenlerde bunu gayet iyi görmektedirler. Onun esrar denizinden elde edilen cevher, diğer yerlerde bulunmaz. O muhabbet meclisinden, arzû edenlerin şevk ile arayanların damağına değen bir yudum şerbet, âlemi de, kendini de unutturuyor.

Beyt:

Burada bitsin artık, aklı olanlar anlar,

İki kere seslendim, duymak isteyen duyar,

Vesselâm evvelen ve âhıran!

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Rabbimize nasıl şükredeceğimizi bilemiyorum. Çok rahatız, ni’metler içinde yüzüyoruz. Nereden geliyor bu ni’metler? Hep *(Efendi)* hazretlerinden. 

Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretlerinden geliyor. O büyüklerin himmeti, onların teveccühleri, çok şükür bizleri böyle mesrûr ediyor. Öyle seviniyorum ki, nerdeyse uçacağım.

Yâni sevincimden uçacağım. Bu kardeşlerimizin hizmetleri beni o kadar sevindiriyor. Hepinizden Allah râzı olsun. Efendi hazretleri, dünyaya  *(Nûr)* saçıyor kardeşim. Onun *(Nûr’u)* bunlar. Onun *(himmeti)* ile oluyor bu hizmetler. 

Allahın dînini yaymak ni’metınin devâm etmesi için, bu ni’mete *(Şükr)* etmek lâzım. Nasıl şükredeceğiz? Ni’mete şükretmek nasıl olur? O ni’meti yerinde kullanmakla olur. Yerinde kullanmanın birinci şartı nedir? 

*(Fitne)* den sakınacağız. Fitnenin sebepleri var. Fitne demek, müslümâna zarar gelmesi demekdir. Birinci sebep, müslümânların birbirlerine olan sevgilerinin azalmasıdır. 

Öyleyse, fitne çıkmaması için, birbirimizi çok seveceğiz. Ayrıca sevgimizi de onlara bildireceğiz. Peygamber Efendimiz buyuruyor bunu. Yâni hadîs-i şerîf. Lâlettâyin bir söz söylemiyorum size.

Resûlullah Efendimizin mübârek ağzından çıkan cümleyi söylüyorum: *(Men ehabbe ehâhü, fel yuhbir iyyâhu.)* Yâni bir kimse, bir din kardeşini seviyorsa, sevdiğini ona bildirsin. 

Ona sevdiğini bildirmek, (Seni seviyorum) demekle olmaz. Sevginin şartlarını yerine getirmek lâzım. Meselâ biri, bir din kardeşimizin aleyhinde konuşursa ne yapacağız? O kimseye;

*(Sus! Din kardeşimin aleyhinde konuşma!)* diyeceğiz. Onu susturacağız. Mümin kardeşimizi bir müşkilâtda görünce, hemen imdâdına koşacağız, onun için arkasından *(duâ)* edeceğiz. 

Bakın, ben namazda duâ ederken ne dedim? Siz de duydunuz. *(Mesâimize, hizmetlerimize iştirak eden din kardeşlerimize)* diye, sizlere duâ etdim. Beş vakit namazda ben size duâ ediyorum kardeşim.

Neden? Sizleri seviyorum da onun için. Hadîs-i şerîfde öyle buyuruluyor. *(Bir kimse, bir din kardeşini severerse, sevgisini ona bildirsin.)* Ama bu, lâfla olmaz ki. 

(Ben seni seviyorum) demek kâfi değil. Sevgisini ona bildirsin demek, sevginin şartlarını yerine getirsin demekdir. Ben seni seviyorum demeye, *(Lisân-ı kâl)* denir. Kâl, söz demekdir.

Ama sevginin şartlarını yerine getirirse, buna da *(Lisân-ı hâl)* denir. Yâni biz sevgimizi, hâlimizle tavrımızla davranışımızla bildireceğiz kardeşim. Âlimlerimiz; *(Lisân-ı hâl, lisân-ı kâlden entakdır)* buyuruyor.

Gönül ehli olan birinin kalbine girmeğe çalışmalıdır

 "İyi bir ahlak ve hizmet ile, gönül ehli olan birinin kalbine girmeğe çalışmalıdır. Zira bu tâifenin kalbi, nazârgâh-i ilâhî olduğundan, o kalbde bulunanlara da elbette o nazardan nasîb yetişir"

(Hâce Alî Râmitenî)

“Kaddesallahu te'âlâ sirreh”

(Reşâhât, sf.46)

Afiyet

 Adamın biri bir zata “Sen her gün afiyette değil misin?” dedi. “Allahu Teala’dan öyle bir gün istiyorum ki sabahtan akşama kadar günah işlemeyeyim. Afiyetle geçen gün böyle olur.” buyurdu.Cenab-ı hak size de böyle afiyetli günler ihsan eylesin.

(İmamı Rabbani kuddise sirruh)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Şehîd olanların *(kanları)*, Allahın dînini *(kitap)* ile yayanların *(mürekkebi)* ile tartılsa, mürekkep *(ağır)* gelir. 

Bundan maksad; *(kitap)* ile yayanların sevâbı, *(cihâd)* ile yâni döğüşerek şehîd olanların sevâbından daha çokdur. 

Ne mutlu Allahın dînini yayanlara! İşte islâmiyeti kitapla yayma hizmetini, siz yapıyorsunuz kardeşim. 

*(Cihâd)* etmek, harb etmek değildir, harb etmeği hükûmet yapar. Biz, kendi kendimize bu mânâda cihâd yapamayız. Kendi kendimize cihâd, *(emr-i mâruf)* dur.

Yâni Allahın dînini yaymakdır. Biz, bunu yapıyoruz el-hamdülillah. Allahın dînini yayanlar, beden ile cihâd edenlerden daha *(hayırlı)* dır. 

Hazret-i Alî ne buyuruyor? *(Bir kimse, Allahın dîninden bana bir kelime, yâni bir mesele öğretirse, ben onun kölesi olurum)* diyor. 

Elhamdülillah, İslâma hizmet bize nasîb oluyor kardeşim. Bize nasıl nasîb oldu? Allahın lûtf-u ihsânıdır bu. Allahü teâlâ herkese bir şey ihsân etmiş. 

Kimine, insanların sıhhatine hizmet etmeyi, yâni *(tabâbet)* ni’metini vermiş. Bize de Habîbinin, Resûlünün yolunu göstermek ni’metini vermiş. 

*(El ulemâ vereset-ül enbiyâ.)* Yâni âlimler, Peygamberlerin vârisleridir. Bunu, Peygamber Efendimiz buyuruyor. Peygamber Efendimizin vârisleridir bunlar. 

Vâris, mûrisin yanındadır. Ne büyük ni’met içindeyiz kardeşim. Sevinelim, şükredelim. Allahın dînini yaymak ni’metinin devâm etmesi için, bu ni’mete şükretmek lâzım. 

Şükretmek ne demek? Nasıl şükredeceğiz? Ni’mete şükretmek, o ni’meti yerinde kullanmak demekdir. Yerinde kullanmanın birinci şartı, *(fitne)* den sakınacağız kardeşim.

Büyüklere sevgiyi elden kaçırmayınız

 Allahu Teala’yı seven ve unutmayanlardan uzak kalman o saadet tohumunun açılıp büyümesine mani oldu.Fakat, o tohumun çürümemiş olması bu yavrunun yetişmeye elverişli, nefis bir cevher olduğunu göstermektedir. Her pahasına olursa olsun o büyüklere sevgiyi elden kaçırmayınız.

(İmamı Rabbani kuddise sirruhu)

Dedikodu yapanın sözü kabûl edilmez

 Mektûbât-ı Ma'sûmiyye 2.cild, 123. mektûb. Bu mektûb, hakîkatler menba'ı yüksek oğulları Şeyh Ebûl Kasım'a gönderilmiş olup dostların kusûrlarını afv ve dedikodu yapanı dinlemekten men' etmektedir:

Allahu teâlâya hamd olsun! Sevdiği, seçtiği kullarına selâm olsun! Kıymetli mektûbunuz geldi. Bizi çok sevindirdiniz. Huzûr ve safâ hâsıl olduğunu yazıyorsunuz. Ne iyi haber! Fitne ateşi ne kadar söner, bastırılırsa, o kadar iyidir. Dostlarından, sevdiklerinden insanlık icâbı bir kusûr, sevgiye uymıyan, ters düşen bir şey meydana gelirse, bağışlamalı, iyi taraflarını görmelidir.

 Mısra':

Mert isen, kötülük yapana, iyilik yap.

Derler ki, bir kimse, bir kimsenin yanında, bir kimsenin bir kötülüğünden bahsetmiş. "Biz, bize iyiliğine bakarız; iyiliği kötülüğünden fazla ise, iyiliklerini alır, kötülüklerini geçeriz. Nitekim Efendi de kölesine böyledir. O hâlde kul kula karşı nasıl olmalıdır!" demiştir. Yazıyorsunuz ki, bazı sâlihler, bazı haberler getirdi. Hüsn-i zan gereği sözlerine inandım. Bu yüzden kalbim ağırlandı. Deriz ki, ilim sâhibinin böyle söylemesi, hayret vericidir. Onların sözlerini hüsn-i zanla kabûl etmişsiniz ve hüsn-i zan etmeğe lâyık olan diğer tarafa hüsn-i zan etmemişsiniz. Dedikodu yapanın sözü kabûl edilmez,red edilir. Kenz-ül hafi kitabında diyor ki:

Halid bin Sinân: "Dedikoduyu kabûl etmek, dedikodudan daha kötüdür". Çünkü dedikodu, delâlet, işâret; kabûl ise, icâzet ve tasdîktir. Bir şeye delâlet eden ile onu kabûllenip, hükmeden bir değildir. O hâlde dedikodu yapanın azâbı, sadece dedikodusudur. Eğer doğru ise ayıblamasında, bir kimsenin gizli bir şeyini ortaya dökmek, hürmetini gidermek, nâmusuyla oynamak vardır. Yalan ise Allahu teâlâya karşı gelmek, yalan ve iftira söz ile şeytana uymak vardır. Sana bir kimse gelip, filân kimse, senin hakkında şöyle şöyle dedi, senin için şöyle şöyle yaptı dese, senin üzerine altı şey vâcib olur:

1- Tasdîk etmemelisin, ya'nî doğruluğuna inanmamalısın. Çünkü nemmâm, ya'nî dedikodu yapanın şâhidliği, İslâmda merdûddur. Allahu teâlâ Hücûrât sûresi altıncı âyetinde: 

"Ey îmân edenler, eğer size bir fâsık, bir haber getirirse, onu araştırın, (doğruluğunu anlayıncaya kadar tahkîk edin). Değilse, bilmeyerek bir kavme sataşırsınız da, yaptığınıza pişman olursunuz" buyuruyor.

2- Dedikodu yapanı men ediniz. Çünkü dedikodu yapmak münkerdir. Kötü işdir. Münkerden nehy ise vâcibdir. Allahu teâlâ Âl-i İmrân sûresi yüzonuncu âyetinde:

"Ey Muhammed aleyhisselâmın ümmeti! Siz beşeriyyet içim meydana çıkarılmış en hayırlı bir ümmetsiniz, iyiliği emr eder, fenalıktan alıkorsunuz ve Allaha îmânınızda devâm edersiniz!" buyuruyor.

3- Dedikodu edene, söz taşıyana, getirip götürene, ALLAH için kızmalısın. Çünkü o âsîdir, günâhkârdır, fâsıktır. Günâhkâra buğz ise vâcibdir.

4- Yanında olmıyan din kardeşine, onun sözü ile sû-i zan etmemelisin. Çünkü Müslümana sû-i zan haramdır. Haramdan sakınmak ise vâcibdir.

5- Dedikodu yapanın sözüne bakıp, tecessüs etmemeli, araştırmamalıdır. Çünkü Allahu teâlâ tecessüsü nehy ediyor ve Hücûrat sûresi onikinci âyetinde:

"Ey îmân edenler, zannın birçoğundan sakının, çünkü zannın bir kısmı günâhdır. [Müslümanların ayıb ve kusurlarını] araştırmayın..." buyuruyor.

6- Bu dedikoducunun yaptığını, beğenmediğin şeyi sen yapma. Âlimlerden biri buyurdu: " Bu zamanda günâhtan kurtulmak ve din kardeşleri ile kardeşliğinin devâmını istiyen, kendini hâkim yapsın, hâkimler gibi hükmetsin. Bir kimse hakkında, tek bir kimsenin sözünü kabûl etmeyip, birden çok şâhid olmayınca ve şâhidler âdil olmayınca, bir kimsenin sözünü tasdîk etmesin".

Mektûbât-ı Ma'sûmiyye 2.cild,137.ci mektûbun bir kısmı

 Bu mektûb Urvetü'l Vüska Muhammed Ma'sûm Fârûkî "kuddise sirruh) hazretleri tarafından Şeyh Cüneyd Mihtî'ye yazılmış olup, vâkı'asının ta'bîri, zarûrî nasîhatler ve on latîfeden bahsetmektedir. Mektûbun tamamı değil bir kısmı alınmıştır. 

... Soruyorsunuz: Şerîatta kula fâil-i muhtâr deniyor. Halbuki naslarda ve hadîslerde geldi ki: 

"Allahu teâlânın hidâyet verdiğini kimse delâlete götüremez. Allah kimi şaşırtırsa, artık onun için yol gösteren yoktur. Allah onunla birçok kimseyi saptırır, birçoklarını da doğru yola yöneltir" gibi âyetler ve;

"Îmân, Rahmanın iki parmağı arasındadır"

"Kaderin, hayır ve şerri Allahdandır"

"Kendisinden başka ilah olmayana yemin ederim ki, sizden biriniz Cennet amelleri işler, hatta kendisi ile Cennet arasında bir kol boyu [bir arşın, yarım metre] mesafe kalır ve alın yazısı öne geçer ve Cehennemlik amelleri işler ve Cehenneme girer. Bir kimsede cehennemlik amelleri işler ve kendisi ile cehennem arasında bir arşın mesafe kalır, kitab yazısı önüne geçer ve cennet amelleri işler ve cennete girer".

Deriz ki, sorudan hâsıl olan şudur ki, şerîat âlimleri kulda ihtiyâr vardır derler, ama bu âyetler ve hadîsler bunun aksini bildirmektedir ve ihtiyâr olmadığını haber vermektedir; burada bir çatışma olmuyor mu?

Cevab: Hiç çatışma yoktur. Açıklayalım, hiç şübhe yoktur ki, hidâyet ve delâlet Allahu teâlâya mahsûstur. Hayır, şer, îmân, küfür, tâat, isyan gibi ne varsa hepsi Allahu teâlânın takdîri ve irâdesi ile yaratılmaktadır. Âyet ve hadîsler de bunu göstermektedir.

Kulların yaptıklarını yaratan Hak teâlâdır, kullar değildir. Mu'tezile insanlar işlerinin yaratıcısıdır dediler ve delâlet, sapıklık derecesinde kaldılar. Çünkü Allahu Teâlâ:

"Sizi ve yapmakta olduklarınızı Allah yarattı" [Saffat-96] buyuruyor. Yine hiç şübhesiz biliyoruz ki, kul, işin de mecbûr değildir. Cebriye mecburdur dedi ve doğru yoldan saptı. Çünkü bir şeye isteyerek dokunma ile, elin veya bir uzvun titremesi farklı şeylerdir. Teklîf ve dâimî azâb hükmü cebriyyeyi nakz ve nefyetmektedir. Bununla beraber Allahu teâlâ sevâb ve azâbı kullarının ameline bağlamış ve:

"Yaptıklarının cezâsı [karşılığı] dır" buyurmuştur. O hâlde anlaşılmış oldu ki, kulun yaptığı işte dahli vardır, her ne kadar yaratması Allahu teâlâ tarafından ise de, işte kulun bu dahline kesb [kazanma] deniyor. Kula irâde ve ihtiyâr verildi. Lâkin kendi irâdesine bırakmadılar. Teklîf, azâb ve sevabı bu irâdeyi kullanarak iş yapmasına bıraktılar. İşte kul irâdesini sarf ettikten sonra, o işin yaratılması Hak teâlâdan vuku'a geliyor. O hâlde âyet ve hadîsler yaratma itibâriyle olanı ifâde ediyor ve din âlimlerinin sözü kesb bakımından oluyor ki, bu da irâdeyi sarf etmektir.

Derseniz ki, Allahu teâlâ ezelde ilm-i kadîmi ile biliyordu ki, filân kul filân zamanda filân işi, tâat veya ma'siyyeti işleyecek. O hâlde o işin o kimseden meydana gelmesi elbette olacaktır ve kul bunda mecbûrdur. Çünkü meydana gelmese Allahu teâlânın ilmi cehle dönüşür, bu ise muhaldir.

Cevabında deriz ki, ilim vuku'a tâbidir. Nasıl yapılacaksa ilm-i ilâhî ezelde ona bağlandı. Ya'nî sonra olacakları Hak teâlânın ezelde bilmesinde bir mahzûr yoktur.

Derseniz, tâat ve masiyet hep ezelî takdîr ve irâde iledir, ihtiyâr nerededir? Deriz ki, ezelde takdîr ve irâde öyle işledi ki, filân kendi ihtiyârı ile şu işi yapacaktır. Bu ihtiyârın isbâtı olup nefyi [olmaması] değildir. Şu kadar vardır ki, bu ihtiyâr lâzımdır ki, elbette ondan vuku'a gelecek. Gelecek ki, takdîr-i ezeliye muhâlif vâkî olmasın.

Nitekim yazısı öne geçti hadîsinde buna işâret vardır. Bununla mektûbumuza son verelim. Gaybi en iyi bilen Allahu teâlâdır.

Mahdûmâ; kaza ve kader mes'elesi en ince mes'elelerdendir. Herkesin anlayışı bu konuyu kavrayamaz. Belki bu mes'elenin hakîkatini en iyi Allâmül-guyub hazretleri bilir. Kısaca şu kadar îmân etmek lâzımdır: Kaderin hayrı da, şerri de Allahdandır. İnsanlar yaptıklarının karşılığını görürler, iyilik yapmışlarsa iyilik, kötülük yapmışlarsa kötülük görürler. Bundan ileri gitmek bize lâzım gelmez. İlmini Allahu teâlâya bırakmalı ve Onun emir ve yasaklarına uygun yaşamalıdır. Böyle yapmazsa kul âsi olmuş olur ve çeşitli cezâlara müstehak olur. Açık olarak ve kendi vicdanımızla anlıyoruz ki, Hak teâlâ bize emir ve yasaklarını yerine getirecek kadar kudret ve kuvvet vermiştir ve Hakka karşı gelmeyi, âsi ve günahkâr olmayı serkeşlik bilmeliyiz.

Yâ Rabbi, sen bize katından rahmet ver ve işlerimizi düzgün ve güzel yapmayı bize nasîb eyle.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

*(Cihâd)* etmek, harbetmek değildir. Harb etmeği hükümet yapar kardeşim. Hükümet bize izin verirse, onun emrinde cihâd yapılır. 

Biz kendi kendimize cihâd yapamayız. Kendi kendimize cihâd, *(emr-i mâruf)* dur. Yâni Allahın dînini yaymakdır. Biz bunu yapıyoruz işte. 

Elhamdülillâh. Allahın dînini, *(söz)* ile, *(kitap)* ile yayanlar, beden ile yâni kılıç ile dövüşerek cihâd edenlerden daha kıymetli ve hayrlıdır. 

İşte Allahü teâlâ bâzı kullarına *(hâdî)* ismiyle tecellî etmiş, yâni onlara hidâyet nasîb etmiş, bunları kendi hizmetinde kullanıyor. 

Allahü teâlânın bir de *(mudil)* sıfatı, yâni dalâlete götürücü sıfatı vardır. Bu dalâlete gidenler de, hidâyete erenlerin yapdıklarının tersini yapmaya çalışırlar.

Allahü teâlâ, mülkün sâhibidir. Neden böyle yapar? suâl edemeyiz. Sebebini O bilir. Yâni *(hidâyet)* de, *(dalâlet)*  de, Allahü teâlânın takdîridir. 

Hidâyete erecek olan kullarını, bir *(mürşid-i kâmil)* ile karşılaşdırır. O mürşid-i kâmil, aynen mıknatısın cevheri çekdiği gibi, kendisine tâbi olacakların hepsini kendine çeker. 

*(Kendi)* si çeker, *(kitap)* ları çeker, *(talebe)* leri çeker, ama eninde sonunda çeker. Sevindirici haber şudur ki, bu büyükleri seven, şakî olmaz, yâni mürted olmaz. 

Amaaa, hâlisen değil de, şeklen inanır ve bunun kıymetini bilmezse, bu sefer mudîl sıfatı tecellî eder ve *(mürted)* olur. Allah korusun. Mürted olarak giden çok vardır. 

Çünkü bu verilen hidâyet sıfatının gereğini yerine getirmediği, ni’metin kıymetini bilmediği için, elinden gitmişdir. Öyleyse biz, elimize geçen bu ni’metin kıymetini bilelim, bu fırsatı iyi değerlendirelim kardeşim. 

Bu beden, bu îmân, bu ahlâk, bu fırsat çok kıymetlidir. Bize, hem *(îmân)*, hem de *(hizmet)* ihsân edildi. Bunlardan daha büyük ni’met düşünülemez. Elimizden gitmemesi için çalışalım. 

Bir gayri müslim; *(Müslümânlık çok kolay, eğer müslümânlık dünyâya anlatılsa, bütün dünyâ müslümân olur)* diyor. Bir kız söylüyor bunu, hem de fransız. 

İşte biz, o kızın dediği işle uğraşıyoruz. Yâni müslümânlığı bütün dünyâya anlatmağa çalışıyoruz. Arapça, fransızca, ingilizce, alamanca kitaplarımızla, hep dünyâya islâmiyeti tanıtmağa öğretmeğe çalışıyoruz. 

Çünkü biliyoruz ki, müslümânlığı doğru öğrenen, seve seve müslümân olur. İslâm dîni, kadınlara kızlara iltimas ediyor, kolaylık gösteriyor. Fakat kâfirler tam tersini söylüyor, yalan söylüyor, böylece gençleri aldatıyorlar.

Nefsin şehvetlerine dalmanın kötülüğü

 - Nefsin şehvetlerine dalıp ruh cevherini fâsid edenin [bozanın, kirletenin] her azası günâha giriftâr olur. Böyle kimseler ölüm hastalıklarında da o kayıttan kurtulamazlar. Sekerâtı anlarında serab hükmünde olan matlûblarının hiçliğine kani' olurlar. Ruh cesedden ayrılıp, bu şehvet sevgisi elemi ve bağlılığı gittikçe çoğalır ve onu, maddesiz aleme girdiğinde, o âlemlerin zevklerinden mahrûm eder. O maddesizlik âlemine girdiklerinde cemâl-i ilâhîyi göremezler.

İnsan vefât edince, rûhun dünyevî alâkası nerede ise, dâima nazarı ondadır. Ve mütemadiyen tezâyüd eder [çoğalır]. Dünya arzularının nihâyeti yoktur. Bu erişememezlik bir hararet doğurur ki, bunun hararetinin şiddetinden rûh elem ve eziyet görür. Zirâ ölüm kavuşmağa mâni'dir.

Nefsin iştihasından olan ayrılık, ruhlar âleminde bir elem husûle getirerek gittikçe çoğalır. Bu da cemâl-i ilâhînin nûrunun tecellisinden mahrûm kalmağa sebeb olur.

Nefsin müştehiyâtı [iştiha ettikleri], şer'an haram olanlardır.

Hedef lutf-i ilâhî olursa, marifetullah deryasına dalar. Bütün azaları ile Allahu teâlânın rızasına müştâk olur. Ma'rifet, arzu ve şevk-ı ilâhî çoğalır. Akıl münevver olup, hisler de nurlanır. Rûh tenevvür ederek lika-ı ilâhîye [Rabbine kavuşmağa, O'nu görmeğe] müştâk olur. Namaz huşû' ile nurlanır. Kalbi tam Kâ'beye müteveccih olur [yönelir]. Ve kalbine hiçbir keder girmez. Vucûdu hastalıklardan muâf olur. Elbiseyi yıpratan ve vucûdu çürüten günâhlardır.

Kalb mâsivaullahdan tahliye olup, muhabbet ve meveddet-i ilâhî ile ünsiyet peyda ettikçe, zâhirî beş his [duygu] ile müşâhede edilen her şeyi müşâhede ettikten sonra, yeryüzündeki medfunatı [gömüleri], ölüleri, hazîneleri ve bütün mükevvenattaki mahlûkatı idrâke başlar.

Küfr ve îmana mahsûs olan pis ve temiz kokuları idrâk eder. Kur'ândaki, namazdaki, salavatlardaki temiz kokuları almağa,duymağa başlar.

(Son halkalar ve Seyyid Abdülhakîm Arvâsî'nin Külliyatı, sf: 289-290) 

İşrete [içkiye] âid hadîs-i şerîfler

İşrete [içkiye] âid hadîs-i şerîfler:

-"İşret [içki meclisine devam] edenler tevbesiz ölürse, haşra şişe ve kadehleri ile birlikte gelirler". 

-" Bir yudum içince kalbi kararır. İkinci defa içince meleküt-ül mevt ondan teberri eder [uzaklaşır]. Can vermesi çok şiddetli olur. 3 defa içince, Resûlullah (sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem)  ondan teberri eder. Dördüncüde hafaza melekleri, beşincide Cebrâil aleyhisselâm,altıncıda İsrâfil aleyhisselâm, yedinci Mikâil aleyhisselâm, sekizinci Semâvât [Gökler], dokuzuncuda göklerde bulunanlar, onuncuda Cennet kapıları bağlanır, onbirincide cehennem kapıları açılır, onikincide Arşı tutan melekler, on üçüncüde Kürsü, on dördüncüde Arş, on beşincide Cebbâr celle celâlühü ondan teberri eder."

-"Her sarhoş eden haramdır". Hadîs-i şerîf.

(Son halkalar ve Seyyid Abdülhakîm Arvâsî'nin Külliyatı, sf: 291)

Ölümü unutmak nefse uymaya sebep olur

 İmâm-ı Gazâlî “rahime-hullahü teâlâ” buyurdu ki, Allahü teâlânın insana yardımına mâni olan perdelerin en kötüsü,(Ucb)dur. Yani ayıplarını görmeyip, ibadetlerini beğenmektir. İsa aleyhisselâm buyurdu ki, (Ey havariler! Rüzgâr, çok ışıkları söndürmüştür. Ucb da, çok ibadetleri söndürmüş, sevaplarını yok etmiştir.)

Hadîs-i şerifte, (Ümmetimin iki kötü huya yakalanmalarından çok korkuyorum. Bunlar, nefse uymak ve ölümü unutup, dünya arkasında koşmaktır) buyuruldu. Nefse uymak, İslamiyete uymağa mâni olur. Ölümü unutmak, nefse uymağa sebep olur. 

(İslam Ahlakı)

Hakikat

"Ahir zamanda insanlara

Hakikati söylediğinde 

İnsanların senden uzaklaştığını görürsün."

[Abdullah bin  Sehl radıyallahü anh]

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Mü'min olmıyanlar *(dedikodu)* yaparlar, mü’min ve sâlihler ise *(duâ)* ederler. Aradaki farka bakın. Elhamdülillah, biz dedikodu etmeyiz, buna tenezzül eylemeyiz.

Harâma yanaşmayız, müslümânlara hayır duâ ederiz. Bütün insanların hidâyeti için duâ ederiz. 

Rabb-i teâlânın sıfatları çok. Bâzı kullarına *(Hâdî)* ismiyle tecellî etmiş, bâzı kullarına da *(Mudil)* ismiyle tecellî etmiş. Cenâb-ı Hakkın ef’âlinden suâl olunmaz. 

Şuna inanırız ki, cenâb-ı Hak *(Hakîm)* dir, yâni hikmet sâhibidir. Her fi’linde bir hikmet vardır. Nitekim Kur’ân-ı kerimde;

*(Ben mahlûklarımı abes olarak yaratmadım. Boş, fâidesiz, lüzûmsuz olarak yaratmadım)* buyuruyor. Kâinatta yarattığı her zerrenin, kullarına fâidesi vardır. 

İşte bâzı kullarına *(hâdî)* ismiyle tecellî etmiş, yâni onlara hidâyet nasîb etmiş, bunları kendi hizmetinde kullanıyor. 

Ötekilere de *(mudil)* sıfatıyla tecellî etmiş. Bunlar da dalâletdedirler. Bunun için yıkıcıdırlar, bölücüdürler. 

Elhamdülillah, Rabbimiz bize *(doğru yolu)* nasîb etmiş. Elhamdülilah, Rabbimiz bizi mes’ûd ve bahtiyâr kullarından eylemiş. 

Allahü teâlânın *(hâdî)* sıfatı ile doğru yola, yâni hidâyete kavuşan, diğer insanların da hidâyeti için uğraşır. Çünkü artık, o büyük bir ni’mete kavuşmuşdur.

Diğer insanların da hidâyete gelmesini ister. Dolayısıyla hâdî sıfatına kavuşan, hidâyete eren, mutlaka başkalarının da hidâyete gelmesi, yâni *(Ehl-i sünnet)* olması için uğraşır. 

Bu hizmeti yapmazsa ne olur? O ni’met elinden alınır. Çünkü âhirette herkese; *(Din için, islâmiyet için ne yapdın?)* diye soracaklar efendim. 

*(Şeref-ül mekân bil mekîn)* buyuruluyor. Yâni bir yerin mübârek olması demek, içindekilerin mübârek olması demekdir. Bir yerin içinde olanlar mübârekse, o yer de mübârekdir. 

Kâfirlerin, fâsıkların bulunduğu yer mübârek olamaz. Sâlihlerin, mücâhidlerin bulunduğu yer mübârekdir. Meselâ burası, *(mübârek)* bir yerdir. Niçin?

Çünkü burada müslümânlar *(ibâdet)* ediyorlar, *(cihâd)* ediyorlar, yâni *(emr-i mâruf)* yapıyorlar. Cihâd etmek, harbetmek değildir, harb etmeği hükümet yapar kardeşim.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Elhamdülillâh, Rabbimiz bize, hem doğru *(Îmân)* nasîb etmiş, hem de doğrudan Cennete gidecek olan tek *(kurtuluş)* fırkasından yapmış. 

Onun için, Rabbimize ne kadar şükretsek azdır kardeşim. Şükür ne demek? Allahü teâlânın ni’metine şükretmek ne demekdir? O ni’meti, emredildiği gibi kullanmak demekdir. 

Meselâ *(Göz)*, büyük bir ni’metdir. Göz ni’metine nasıl şükredeceğiz? Gözümüzü, Allahü teâlânın emretdiği gibi kullanacağız. Yâni *(Bak)* dediği yerlere bakacağız. *(Bakma)* dediği yerlere bakmıyacağız.

Ayrıca, *(Zevce)* lerimizin de kıymetini bilelim kardeşim. Çünkü biz neş’eliysek, o da neş’elidir. Biz üzüntülüysek, o da üzüntülüdür. 

Böyle bir müslümânın kalbini incitmek, emîn olalım ki, Beytullahı yıkmakdan daha büyük günâhdır. Öyle büyük günâhdır. 

Neden? Çünkü o, herşeyden ümitsiz, bir tâne ümîdi, Allahdan sonra *(Zevci)* dir. Onlara sert söylemiyelim, onların kusurlarını afvedelim. Onları tatlılıkla ıslah edelim.

Kusurlarına sabredelim. Sabredenin gideceği yer, Cennetdir dedik ya. Duyuyorum da, bâzıları hanımlarına *(Sert)* söylüyormuş. Nasıl sert söyliyebilir, aklım almıyor. 

Üzerseniz hasta olur, siz sıkıntı çekersiniz. Aklı olan öyle mi yapar? Amân! amân! Zevcelerinize çok dikkat edin kardeşim. Onların gönlünü alın, onları üzmeyin. 

Evinizin içinde râhat olsun, huzûr olsun. Sizin için söylüyorum kardeşim. Dünyânız ve âhiretiniz için söylüyorum. Sabırlı olun. Peygamber Efendimiz tekrar tekrar buyuruyor ki: 

*(Güzel huylu olunuz, zevcelerinize hakâret etmeyiniz, zevcelerinizle iyi geçininiz. Zevcesine karşı en iyi muâmele edeniniz benim)* buyuruyor. Onun için, çok dikkat edin kardeşim. 

Rabbime şükrediyorum ki, bu mübârek kardeşlerimizin teneffüs etdiği şu *(Hava)* yı, sizin ciğerlerinize girip çıkmakla şereflenen şu havayı teneffüs etmeyi bana nasîb eyledi diye şükrediyorum kardeşim. 

Her zaman söylüyorum, kimseyle münâkaşa etmeyin. Münâkaşa zarardır, dostun muhabbetini azaltır, düşmanın da düşmanlığını artdırır. *(Men sabere zafere.)* Yâni sabreden kazanır. 

Hadîs-i serîfdir bu, hüccetdir, sağlamdır. Birbirimize duâ edelim kardeşim. *(Duâ-i zahrül gayb icâbete makrûndur.)* Yâni birbirimize, arkamızdan hayr duâ edeceğiz kardeşim. Sizin duânız makbuldür.

Kalbin tasfiyesi

 Kalbin tasfiyesi (safa bulması) mutlaka imâna mütevakkıfdır. A’mâl-i sâlihâsız olmaz.A’mâl-i sâlihâsız selâmet-i kalb merduddur.Kaili mülhiddir.

Seyyid Abdülhakim Arvasi (kuddise sirruhu)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Elhamdülillâh, râhat ve huzûrluyuz kardeşim. Gerçi bu dünyâda, râhat huzûr aramak abesdir. Fakat Allah adamları her zaman huzurludur kardeşim. Neden? 

Çünkü onlar, acıların sıkıntıların, Allahdan geldiğini bilirler. Onun için bunlara katlanır, hiç kıymet vermezler. Hattâ acılardan *(Zevk)* alır ve şükrederler. Öyleyse biz de şükredeceğiz kardeşim.

Şükrün de dereceleri var. Evvelâ, bizi bu hizmete sürükliyen kuvvetli *(Îmân)* ımıza şükredeceğiz. Îmâna nasıl şükredilir? Âyet-i kerîmeler bunu bildiriyor. Allahü teâlâ buyuruyor ki: 

*(Ey mü’minler, ey îmânla şereflenenler! Bu ni’metin şükrünü îfâ edebilmek için birbirinizi seviniz. Ananızdan, babanızdan, kardeşinizden daha çok seviniz.)* 

Bizi, bu yola, bu hizmete sürükliyen îmân ni’metinin şükrünü îfâ etmek için de *(Hubb-u fillah)* ile şerefleneceğiz kardeşim. Yâni birbirimizi seveceğiz. Birbirimizin kalbini kırmakdan titriyeceğiz. 

Zâten mü’minin kalbini kırmak, mü’mini incitmek *(Harâm)* dır. Hele böyle mübârek kardeşlerimizi incitmek, hele hele darılmak, münâkaşa etmek. Allah muhâfaza etsin. 

Bâzen işitiyorum; falanca kardeşimizle falanca kardeşimiz birbirleriyle münâkaşa etmiş, kalbleri kırılmış. *(Eyvâh!)* diyorum, ye’se düşüyorum. Ümitsizliğe kapılıyorum. 

Çok üzülüyorum. Amân! el hazer! El hazer! El hazer! Sakınalım, birbirimizi incitmekden çok sakınalım. Evet, Peygamberlerden başka, hepimizin kusûru var, hepimizin günâhı var. 

Bir toplulukda, günâhı az olan da var, çok olan da var. Bana sorarsanız, günahı en çok olan hangimiz biliyor musunuz, *(Benim beeen!)* Çünkü benim yaşım hepinizden daha çok. 

Herbirinizin elini sıkarken Rabbime yalvarıyorum. *(Yâ Rabbî, şu mübârek kardeşimin hürmetine benim günâhımı afvet)* diyorum. Kalbimden hep böyle geçiriyorum. 

Yâ Rabbî! Senin için, senin dînini yaymak için, kendini tehlükelere atan, bu fitne fesat zamânında, bu *(îmân)* ve bu *(aşk)* ile çırpınarak uğraşan bu kardeşimin hürmetine beni afvet, diyorum. 

Hepinizin elini sıkarken, kalbimden böyle geçirdim kardeşim. Günâhsız insan olmaz, kusursuz insan olmaz. Onun için birbirimizin kusûrlarını görmiyeceğiz, ama iyiliklerini göreceğiz.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Elhamdülillâh, Rabbimize sonsuz şükürler olsun. Râhatız, neş’eliyiz. Kitaplarımız dağılıyor, gazetemiz yayılıyor. Bundan büyük lûtf-u ilâhî olur mu? 

Bayram geldi, bütün müslümânlar seviniyor. Ama bizim sevincimiz herkesden kat kat fazla. Rabbimize şükürler olsun ki, bizi bu mübârek güne yetişdirdi. 

Bilhassa, O’nun emrettiği islâmiyet yolunda, hayâtlarını tehlükeye koyarak, O’nun dînini, O’nun kullarına yaymak için, oruçlu oruçlu uğraşıyorsunuz kardeşim.

İşte sizin gibi mücâhit kardeşlerimizle karşılaşdığım, mübârek ellerinizi sıkmakla şereflendiğim için, Rabbimize sonsuz şükrediyorum efendim. 

Bu samîmî sözlerim, kalbimin ifâdesidir. Bunun için Rabbime sonsuz şükürler olsun.

İslâmiyetin garîb olduğu bir zamanda, Rabbimizin *(Kahhâr)* sıfatının tecellî etdiği bir zamanda, O’nun dîni için, böyle aşk ile, gayret eden, çalışan insanlara ne mutlu. 

Ne mutlu Allahın seçdiği bu fedâkâr kardeşlerimize! İslâma hizmet eden bu mücâhitlerle birlikte olmak, onların arasında bulunmak seâdetine kavuşanlara da ne mutlu. 

İnanıyorum ki, sizin bu hizmetinizde gezdiğiniz, basdığınız yerlere, melekler kanatlarını serdi. Niçin inanıyorum ben buna? Çünkü hadîs-i şerîf bildiriyor: 

*(Yâ Ebâ Hüreyre!)* diye başlıyan, uzun bir hadîs-i şerîf var. Orada buyuruluyor ki:

(Yâ Ebâ Hüreyre! Allahın kullarına, Allahın dînini öğret. Onları öğretmeye giderken basdığın yerlere, melekler kanatlarını serer. Gökdeki melekler, yerdeki hayvanlar.

Havadaki kuşlar, denizdeki balıklar, senin için duâ ederler. Kıyâmetde sana öyle bir makâm ihsân olunur ki, Peygamberler gıpta ederler.) 

Böyle buyuruluyor hadîs-i şerîfde. 

Elhamdülillah! Siz, bu müjdeye mazhar olan kardeşlerimizsiniz. Onun için çok bahtiyârsınız kardeşim. Allahın dînine hizmet etmekden daha büyük ni’met olur mu? 

O’nun yolunda çalışmak, O’nun dînine hizmet etmekden daha büyük ni’met olur mu? Bu ni’metin devâmı için şükredeceğiz kardeşim. Rabbimize sonsuz şükredeceğiz.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Birkaç müslümânın, Allah rızâsı için oturup da sohbet etdikleri yere, gökdeki melekler imrenirler. Cennet de dâhildir buna. Cennet, altıncı kat gökdedir. 

Binâenaleyh, Cennetdeki melekler, o müslümânların oturduğu, sohbet etdiği yere imrenirler. Pekii ya hizmet etdikleri yer? Ya burası? 

Bütün mahlûkâtın imrendiği bir yer burası kardeşim. Niçin? Sizin sâyenizde. *(Şeref-ül mekân bil mekîn.)* Yâni bir yerin kıymeti, şerefi, sâhiplerine tâbi’dir. 

Orada bulunanlara tâbidir. Gökler bu yere imreniyor, gıpta ediyor, hoşlarına gidiyor. Niçin? Siz varsınız diye.

Bu gün hatim okuyordum. Mâide sûresinde, altıncı cüz’ün ortasında buyuruluyor ki: Âdem aleyhisselâmın iki oğlu, *(Hâbil)* ile *(Kâbil)*, birer kurban kesdiler. 

Allahü teâlâ, Hâbil’in kurbanını kabûl etdi, ama Kâbilinkini kabûl etmedi. Kâbil sordu; *(Benim kurbanım niye kabûl olmadı?)* diye. 

Allahü teâlâ buyurdu ki: *(Allah yolunda, Allah için yapılan ibâdetler kabûl edilir.)* Yâni Allahü teâlâ, ittikâ ile, takvâ ile yapılan ibâdetleri kabûl eder. 

Şimdiki insanlar, şeytana değil, nefsine tâbi kardeşim. Nefse uymak, şeytana uymakdan daha kötüdür Mahlûkların en ahmağı nefsdir. Geçen gün Enver âbiye bunu söyledim. 

Şimdi insanlar *(Nefs-i mücessem)* olmuş. Yâni nefsler, cisim olmuş, insan şeklinde görülüyor. Herkes *(Nefs)* olmuş. Nefsin elinden kurtulmak da çok zor. Ancak, bizim arkadaşlar nefsinden kurtulmuşdur. 

Üç türlü sevap vardır kardeşim. Bir, kendisinin işlediği amellere, ibâdetlere verilen sevap. İki, din kardeşine iyilik, hizmet ederken elde etdiği sevap. 

Üç, Allahü teâlânın dînine hizmet ederken aldığı sevap. En fazlası da budur. Allahü teâlâya şükürler olsun ki, bize bu günleri gösterdi, çok bahtiyârız kardeşim. 

Her işi *(Besmele)* ile yapmak, her işe Besmele ile başlamak lâzımdır. Yemeğe, içmeğe, yatmağa, kalkmağa, oturmaya Besmeleyle başlamak lâzımdır. Büyüklerimiz öyle emrediyor. 

Cenâb-ı Hakkın dînine, yâni İslâmiyete hizmetle şerefleniyorsunuz kardeşim. Bu, çok büyük bir ni’metdir. Rabbimizin bu ihsânına, bu ni’metine karşı çok şükredelim efendim.

Namazın hakikati

[Mektûbâtda buyuruluyor:]

Namaz kılmak eğer dünyada emr olunmasaydı, maksadın yüzünden nikabı [örtüyü] kim açardı? Tâlibin matluba erişmesine kim delâlet ederdi?

Namazdır ki, gamlılara lezzet bahş eden,

Namazdır ki, hastalara rahat veren. Onun için Peygamber (sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem)  [Hazret-i Bilâl-i Habeşî'ye ezan okumasını ve namazla kendisini sevindirmesini işâretle]: "Ey Bilâl, beni rahatlandır, sevindir" buyurmuştur.

Kulun rabbine yakınlığının en ziyâde olduğu yer, namazdır. Peygamber [Efendimizin] (aleyhissalâtü vesselâm): "Allahu teâlâ ile öyle vakitlerim vardır ki..." buyurduğu husûsî vakit namazdadır.

Namazı bu kılındığı şekilden ibâret bilmeyeler. Cümle hakîkatlerin fevkinde olan, gayb-ül gayb âleminde namazın bir hakîkati vardır ki, bütün hakîkatlerin fevkîdir. Ancak ehli bilir. Hadîs-i kudsîde vâkı' olan: "Dur yâ Muhammed; zira Allah namazdadır"  o hakîkate bir işârettir. O hakîkate ulaşılmadıkça, onun kemâli anlaşılamaz. Ve o hakîkat, bu sûretle kaimdir.

Namaz gönülleri çalan bir sevgilidir ki, onun güzel sûreti, mecâz âleminde [dünyâda] namaza mahsûs bu erkân ile görünmekte ve onun güzel edâları bu kıyam, kuûd, huşû' ve âdabla ortaya çıkmaktadır. O sûrete âşık olmayan, o erkâna tutulmayan kimse, bu erkânın hakîkatini anlayamaz. Ve onun edâsına âşık, tutkun ve hayran olmayan kimse bu huşû' ve tumanînetin kıymet ve kadrini idrâk edemez. Namazın bütün güzellikleri, yazılanlardan daha çok yüksektir ve onun iyiliği ve güzelliği idrâke, anlayışa sığmaz derecede yüksektir.

Namaz müşâhede ve tecellilerden çok âlidir. Namazın bu sûretini her ne kadar mükemmel yerine getirmeğe çalışırlarsa, onun sünnet ve edeblerine riâyete gayret ederlerse ve kırâatın uzun olmasında, rukû ve secdelerde sünnet üzere olmak husûsunda ne kadar çok çabalarlarsa, o hakîkate o kadar münâsebet peydâ ederler ve onun füyûz ve berekâtı o nisbette fazla vârid olur ve onun hüsnü, cemâli ve kemâli daha ziyâde zuhûr eder ve terakkiler yüz gösterir ve Cenâb-ı Hakkın inâyeti ve husûsî lutfü daha fazla tecelli eder ve alâkalardan daha çok temizlenir. 

Binâen aleyh namazın bu sûretine âid erkân ve şartlarını, sünnet ve edeblerini tamamiyle ve ciddi olarak yerine getirmek husûsunda tam ihtimam ve ihtiyât etmek ve ta'dil-i  erkân ve tumanînete riâyet etmekte ziyâde mübalağa göstermek ve namazı her bakımdan iyi muhâfâza etmek gerektir. Zirâ muhâfaza edememek yüzünden çok kimseler namazlarını zâyi' edip, ta'dil-i erkânı perişan eylemişlerdir. Bu gibiler hakkında vaîdler [cezâlar] vârid olmuş ve tehdîdler gelmiştir. Muhbir-i sâdık (aleyhissalâtü vesselâm) buyurmuştur ki: "Hırsızların hırsızı, namazından çalan kimsedir". Ya'nî namazın erkânını kemaliyle ve tamamiyle edâ ve rukû ve secdelerini hakkıyla ifâ eylemez. Bu hırsızlıktan sakınmak zarûrî oldu; tâ ki hırsızların en kötüsü olmaya. 

Ve yine Resûlullah (sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem) buyurdu: "Rukû' ve secdeleri yaparken sırtını sabit tutmayanın namazına Hak teâlâ nazar eylemez." Aynı şekilde O server-i Enâm (aleyhi ve alâ âlihissalâtü ves-selâm) bir kimseyi namaz kılar gördü. Lâkin rukû' ve secdelerini tam yapmıyordu. O şahsa hitaben:  " Korkmaz mısın ki, bir lâim [ayıblayan] senin bu hareketini gördükte, bu kimse Muhammed'in dîni üzere değildir diye seni ayıblar" buyurdular. Ve yine buyurdular ki: "Sizden birinizin, rukû'dan sonra tam doğrulmadıkça ve beli hareketsiz ve her uzuv kendi yerinde karar kılmadıkça namazı tamam olmaz". Bunun gibi buyurdular ki: " iki secde arasında oturduğunuz zaman, sırtınız dik ve sâbit olmadıkça namazınız tamam olmaz". Resûlullah namaz kılanlardan birinin yanından geçerken gördü ki, kavme ve  celsenin ahkâm ve erkânını yerine getirmiyor. O şahsa buyurdular ki: "Eğer Sen bu hal üzere namaz kılmağa devam ederek ölürsen, kıyâmet gününde sana, ümmet-i Muhammeddendir demezler". Başka bir yerde de şöyle buyurdular: Altmış sene namaz kılıp da namazı kabûl, ya'nî makbûl olmayan şu kimsedir ki, rukû've secdelerini tamamiyle yerine getirmez".

Rivâyet olunur ki, Zeyd bin Vehb, bir kimseyi namaz kılarken gördü, fakat rukû' ve secdelerini eksik yapıyordu. Çağırıp buyurdular ki: Ne zamandan beri bu şekilde namaz kılarsın? O şahıs, kırk senedir, böyle namaz kılarım cevabını verince, Zeyd buyurdu ki:  "Sen kırk senedir namaz kılmamışsın. Eğer vefât edersen, Muhammed Resûlullah'ın (sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem) sünneti üzere ölmezsin."

Bildirilmiştir ki, mümin kul, namazı edâ ederken, o namazın rukû ve secdelerini, erkân ve sâiresini iyi ve tamam yaparsa , o namaz beşâşetli [parlak] ve nûrânî olur. Melekler o namazı âsumana [göğe] iletirler. O namazda sahibine hayır dua edip der ki: Beni muhâfâza ettiğin gibi, Allahu teâlâ seni de muhâfaza eylesin. Eğer namazı güzel, tamam ve hoş eylemezse, o namaz zulmanî [karanlık] olur. Melekler istikrâh ederek [kerîh görerek, tiksinerek] âsumana iletmezler. Namaz dahî kılanına beddua ederek der ki, ben Hakkın dergâhında nûr olacak bir cevher idim. Sen beni zâyi' ettin. Beni zâyi' ettiğin gibi, Allah da seni zâyi' eylesin.

Öyleyse bu büyük vazifeyi tamam olarak, tembellik, gevşeklik göstermeden, en güzel yapmağa çalışarak, huzûr-ı kalb ile edâ etmek, tadil-i erkânına, rukû ve secdelerine, kavme ve celsesine, bildirildiği üzere riâyet ederek, güzelce kılmak ve başkalarını da namazlarını tam ve kemâl üzre kılmağa teşvîk, tergîb ve delâlet eylemek, onların da ta'dil-i erkân ve tumanînete riâyetlerine, sözleri ve hareketleri ile yardımcı olmak lâzımdır. Çok kimseler bu şekilde namaz kılmak devletinden mahrumdur. Kim bu şekilde namaz kılmadıysa, kendini hırsızlar sürüsüne katmış ve azaba arz etmiş olur. Bu şekilde namaz kılmak bırakılmış, unutulmuştur. Bunu ihyâ eylemek İslâm dininin en mühim olan amellerindendir.

(Son halkalar ve Seyyid Abdülhakîm Arvâsî'nin Külliyatı, 2.cild, sf: 341-342-343)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Cümleten merhabâ kardeşim, cümleten safâ geldiniz. Büyükler; *(İki sultân bir iklîme sığmaz, on dervîş bir kilime sığar)* demişler. İklîm, memleket demekdir.

Ben seni seviyorum demeye, *(Lisân-ı kâl)* denir. Ama sevginin şartlarını yapar, yerine getirirse, bu da *(Lisân-ı hâl)* dir. Öyleyse sevgimizi hâl ile, hâlimizle anlatacağız kardeşim. 

*(Lisân-ı hâl, lisân-ı kâl’den entakdır)* diyor âlimlerimiz. Yâni bir şeyi hâli ile, tavrı ile, davranışı ile bildirmek, lâf ile, söz ile bildirmekden daha iyi bildirir. 

Söz ile söylenince, dinliyen şüpheye düşebilir. Yâni acabâ doğru mu söylüyor? diyebilir. Ama hâli ile, hareketi ile davranışı ile bildirirse, o zaman kabûl eder, inanır, teslîm olur. 

Velhâsıl bu yolda, bu hizmetde muvaffak olmamız için, birbirimizi sevmemiz lâzım kardeşim. Sevmek de, *(Lâf)* ile değil, *(Hâl)* ile olacak. Çünkü gerçek sevgi, sevmenin şartlarını yerine getirmekle olur. 

Bu fitne fesat zamânında Allahü teâlâ bizi koruyor efendim. Hadîs-i şerîfde buyuruluyor ki: 

*(Siz öyle bir zamanda geldiniz ki, islâmiyetin onda dokuzunu yapıp, birini yapmazsanız, helâk olursunuz. Âhir zamanda öyle kimseler gelir ki, onlar islâmiyetin onda birini yapsalar, kurtulurlar.)* 

Hadîs-i şerifte böyle buyuruluyor. Bu zaman, işte o zamandır kardeşim. İmâm-ı Rabbânî hazretleri bile, 400 sene evvel; *(Bu zaman, o zamandır)* buyurmuş. 

Şimdi evliyâ olmak kolay. Efendi hazretlerine sormuşlar; (Bu zamanda evliyâ var mıdır?) diye. Ne cevap vermiş? 

*(Bu zamanda namâzını kılan, farzları yapıp, harâmlardan sakınan bir kimse, evliyâdır)* buyurmuş. Evliyâ olmak için, sabahlara kadar nâfile ibâdet ve zikir yapmağa bile lüzûm yok. 

Dînimize hizmet, çok şereflidir kardeşim. Bizim şerefimiz, hizmetin kendindendir, bizden değil. Kim bu hizmete koşar, elini sürerse, o insan şerefli olur. Çünkü, hizmetin kendisi çok şereflidir. 

Böyle güzel bir yerde şeref varken, başka bir yerde şeref aranır mı kardeşim? Hazret-i Ömer radıyallahü anh buyuruyor ki: *(Başka bir yerde şeref ararsak, Allah bizi kahretsin.)* 

Müslümânlıkdan daha büyük şeref olur mu? Muhammed aleyhisselâmın ümmeti olmakdan daha büyük şeref olur mu? Allah yolunda olan hizmet, boşa gitmez, zâyi olmaz. 

Ne mutlu Allah yolunda çalışanlara, ne mutlu Allah rızâsı için uğraşanlara.

Yâdigâr mektûblar 56.mektûb

 Ve aleykümselâm kıymetli Hulki [Demiray]

Güzel yazılarınızı okudum. Çok istifâde etdim. Nasıl güzel olmasın ki hem zâhiri güzel, hem bâtını, ma'nâsı da rûha güzel geliyor. Mektûblarımdan istifâde ediyormuşsunuz. Burada da sizin yazılarınızdan istifâde ediyoruz. Mektûbunuzu saklamak, her zemân okumak ve okutmak isterdim. Fakat hüsn-i zan ederek yazdığınız satırlar buna mâni' oluyor.

Duâlarınıza çok teşekkür ederim. Ali İhsân'ın [Göksaltık] arkadaşlarını ilme, fazîlete teşvik etmesi, onun îmânının çokluğuna, ibâdullaha olan şefkatine alâmetdir, çok iyidir. Fakat zarûretler icâbı buna imkân olamıyor. Cenâb-ı Hak niyyetinin ve ona ni'metinin mükâfâtını elbette ihsân eder. Ali İhsân'a kimse kırılmaz. O, ancak sevilir. Ne yapalım sohbet herkese nasîb olmuyor. Binde bir kimse o ni'metle şereflenir. O halde hâlimize çok şükr edelim.

Mektûba verdiğiniz adrese çok memnûn oldum. Diğer arkadaşlar da öyle adres vermeli, müslimânlar uyanık olmalıdır. Siyâsî görüşlü olmak [ilm-i siyâsete, insanların ve zamanın hallerine dikkat etmek, fitneye sebep olmamak] lâzımdır.

1- Kâfirlerin işi demek kâfirlik işi, ibâdetleri ve dine bağlı hareketleri demekdir. İslâmiyyetin beğendiği şeyleri kâfirler yapsa da beğenmek, yapmak lâzımdır. Bir malı güzel yapmış demek küfr olmaz. Halbuki bir müslimân bir harâm işlese, bu harâma güzel diyenler kâfir olur.

2- Özürleri aynı olanlar birbirlerine imâm olabilir. Dişleri [ndeki dolgu veya kaplama] sebebiyle Şâfi'î mezhebini taklîd edenler birbirlerine imâm olabilir. Fakat dişleri özürsüz bir imâm intihâb etmek efdaldir.

3- ilimleri unutmak, tereddüd gelmek, kalb kararmasından olduğu gibi; bu zemânda muhîtin zulmetinin kalbe aks etmesinden de olur. Sâlih insanların yazıları, sözleri, muhatabın ihlâsı nisbetinde unutulmaz.

4- Tekbîr getirirken niyyet etmiş bulunmak şartdır, demek istiyor. Ya'nî tekbîrden sonra niyyet olmaz. Tekbîrden biraz evvel de niyyet edilebilir. Fakat tekbîr getirirken niyyet etmek daha iyi olur. Tekbîr ile niyyet arasında başka hareket yapmamalıdır. Tekbîr getirirken niyyet etmeli; biraz evvel etmiş ise Cenâb-ı Hakdan gâfil olmamalıdır.

5- Eshâb-ı Kirâm 4'ncü sahîfesindeki satırlar Mir'at-i  Kâinât'dan alındı. O zemân bütün âlimler böyle biliyordu. Fakat İmâm-ı Rabbânî (radıyallahü anh) Eshâb-ı kirâmın kemâlâtını herkesden iyi anlayıp, meleklerden yüksek olduklarını bildirdi. Keşki Eshâb-ı Kiram kitâbına böyle yazsaydık iyi olurdu.

Tevbe eden, seher vakti ağlayan günâhkârlar makbûldür. Günâh işlememek için nemâzı iyi öğrenmelidir. Nemâz günâhdan korur. Bütün arkadaşlara selâm ve duâlar ederim efendim.

Kabir Cennet bahçelerinden bir bahçedir (70. mektûb)

  Şeyh Bedreddin Serhendî hazretlerinin oğlu Molla Muhammed Efdal'e. Kabir Cennet bahçelerinden bir bahçedir hadîs-i şerîfi hakkında ve Müceddidi Elfi Sanı hazretlerinin şereflendirdiği müjdenin beyânı hakkındadır:

Bismillahil-azim ve musalliyen alâ Resûlihil -kerîm ve âlihi ecmain.

Hadîs-i şerîfte geldi ki:

"Kabir Cennet bahçelerinden bir bahçedir."

Bahçe olan kabir, kabrin bulunduğu yerle Cennet arasındaki perdenin ve mesafenin kalkması ve bu iki yer arasında hiçbir perde ve engel kalmaması demektir. Sanki kabrin bulunduğu yerin cennetle fenâ ve bekâya kavuşmasıdır. Anlayın.

Resûl-i ekremin (sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem):

"Kabrim ile minberim arası, Cennet bahçelerinden bir bahçedir" hadîs-i şerîfinin ma'nâsı da budur. Bilmek lâzımdır ki, böyle bahçe ehass-ı havas [seçilmişlerin seçilmişlerine] mahsûstur. Her mümine müyesser değildir. Demek isteriz ki, müminlerin kabri safa ve nûrâniyetli olur, o kabre Cennetten bir şua gelmesine istidad kazanır ve ayna gibi parlak olur.

Şurasını da açıklayalım ki, bizim Hazreti Îşânımız Müceddid-i elfi sânî, din ve dünyanın Serverine (aleyhi efdalüs-salavât ve ekmel-üt-tehıyyât) son derece tâbi'olmakla, müjdelendiler ki, O Hazretin kabrinin bulunduğu ravda [bahçe] ve o ravda-ı mukaddesin eski sahası, Cennet bahçelerinden bir bahçedir. 

Buyurdular: Bana müjde verildi ki, o tebşîr edilen bahçenin [kabrin] toprağından bir kimsenin kabrine bir avuç toprak atarlarsa, büyük ümiddir. Yâ oraya defn olunan nasıldır.

Elhamdü lillahi rabbil-âlemin ves-salâtü ves-selâmü alâ resûlihi Muhammedin ve âlihi ecmaîn. 

(Mektûbât-ı Ma'sûmiyye, 1.cild, 70.mektûb, sf: 217-218)

Mütercim: (Süleyman Kuku rahmetullahi aleyh)

Efendi hazretlerinin vefâtlarına yakın söylediği söz

 Efendi hazretlerinin, vefâtlarına yakın günlerde söyledikleri şu ma'nidâr söz, kıyâmete kadar kulaklarda çınlayacak!

"Hâkezâ, yemûtûnes -sâlihûn. Yemûtüne fil mezâbili ve ye'kûlûnel kilâbü luhûmehüm".

"Sâlihler böylece ölürler. Hem de çöplüklerde ölürler ve etlerini köpekler yer".

(Son halkalar ve Seyyid Abdülhakîm Arvâsî'nin Külliyatı, 2.cild,sf:416)

Türkiye harab oldu

 Bitlis hacılarından biri anlattı: "Bir gün Kâbe-i muazzama hareminde, Bitlis delîli ile yedi sekiz kişiden ibâret mahzûn [gayet üzüntülü] bir cemâate rast geldik. Bu cemâat da orada vazîfeli delillerden idiler. Bizim oraların ya'nî Bitlis delîli, o üzgün cemaatten, sebeb-i hüzünlerini sordu. İçlerinden biri: "Türkiye harab oldu" dedi. Ben de, vatanım olan Türkiye'nin, Allah korusun, bir istilâya uğradığı veya bir harbe girdiği korkusundan heyecanlanıp, o zata: "sebebi nedir, ne oldu?" dedim. Cevabında: "İstanbul'da Seyyîd Abdülhakîm (kuddise sirruh) isminde bir mürşid-i kâmil-i mükemmil var idi. Bu günlerde âhırete intikal etti, dedi. Efendim, siz onu tanıyor musunuz? Dedim. Cevâbında " Allahu ekber! Türkler hâric onu bütün dünya tanıyor" dedi.

Hacı, delîl vâsıtasıyla: "Bu zat nasıl birisidir", diye sorunca: "Allah bilir,kıyâmete kadar, hazreti Mehdî dışında öyle bir zat bir daha dünyaya gelmez", dedi. "Siz onu gördünüz mü?" dedi. Maalesef görmedim, cevabını verdi.

Nitekim Yemen cinlerinden bir cemâatin gelip, Efendi hazretlerine: " Bunlar senin kıymetini bilmiyor, sizi Yemen'e götürelim" deyip, sabaha kadar yalvardıklarını daha önce arz etmiştik.

(Son halkalar ve Seyyid Abdülhakîm Arvâsî'nin Külliyatı,2.cild,sf: 416)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Siz o kadar mümtaz ve seçilmiş insanlarsınız ki kardeşim, Allahü teâlâ size bu kalbi nasîb etmiş. Öyle bir kalb ki, *(Elmas)* hiç kalır yanında. Çok kıymetli olan bu elmas, hepinizin kalbinde var. Daha ne istiyorsunuz? 

Bu ni’met verilmişse, her şey verilmiş demekdir. Allahü teâlâ, bu dîne hizmet edenleri, sâdece ibâdetle meşgûl olan, harâmdan sakınan âbidlerden daha çok seviyor. 

Bu gençler, islâmın yayılmasına hizmet edecek, bizim de mezarda, rûhumuz şâd olacak inşallah. 

Efendim, bu dünyâda, hem dünyâ seâdetine, hem de âhiret seâdetine kavuşmak, iki şeye bağlıdır. Bu iki şeyi yapan, râhat eder. Bundan daha sağlam bir *(sigorta)* yok efendim. 

Birincisi, Peygamber aleyhisselâmın izinde yürümekdir. Onun bildirdiği, Onun teblîğ etdiği dîne tâbi olmakdır. Tabii bunun için de, bu dîni öğrenmek lâzımdır. 

Peygamber aleyhisselâmın buyurdukları, anlatdıkları dîni, yine Onun *(vârisleri)* nden birinin ağzından, yâhut kaleminden, kitâbından öğrenmek şansı, pek az bulunan, çok büyük bir ni’metdir. 

Bunu öğrenmek imkânını Allah birine vermişse, ne büyük seâdetdir. İşte siz, bu şansa sâhipsiniz kardeşim. 

Allahü teâlâ, bütün Peygamberleri, bir maksatla, yâni *(Kullarımı ateşden kurtarın)* diye göndermişdir. İşte buna *(Cihâd)* denir. Cihâd demek, Onun kullarına dînini anlatmakdır.

Onları dâvet etmekdir. Siz bu vazîfeyi yapdığınız için, Peygamberlik vazîfesine tâlipsiniz kardeşim. Onun için, sizin yeriniz, başımızın üstüdür. 

Cennetin en yüksek derecesi *(Şehîd)* lere mi verilir? Hayır. İslâmiyeti yayanlara verilir. Zâten şehîdler de, islâmiyeti yaymak için şehîd oluyorlar. 

İslâmiyeti yayanlara, Cennetde en yüksek derece var. Peygamber Efendimize sormuşlar (İnsanların en kıymetlisi kimdir?) diye. 

Efendimiz, bu suâle şöyle cevap vermiş. *(İnsanların en iyisi, dînini öğrenen ve öğrendiğini başkalarına öğretendir)* buyurmuş.

Cebrâil Aleyhisselâm

 Melekler görülebilir. Fakat asıl şekilleriyle değil, başka bir şekilde. Cebrâil aleyhisselâmı asıl şekliyle yalnız Peygamberimiz (aleyhissalâtü vesselâm) görmüştür. Diğer peygamberler görmediler. Cebrâillik şekli başkadır. Diğer peygamberler melek şeklinde gördüler. 

(Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî)

 

Karz-ı hasen [Kârsız borç]

 - Karz-ı hasen [kârsız borç] îmân kefâleti dolayısıyla kefâlet-i ilâhiyye ile verildiğinden, sadakadan efdaldir.

(Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî kuddise sirruh)

İlk yaratılan şey

 -Evvel halk edilen Nûr-i Muhammedî (sallallahü aleyhi ve sellem), sonra mâ-i gayr-i mütearif [bilinmeyen su], sonra Arş, sonra Kalem. Nûr-i Muhammedî (sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem) Âdem aleyhisselâmın alnında, Ebû Bekr'in (radıyallahü anh) nûru bir parmağında, İmam Ömer'in (radıyallahü anh) nûru bir parmağında, İmam Osman'ın (radıyallahü teâlâ anh) nûru bir parmağında, İmam Alî'nin (radıyallahü teâlâ anh) nûru bir parmağında, enbiyâ ve evliyânın rûhları Âdem aleyhisselâmın vücûdunun her yerinde idi. 

(Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî kuddise sirruh)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Diğer tarîkatlerde kalbin zikretmesi için, senelerce, bâzen 40 sene çile çekilirdi. Nakşibendî yolunda ise, *(mürşid-i kâmil)* in acıyarak bir bakışı yeter. 

Şâh-ı Nakşîbend hazretleri öyle duâ etmiş. Allahü teâlâdan en kısa ve mutlaka kavuşduran bir yol istemiş mübârek. 

Muhyiddîn-i Arabî hazretlerine; Bu dereceye nasıl kavuşdun? demişler. Cevâbında; Evliyâyı çok sevmekle)buyurmuş. 

Bu kitaplar, ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarıdır kardeşim. Benim burada, bir kelimem dahî yokdur. Onlardan naklediyorum, onlardan tercüme ediyorum. Bunlar, birer miknâtısdır. 

Miknâtıs ne kadar çok yayılırsa, cevherler o kadar çok yapışır. Yoksa bu kitapları herkes okuyacak, herkes istifâde edecek diye beklemeyin efendim, yırtanlar da olacakdır. 

Kur’ân-ı kerîmi de yırtdılar. Ama unutmayın ki, bu kitapları yayanlar, bu kitapları dağıtanlar, Peygamberlik vazîfesini yapıyorlar. Çünkü onlar, Peygamber Efendimizin *(vârisleri)* dir. 

Hiçbir zaman *(mûris)*, vârisini yarı yolda bırakmaz efendim. Bu kitapları satarken, bu hizmetleri yaparken çok sıkıntı çekdik, çok çile çekdik. Evimizden yurdumuzdan ayrı kaldık. 

Ama unutmayın ki, bu bizim çekdiğimiz sıkıntılar, *(Eshâb-ı kirâm)* ın çekdiği sıkıntılar yanında, deryâda bir damla gibidir. Çünkü onlar, yurtlarından kovuldular. 

Bu gün, Allahü teâlânın dînine hizmet edecek kişiler yetişiyor elhamdülillah. Bu kişileri Allahü teâlâ yetişdiriyor. Allahü teâlâ; *(Bu dîni ben muhâfaza ederim)* buyuruyor. 

Muhâfaza etmek için de sebebini yaratıyor. Bu sebep de, işte bu *(mücâhidler)* dir, yâni dînin yayılmasına hizmet edenlerdir. Bir kişi daha yanmasın diye uğraşanlardır, yâni *(sizler)* siniz. 

Kardeşim, sizin yeriniz yerde oturmak değildir. Sizin yeriniz, başımızın üstündedir. Allahü teâlâ, Eshâb-ı kirâma nasîb etdiği *(Îmânı)* size nasîb etmiş. 

Eshâb-ı kirâma ihsânda bulunduğu, nasîb etdiği îmânı size vermiş. Eğer sizin kalbiniz bu îmâna lâyık olmasaydı, Allah vermezdi efendim. 

Siz, o kadar mümtaz ve seçilmiş insanlarsınız ki, Allahü teâlâ size bu kalbi nasîb etmiş. Öyle bir kalb ki, *(Elmas)* hiç kalır yanında. Çok kıymetli olan bu elmas, hepinizin kalbinde var kardeşim.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Evliyâ-yı kirâmdan Ebül Hasan-i Harkânî hazretlerine sormuşlar, demişler ki: (Yâ imâm! Allahü teâlâ İsteyin vereyim, buyuruyor ama istiyoruz, vermiyor.) 

Büyük Velî, onlara cevâben; *(İstemesini bilmiyorsunuz. Allahü teâlâ duâyı kabul eder, ama hangi ağızdan çıkan duâyı kabûl eder?)* buyurdu. 

Dînini yaymak hizmetinde kullanıyor bizleri Allahü teâlâ. Çok büyük ni’mete mazhar olmuşuz kardeşim. Elham-dülillah, çok şükür Allahımıza. 

Bu ni’met, bütün dünyâ ve âhiret ni’metlerinden daha üstündür. Çünkü peygamberlik vazîfesidir bu. Peygamberlerin *(vârisleri)* dir bu hizmeti yapanlar. 

Bir yere kıymet veren, o yerin sâhipleridir, orada bulunanlardır. Onun için, bu ni’meti bize ihsân eden Rabbimize hamdolsun kardeşim. Elhamdülillah, elhamdülillah, elhamdülillah.

Bu büyük ni’metin karşısında dünyâ zevkleri, dünyâ malları ne kalır ki? Hiç. Onun için bu dünyânın hayrına ve şerrine, varlığına ve yokluğuna hiç üzülmemelidir, olsa da olur, olmasa da. 

Allahü teâlâya kavuşmak, dört kademede olur kardeşim. Bunlar, *(arkadaş)* da fânî olmak, *(hoca)* da fânî olmak, *(Peygamberimiz)* de fânî olmak ve *(Allahü teâlâ)* da fânî olmak. 

Bunların içinde en zor olanı, arkadaşda fânî olmakdır. Çünkü efendim, arkadaşda fânî olmanın binlerce engeli vardır. 

Nefs engeli, menfaat engeli, şeytan engeli vardır. Eğer bunlar aşılırsa, hocada fânî olmak kolay olur. Hele hele Peygamber Efendimizde fânî olmak, çok daha kolay olur. 

Bundan sonra, insan zâten *(Fenâ fillah)* olur, yâni Allah’da fânî olur. Peki efendim, fenâ ve bekâ ne demekdir? 

*(Fenâ fillah)* demek, ben Rabbimi canımdan, malımdan, ailemden, çoluğumdan, çocuğumdan, velhâsıl her şeyimden daha çok severim, demekdir. 

*(Bekâ billah)*, Rabbim beni çok seviyor demekdir. Yâni sen, Allahü teâlâyı seveceksin, sonra da Allahü teâlâ seni çok sevecek. Ona fenâfillah ve bekâbillah derler. İşte *(tasavvuf)* budur. 

Âhirete aklı ermiyenlere, akıllı denmez. Eğer kelime-i şehâdet, kelime-i tevhîd getirmiyorsa, buna akıllı denmez efendim.

Sıra gelmedi

 "Biz Sultan Aziz'in ahını çekiyoruz. Sultan Hamid'in ahına daha sıra gelmedi. Biz bu hanedana yapılan zulme kayıtsızlığımızın cezasını çekiyoruz."

(Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî kuddise sirruh)

İstinca nedir? İstibra ve istinka nedir?

 Sual: İstinca nedir?

CEVAP

Önden ve arkadan necaset çıkınca, bu yerleri temizlemeye istinca denir. İstinca, sünnet-i müekkededir. Gaz, taş çıkınca temizlemek, yani taharetlenmek gerekmez.

Kâğıtla taharetlenmek

Sual: Kâğıtla taharetlenmek caiz midir?

CEVAP

Kâğıtla taharetlenmek mekruhtur. Taharetlendikten sonra, arta kalan yaşlığı kurulamak müstehabdır. Tuvalet kâğıdı veya bir bez yoksa elle kurulanabilir.

İstibra

Sual: İstibra nedir?

CEVAP

İstibra, idrar yolunu idrardan temizlemek demektir. Erkeklerin yürüyerek, öksürerek veya sol tarafa yatarak istibra etmesi, yani idrar yolunda damlalar bırakmaması vaciptir. İdrar damlası kalmadığına kanaat gelmeden abdest almamalıdır. Bir damla sızarsa, hem abdest bozulur, hem de çamaşır kirlenir. Çamaşıra avuç içinden az sızarsa, abdest alıp kıldığı namaz mekruh olur. Daha çok sızarsa, namaz sahih olmaz.

İstinka

Sual: İstinka nedir?

CEVAP

İstinka, idrar yolunda idrar kalmadığına veya vücutta necaset kalmadığına kalbinin mutmain olması demektir.

Taharet

Sual: Kadınların taharetleri erkeklerinkinden farklı mı?

CEVAP

Bayanlar, büyük abdestlerini önden arkaya doğru parmakla alırlar. Arkadan öne doğru alınırsa, ön tarafa pislik bulaşır ve mikrop kapar. Kadınlar ön taraflarına elleri ile dokunmamalıdır. Elden mikrop kapabildiği gibi, şehvete de sebep olabilir.

İdrar için pamuk

Sual: S. Ebediyye’de, (İdrar sızıp abdestin bozulmaması için erkekler, idrar deliğine arpa kadar bir pamuk koymalıdır) deniyor. Âcil zamanlarda çok lazım oluyor. Pamuk konunca, hemen abdest alınabiliyor. Bu pamuğu koymanın bir metodu var mı?

CEVAP

Bükülerek küçültülen pamuk, idrar deliğine sığacak kadar olmalı. Kürdanla, kibrit çöpüyle veya benzeri bir şeyle deliğe yerleştirilir. Pamuk, daha büyük olup da, ucu dışarıya çıkar, çıkan idrar buraya kadar gelirse, abdest bozulmuş olur. İkinci bir husus da, avret yerine birkaç kere soğuk su döküp, elle de sıvazlayarak idrarı iyice çıkarmalı, sonra pamuğu koymalı. Bir de, idrar deliği kurulandıktan sonra pamuk konursa, daha çok idrar emer ve idrarın dışarı sızması önlenmiş olur.

Sual: Bir kimse, su bulunmayan bir yerde, büyük abdestini yaptıktan sonra, kâğıt, kemik gibi şeylerle temizlik yapabilir mi?

Cevap: Su olmadığı zaman, gıda maddesiyle, gübre, kemikle, hayvan gıdası, yemi ile, kömür ve başkasının malı ile, saksı, kiremit parçası ile, kamış ve yaprakla, bezle, kâğıtla, tuğla, saksı, cam parçaları ve muhterem yani para eder şeyler, mesela ipekle, camiden atılan şeylerle, zemzem suyu ile taharetlenmek tahrimen mekruhtur. Boş kağıda da saygı lazımdır. Muhterem olmayan isimler, dine yaramayan yazılar bulunan kâğıt ve gazete ile istinca caizdir. Fakat, Kur’ân harfleri ile yazılmış hiçbir kâğıtla istinca edilmez.

Hüseyn Hilmi Işık Efendi ile hatıralar kitabı çıktı

Ekrem Buğra Ekinci'nin hazırladığı 2-ciltlik "Hüseyn Hilmi Işık Efendi ile hatıralar" adlı kitap çıktı. Kitabı bağlantıya tıklayarak İhlas vakfı yayınlarından satın alabilirsiniz. Kitapta Hüseyn Hilmi Işık Efendi'nin talebelerinin merhum hocaları Hüseyn Hilmi Işık Efendi ile birlikte yaşadıkları hatıralar yer almaktadır. 

Kitabı satın almak için lütfen aşağıdaki bağlantıya tıklayın.

"Hüseyn Hilmi Işık Efendi ile hatıralar"

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Elhamdülillah, İslâma hizmet bize nasîb oluyor kardeşim. Bize nasıl nasîb oldu? Allahın lûtf-u ihsânıdır bu. Allahü teâlâ, bu hizmeti, bu ni’meti bize ihsân etmiş. 

Hiç Cehenneme girmeyip, doğrudan doğruya Cennete girecek olanlar, *(Ehl-i sünnet)* olan müslümânlardır. 

Ehl-i sünnet demek, dört mezhebden birinde bulunmak demekdir. 

Hepimizin günâhı çok, tövbemiz bozuk. Tövbenin kabûl olması için, şartlarına uygun olması lâzım. Bozuk olmasa bile, biz tövbe etmeyi unutuyoruz, geciktiriyoruz. 

Acabâ bu *(Îmân)* ni’metinin şükrü nasıl yapılır? Nasıl teşekkür edelim ki, bu ni’met bizde kalsın? Kur’ân-ı kerîmde Allahü teâlâ meâlen buyuruyor ki: 

*(Eğer birbirinizi severseniz, iyi geçinirseniz, birbirinizin kıymetini bilirseniz, bu ni’met devâm eder.)* Ama, aranıza fitne fesat girerse, gıybet, dedikodu, iftirâ girerse, işte o zaman bu ni’met elden gider. 

*(Bir kimse, bir din kardeşini seviyorsa, sevdiğini ona bildirsin.)* Hadîs-i şerîfdir bu. Ben hepinizi seviyorum. Müessesemize emeği geçenlere hep duâ ediyorum. 

*(Duâ-yı zahrül gayb, icâbete makrûndur.)* Yâni bir kişinin kendisine yapdığı duâ kabûl olmıyabilir. Ama başkasına gıyâbında, yâni arkasından yapdığı duâ kabûl olur. 

Allah dostlarının, *(Mürşid-i kâmil)* lerin isimlerini öğrenmek, onların varlığına inanmak, Onların buyurduklarına inanmak, bu asrın en büyük kerâmetidir. 

Çünkü artık inanan kalmadı, dinliyen zâten yok. Onun için, biz çok şanslıyız kardeşim. Biz şanslıyız, çünkü Allahü teâlâ bizi *(İnsan)* olarak yaratdı. 

Sonra *(Müslümân)* olarak, yâni Muhammed aleyhisselâmın dîninde olarak yaratdı. Üçüncüsü, *(Ehl-i sünnet)* îtikâdında yaratdı. Dördüncü olarak, da en çok sevdiği kullarını tanıtdı. 

Bu dört maddeden dolayı, biz çok şanslıyız. Hiçbir ev, temelsiz olmaz, hiçbir ağaç, köksüz olmaz. İsterse en büyük evliyâ olsun, işin başı, bu doğru îmânı ele geçirmekdir. 

Sonra üstüne ilâveler yapılır. O hâlde dînin temeli, ilk başda öğrendiklerimizdir, yâni *(Âmentü)* dür Müslümâna gelen her şey ni’metdir, hayrdır kardeşim.

Maliki mezhebini taklit

Sual: Diş dolgusunun dışında da Malikî mezhebi taklit edilebilir mi ve taklit edilirken nelere dikkat etmelidir?

CEVAP: El-fıkhu alel-mezâhib-il-erbe'a’da diyor ki:

“Maliki mezhebinde, seferde, şiddetli yağmurda, karanlıkta, çamurlu gecelerde, Arafât ve Müzdelifede, öğle ile ikindi ve akşam ile yatsı namazları cem edilir. Seferin üç günden az olması da câizdir. Deniz yolculuğunda cem câiz değildir. Yağmurda ve çamurda, yatsıyı camide akşam ile birlikte cemaat ile kılmak câiz olur. Vitri vaktinde kılar. Şafiide, cem' için, seferin 80 kilometre olması lâzımdır.

El-mukaddemet-ül-izziyyede diyor ki:

“Maliki mezhebinde, bir kabdaki temiz suya necaset düşse, üç vasfından biri değişmez ise, bununla abdest ve gusül sahih, lâkin mekruhtur. Mâ-i müstamel de böyledir. Helâya sol ayakla ve başı örtülü girilir. Eti yenen hayvanların bevli ve pisliği temizdir. Bunların ve insanın ölüsü ve kemikleri ve tırnakları, boynuz ve derileri ve meni, mezî ve alkollü içkiler necistir. Necis yere serili kalın şey üzerinde ve avuç içinden az kan, irin bulaşınca namaz sahih olur. Gusle başlarken niyet etmek, bütün vücudu delk etmek, avuç içi veya havlu ile hafif sıvamak, muvalat, aralıksız yıkamak ve saçı, sakalı hilallemek, sık örülü saç çözülüp her tarafını hilallemek farzdır. Ağız, burun ve kulak içini ve saçları yıkamak sünnettir. Yıkamadık yer kaldığını bir ay sonra bile hatırlayınca, yalnız orayı hemen yıkar. Hemen yıkamazsa, guslü bâtıl olur. Her gusülden evvel veya sonra abdest alınır.”

Maliki mezhebinde, ikinci kavle göre, her necaset, ne kadar çok olsa dahi, namaza mâni değildir. Yıkaması farz değil, sünnettir.

Abdeste başlarken veya yüzü yıkarken niyet etmek ve başın hepsini ve sarkan saçları, kulak üstündeki deriyi ve altındaki deri görünen hafif sakalı mesh etmek, kesif sakalı yıkamak, muvalat yani azaları ard arda yıkamak, yıkanan yerleri, kurumadan evvel delk etmek de farzdır. Örülü saç çözülmez. Avuç ve parmak içleri ile zekere dokunmak, abdest aldığında veya bozulduğunda şüphe etmek, oğlanın veya mahrem olmayan genç kadının derisine veya saçına şehvet ile dokunmak, abdesti bozar. Lezzet kastetmeden dokunursa ve dokunurken lezzet duymazsa, abdesti bozulmaz. Yolda, nakil vâsıtalarında ve alış verişte temas korkusu olan Şâfiî, Hanefi veya maliki mezhebini taklit etmelidir. Bedenden kan ve diğer şeyler çıkması abdesti bozmaz. Kulakların içi ve dışı, yeni ıslatılmış parmak ile mesh edilir. Tırnak kesince, tıraş olunca abdest bozulmaz. Sakal tıraşında ihtilaflıdır. El ile istibra vaciptir. Teyemmüm ederek giyilen mest üzerine mesh edilmez. Mesh müddeti yoktur. İkindi vakti isfirâr vaktine kadardır. Yatsının âhır vakti, gecenin ilk sülüsüdür. Mekke’de olanın Kâbeye, Mekke’de olmayanın Kâbe cihetine dönmesi farzdır. Namaza başlarken Allahü ekber demek, Fâtiha okumak, kavmede dikilmek, celsede oturmak, oturarak bir tarafa selâm vermek ve selâm verirken Esselâmü aleyküm demek farzdır. İlk iki rekâtta Zamm-ı sûre okumak, iki teşehhütte oturmak, tahıyyat ve salevat okumak ve ikinci selâm sünnettir. Sabah ikinci rekâtta sessiz kunut okumak, teşehhütte şehadet parmağı kaldırmak müstehabtır. Sünneti unutunca, secde-i sehv lâzım olur. Bayram ve cenaze namazları sünnettir. Fasık, imam olamaz. Başka mezhepteki imama ve özürlü olan imama uymak câizdir.

Malikide sefer mesafesi, Şafiide olduğu gibi, seksen kilometredir. Günah olmayan seferde dört rekât farzları iki kılmak sünnettir. Dört gün kalmağa niyet ettiği mahalde mukim olur. Misafir ile mukimin birbirlerine imam olmaları mekruhtur. Malikiyi taklit eden Hanefi misafir ile mukim, birbirlerine imam olurlar. İki namazı cem etmemek efdaldir. Vitir namazı ve bayramda onbeş namazın farzından sonra tekbîr-i teşrîk sünnettir.

Bir ibadeti yaparken, başka bir mezhebi taklit etmek, kendi mezhebinden ayrılmak değildir. O mezhebin, farzlarına ve müfsidlerine tâbi olmak demektir. Vaciblerde, mekruhlarda ve sünnetlerde, kendi mezhebine uyar. Meselâ, Malikiyi taklit eden Hanefi misafirin, dört gün kalmaya niyet ettiği yerde, farzları dört rekât kılması farz olduğu için, dört kılar. Mukim olana uyması veya imam olması, Malikide mekruh, Hanefide sünnet olduğu için, kendi mezhebine uyarak, cemaat ile kılabilir. Bir ibadeti yaparken, başka mezhebi taklit etmek için, kendi mezhebine göre yapmakta haraç, meşakkat bulunması lâzımdır. Meşakkat, zorluk yok iken, taklit edilmez.

Sual: Diş dolgusu, elde olmadan yel ve idrar kaçırma yani gelen yeli ve idrarı tutamama, kan irin gibi herhangi bir akıntı sebebiyle Maliki’yi taklit eden, nelere dikkat eder?

CEVAP

Maliki mezhebini taklit eden Hanefi, sadece gusülde, abdestte ve namazda, kendi mezhebinin şartlarına ilaveten Maliki’nin farzlarına uyup müfsitlerinden kaçar. Diğer hususları aynen Hanefi gibi yapar. Sünnet ve mekruhlarda kendi mezhebine uyar.

Hanefi’den farklı olan durumlar şunlardır:

1- Gusülde niyet, muvalat ve delk farzdır.

a) Gusül, abdest ve namaza başlarken niyette Maliki mezhebine uymaya niyet etmelidir. [Abdest aldıktan veya guslettikten yahut namaz kıldıktan sonra, Maliki’ye uymaya niyet etmediğini hatırlasa, (Bu abdesti veya guslü Maliki’ye göre aldım, namazı Maliki’ye göre kıldım) derse, yeniden abdest alması, gusletmesi veya namaz kılması gerekmez.]

Niyet, gusle başlarken yapılır. Unutulursa gusülden sonra hatırladığı zaman niyet etmesi de sahihtir. Gusle başlarken cünüplükten temizlenmeye diye niyet edilir; cünüp olduğunu bilerek gusleden, zaten buna niyet etmiş demektir.

Muvalat, uzuvları ara vermeden yıkamaktır.

Delk, yıkanan yerleri el veya havlu ile hafif sıvazlamaktır. Dokunmak da delk yerine geçer.

b) Gusülde saçı hilallemek, [saç arasına iki elin parmaklarını sokup çekmek] farzdır. [Hilallemek, tarakla da yapılabilir.]

c) Gusülde, sık örülü saç çözülüp her tarafını hilallemek farzdır.

d) Gusülde yıkamadık yer kaldığını bir ay sonra bile hatırlasa, yalnız orayı hemen yıkaması gerekir. Yıkamazsa guslü bâtıl olur.

2- Abdestte; niyet, muvalat, delk, başın tamamını meshetmek farzdır. Niyet; elleri veya yüzü yıkarken yapılır.

a) Abdestte kaşların ve kirpiklerin altındaki deriyi yıkamak, kulak arkasıyla saç arasındaki deriyi ve kulak memesi önündeki saç ve deriyi mesh farzdır.

b) Altında deri görünen hafif sakalı mesh, kesif sakalı yıkamak farzdır.

c) Kadın, saçının hepsini mesheder. Örülü saçını açmaz. Örgünün üstünden mesheder.

d) Ayak parmaklarını hilallemek müstehaptır. Abdest alırken el parmakları açılıp kapandığı için kendiliğinden delk meydana gelir. Ayrıca hilallemek gerekmez. Hilallemenin mahzuru olmaz.

3- a) Oğlana, hanımına veya yabancı kadına [Cildine veya saçlarına] şehvetle dokunan erkeğin, erkeklere şehvetle dokunan kadının abdesti bozulur. Şehvetsiz dokunursa abdest bozulmaz. [Kendi ön edep yerine, elinin içiyle veya parmak içleriyle dokunan erkeğin abdesti bozulur.]

b) Kan, irin, sarı su hastalık sebebiyle çıkarsa, yel elde olmadan kaçarsa yani tutulamasa, idrar tutulamasa, bunlar abdesti bozmaz. Bunun gibi, kadınlardaki akıntı da abdesti bozmaz.

c) Saç tıraşı olunca, tırnak kesilince abdest bozulmaz. Sakal tıraşı olunca bozar diyen âlimler de olduğu için, jiletle veya ustura ile sakal tıraşı olunca, abdest almak iyi olur.

d) Abdesti bozulduğunu bilip, sonra abdest aldığında şüphe ederse, abdest alması gerekir. Abdest aldım mı almadım mı, abdestim bozuldu mu, bozulmadı mı diye şüphe edenin abdesti bozulmuş olur. Eğer, abdest aldığını ve bozulmadığını hatırlarsa abdesti bozulmuş olmaz.

e) Hanefi’de, namazda iken uyumak abdesti bozmaz. Namaz dışında yan yatarak, bir şeye dayanarak uyumak abdesti bozar; fakat Maliki’de, namazda da, namaz dışında da olsa, uyku ağır değilse bozmaz. Ağır ise bozar. Mesela tehiyyatta uyuyup kalırsa abdesti bozulur; ama hafif şekilde uyusa, abdesti bozulmaz.

f) (Yatsı nemâzının vakti), İmâmeyne göre, işâ-i evvelden, yani garbdaki zahiri üfuk hattı üzerinde, kırmızılık kaybolduktan sonra başlar. Diğer üç mezhepte de böyledir. İmâm-ı a’zama göre, işâ-i sânîden, yani beyazlık kaybolduktan sonra başlar. Hanefide, şer’î gecenin sonuna, yani fecr-i sâdıkın ağarmasına kadardır. Kırmızılığın kaybolması, güneşin üst kenarının, üfk-ı sathînin altında, onyedi derece irtifâ’a indiği vaktdir. Bundan sonra, yani ondokuz derece irtifâ’a inince, beyazlık kaybolur. Şâfiî mezhebinde yatsı namazının âhir vakti, şer’î gecenin yarısına kadar diyenler vardır. Yatsıyı, şer’î gecenin yarısından sonra kılmak, bunlara göre câiz değildir. Hanefide ise, mekruhtur. Malikide şer’î gecenin sonuna kadar kılmak sahih ise de, üçte birinden sonra kılmak günahtır.

4- Teyemmüm, namaz vakti girdikten sonra yapılır.

5- a) Mestin üst ve altı tamamen meshedilir. Mesti, ayağı yıkamak meşakkatinden dolayı giymek sahih olmaz. Sünnete uymak veya soğuktan korunmak niyetiyle giymek gerekir. Hiç niyet etmeden giyse, sonra bu mesti sünnete uymak niyetiyle giydim dese yine niyeti sahih olur.

b) Mest üzerinde hiç necaset olmaması gerekir, mestin temiz olması farzdır.

c) Mest deri den olur, yünden olmaz.

d) Maliki’de mestin mesh müddeti yoktur. Cünüp olana kadar çıkarmak gerekmez. Sadece Cuma günleri gusül için çıkarmak sünnettir. Maliki’yi taklit eden, 24 saatten fazla giyemez. Çünkü kendi mezhebi olan Hanefi’den çıkmış sayılmaz.

6- Namazda her rekatta Fatiha okumak, iki secde arasında oturmak, rükuda, secdelerde tumaninet, yani sakin durmak ve namaz sonunda selam vermek farzdır. [Cemaat, imam arkasında Fatiha okumaz. Aynı Hanefiler gibi yapılınca bu farzlar da yerine gelmiş olur.]

7- El üzerine secde sahih değildir. Şafii ve Hanbeli’de de böyledir. Hanefi’de tenzihen mekruhtur.

8- Fâsık veya bid’at ehli imama uymak sahih değildir.

9- Maliki’yi taklit eden, bir ihtiyaç olunca seferde Maliki’yi taklit ederek iki namazı cem edebilir.

10- Seferde giriş çıkış günü hariç, 4 gün veya daha fazla kalmaya niyet eden mukimdir. 4 günden önce biteceğini sandığı işi için gittiği yerde, belki yarın giderim diye 18 günden çok kalınca mukim olur.

11- Seferde 10 gün kalan 15 günden az kaldığı için Hanefi’ye göre misafir sayılırsa da Maliki’ye göre mukim sayılır. Çünkü giriş-çıkış günleri hariç, 4 gün veya daha fazla kalmaya niyet eden Maliki’de mukim olur. 3 gün veya daha az kalırsa seferi olur. Eğer Hanefi’ye uyup, 3 günden fazla kaldığı yerde 2 rekat kılarsa, namaz sahih olmaz. Çünkü Maliki’de mukim olanın 4 rekat kılması farzdır. Hanefi’de ise seferde 4 rekat kılmak mekruhtur. Maliki farz dediği için farza uyulur, 4 rekat olarak kılınır.

Giriş çıkış gününde ölçü imsak vaktidir. Gün, oruçta olduğu gibi imsak vaktinde başlar. Ertesi günü imsak vaktine kadar devam eder.

Mesela, İstanbul’a imsak vaktinden sonra, sabah ezanı okunurken giren kimse, giriş günü olduğu için o günü saymaz. Eğer imsak vaktinden önce girerse, imsak vaktinden sonraki gün giriş günü olmaz. İmsak vaktinden sonra çıkarsa, o gün çıkış günüdür.

Demek bir kimse, bir yere güneş doğarken girse, o gün giriş günü olduğu için hesaba katmaz. Üç gün kaldıktan sonra, dördüncü günü imsak vaktinden sonra, mesela güneş doğarken oradan çıksa, giriş-çıkış günleri sayılmadığı için o kimse, üç gün o yerde kalmıştır ve seferidir. (Menahic-ül- ibad)

80 km’lik mesafeye gidince Maliki’de seferi olursa da, Hanefi’de seferi olmaz. Burada Maliki’ye uyup 2 rekat kılınırsa, Hanefi’ye göre namaz sahih olmaz, 4 rekat kılması farzdır.

Bir mezhebi taklit, kendi mezhebinden çıkıp, o mezhebe girmek demek değildir. O mezhepteki taklit edilen meselenin yalnız farzlarına ve müfsitlerine uyulur. Hanefi’de sünnet olan bir şey, Maliki’de mekruh olsa da yapılır. Mesela:

a) Hanefi mezhebinde, namaz kılarken, Fatihadan önce, E’uzü Besmele çekmek sünnet, Maliki’de mekruhtur. Maliki’yi taklit eden, E’uzü Besmele okur.

b) Maliki’de Sübhaneke okumak mekruh, Hanefi’de sünnettir. Maliki’yi taklit eden Sübhaneke okur.

c) Bir kadının muayyen hâli 13 gün devam ediyorsa, bu kadının Hanefi’ye göre 10 günden sonrakiler özür olduğu için gusledip namazlarını kılar. Maliki’de, muayyen hâl 15 güne kadardır. 15 güne kadar kan kesilmeden namaz kılamaz. Böyle kadın, 15 güne kadar kan kesilmezse, bekler. 16. günü gusledip namaza başlar. Hanefi’nin farz dediği 10 günden sonrakileri de kaza eder. Nifastaki durum da aynıdır. Yani Maliki’ye göre nifas olup da Hanefi’ye göre nifas olmayan günlerde kılınamayan namazlar sonradan kaza edilir. Böylece her iki mezhebin farzlarına uyulmuş, müfsitlerinden kaçılmış olur.

Hayz ve nifasın durumu

1- Hayzın en azı yoktur. Bir damla gelse de hayz kabul edilir. En çoğu ise 15 gündür. 15 günden fazla gelirse istihaza olur. [Hanefi’de hayzın en azı 3, en çoğu 10 gündür. Bundan azı veya çoğu istihazadır.]

2- İkinci hayzın olabilmesi için, aradan en az 15 gün geçmesi gerekir. 15 gün geçmeden kan gelirse, bu hayz değildir, istihazadır [özürdür], burundan gelen kan gibidir. Gusletmeden namaz kılınır.

3- Ayiseden gelen kan hayz olmaz, istihaza olur. Ayise yaşı Maliki’de 70, Hanefi’de 55'tir.

4- Hamileden ve doğumdan önce gelen kan hayzdır. [Hanefi’de istihazadır.]

5- Sezaryenle, yani karın yarılarak çocuk alınınca gelen kan nifas olmaz. [Hanefi’de nifas olur.]

6- Nifasın azami müddeti 60 gündür. [Hanefi’de 40 gündür.]

7- Nifas görürken, 15 gün hiç kan gelmese, artık temizlenmiş olur. Bu 15 günlük temizlikten sonra tekrar kan gelirse, bu kan nifas değil, hayz kanıdır.

8- Nifas kanamaları arasındaki temizlik günleri 15 günden az olursa, aradaki kanlar nifas sayılır. Aradaki temizlik günleri hesaptan düşülerek kanama günleri toplanıp 60 günü bulursa, bu durumda kadının nifası sona ermiş olur. Mesela 20 gün kan, 7 gün temiz, sonra 17 gün kan, 10 gün temiz, tekrar 23 gün kan görürse, kan görülen günler toplamı 60 ı bulduğu için, nifası sona ermiş demektir. 15 gün geçmeden yine kan gelirse istihaza olur. 15 gün geçtikten sonra gelirse hayz olur.

Maliki’yi taklit ile ilgili okuyucu sualleri

Sual: Tam İlmihal’de (Abdestte, kulak memesi hizasındaki deri ve saçlar, Hanefi’de yüzdendir. Yıkamak farzdır. Maliki’de baştandır, meshetmek farzdır) deniyor. Kulağı da mesh etmek farz mıdır?

CEVAP

Abdestte, kulak ile saç arasında kalan arkadaki ve üsteki saçsız deriyi ve kulak memesi önündeki saç ve deriyi mesh farzdır. Yüz yıkanırken zaten kulak memesi hizasındaki deri yıkanmış oluyor. Yıkamak mesh yerine de geçer. Ayrıca mesh etmek gerekmez.

Baş mesh edilirken de eller kulaklara kadar götürülünce saçlı deri ile birlikte kulağın arkasındaki ve üstündeki saçsız deri de mesh edilmiş olur.

Yani kulağın kendisini mesh etmek farz değildir. Yukarıda belirtilen şekilde, üstteki ve yanlardaki saç ile kulak arasındaki saçsız deriyi mesh farzdır.

Kan abdesti bozar mı?

Sual: Bir yerim kanadığında abdestim bozulmuyor mu?

CEVAP

Elimizi bıçak kesse, kan çıksa abdestimiz bozulur, fakat bundan sonra o yaralı yerden kan çıksa artık abdestimiz bozulmuş olmaz. İlk çıkan kan bozar ondan sonrakiler Maliki’yi taklit edenin abdestini bozmaz. İlk defa sözünü yanlış anlamamalı! Elin kesildi kan çıktı abdest bozuldu, ondan sonra oradaki yaradan yani aynı yaradan çıkan kan ve irinler abdesti bozmaz. Ama öteki elini bıçak kesince yine abdestin bozulur, oradan da sonraki çıkanlar abdesti bozmaz. Yani hastalık sebebiyle gelen kan, irin, yel, idrar vesaire abdesti bozmaz. Durup dururken burnumuz kanasa semavi özür olduğu için abdestimiz bozulmuş olmaz. Elde olmadan yellenmek yani gelen yeli tutamamak, elde olmadan idrar kaçırmak gibi semavi özürler Maliki’de abdesti bozmaz.

Semavi özürle abdestin bozulması

Sual: Maliki'de semavi özürler abdesti bozmaz mı?

CEVAP

Evet bozmaz. O anda özür sahibi olur. Namazına devam eder.

Semavi özürler, yani insanın elinde olmadan hâsıl olan şeyler, Maliki'de abdesti bozmaz. Mesela namazda ishali dışarı çıksa, çıbanından veya yarasından kan aksa, kulağından irin aksa, makattan solucan çıksa, prostat hastasından idrar damlasa, kadınlardan akıntı çıksa, basurdan kan çıksa, elinde olmadan yel kaçsa yani gelen yeli tutamasa, ağız dolusu kussa, bunlar semavi özür oldukları için, hiç biri Maliki'de abdesti bozmaz. Abdesti bozulmadığı için namazına devam eder. Böyle bir kimsenin ayağını bıçak kesip kan çıksa, abdesti bozuluyor, çünkü bu semavi özür değildir. Ama, ondan sonra ayağı yara olduğu için, artık o yaradan çıkan kan veya irin abdestini bozmaz. Olgunlaşmış çıbanın patlaması da semavi özürdür. Durup dururken burnun kanaması da semavi özürdür. İdrar tutamamak, ishale mani olamamak gibi şeyler semavi özür olur, Maliki'yi taklit eden Hanefi'nin abdestini bozmaz. Soğuktan el veya dudak yarılıp kanarsa Maliki'yi taklit edenin abdestini bozmaz. Yani semavi sebepler bozmaz.

Teyemmüm

Sual: Maliki’yi taklit eden için teyemmümde farklılık var mı?

CEVAP

Teyemmümde farklılık yoktur. Sadece vakit girdikten sonra teyemmüm yapılır ve her vakit namaz için yeniden teyemmüm etmesi lazım olur.

Yıkanmadık yer görülse

Sual: Maliki’yi taklit eden, abdest alıp namaz kıldıktan bir ay sonra, elinde yağlı boya görse, boyayı kazıyıp yıkasa, kıldığı namaz ve abdesti sahih mi?

CEVAP

Evet sahihtir.

Muvalat nedir?

Sual: Maliki mezhebinde farz olan muvalat nedir?

CEVAP

Muvalat, her uzvu, birbiri arkasından ara vermeden, acele olarak yıkamaktır. Başka bir ifade ile, normal şartlar altında, bir önce yıkadığı uzuv kuruyacak kadar ara vermemektir.

Çok kısa zamanda yapılan bir iş, muvalata engel olmaz. Mesela, abdest alırken kapıdan biri girse, gelenin kim olduğuna bakılsa, muvalata mani olmaz. Musluktan su kesilse, kovadaki suyu almak veya bitişik odadaki musluğa gidip, o musluktan abdest almak, muvalatı engellemez. Normal şartlarda, bir uzuv kuruyacak kadar ara verilirse, muvalata mani olur. Abdest alırken çorabın birini veya ikisini çıkarmak muvalata mani olmaz.

Uzuvların kuruyup kurumaması mutlak ölçü değildir. Çünkü sıcak ve rüzgarlı havada, uzuvlar hemen kuruyabilir. Yahut soğuk ve rüzgarsız bir yerde, uzuvlar geç kuruyabilir. Uzuvlar kurumadı diye, başka bir iş yapmak muvalata mani olur. Hararetli vücutta, uzuv tez kuruyabilir. Demek ki, kuruyup kurumaması kesin ölçü değildir.

İbni Âbidin hazretleri de, Hanefi'ye göre muvalatı anlatırken, (Toprakla teyemmüm ederken de, su ile yıkamak olmadığı halde, normal şartlarda bir uzuv kuruyacak kadar ara vermek muvalata manidir) buyuruyor.

Diş çektirmek

Sual: Bugün öğleye doğru dişimi çektirdim, çektirdikten sonra diş etinde kanamalar devam ediyor. Maliki'yi taklit ediyorum. Öğleyi kaçırmamak için, abdest aldım namazımı kıldım. Ve kanama hâlâ devam ediyor. Kıldığım öğle namazının kazasını kılmam gerekir değil mi?

CEVAP

Abdestiniz bile bozulmamıştır. O abdestle ikindiyi de akşamı da kılabilirsiniz. Tabii abdesti bozan başka bir şey olmamışsa. Kanamak Maliki’de abdesti bozmaz. Namazı kaza etmeniz gerekmez.

Niyeti unutan

Sual: Mâlikî mezhebini taklit eden kimse, gusülde veya abdestte, Mâlikî mezhebine uymayı yahut hem buna, hem de gusle veya abdeste niyet etmeyi unutursa, gusül veya abdest bittikten sonra veya 3-5 gün sonra hatırlasa, hatırladığı zaman, (Bu abdesti, guslü Maliki’ye göre aldım) diye niyet ederse, sahih olur mu?

CEVAP

Evet, sahih olur.

Asrı evvelde kılmak

Sual: Maliki’yi taklit eden, zaruri sebeplerle, mesela unutarak öğleyi asrı evvele kadar kılamazsa, tekrar Hanefi’yi taklit edip öğleyi asr-ı evvelde kılması caiz mi?

CEVAP

Evet caizdir, çünkü bir ihtiyaç hasıl olmuştur. Keyfi olarak geciktirmesi caiz olmaz.

İkindiyi asrı sanide kılmak

Sual: Hanefi’nin ikindiyi asr-ı sanide kılması iyi olduğuna göre Maliki’yi taklit eden de kılabilir mi?

CEVAP

Maliki’yi taklit edenin de ikindiyi asr-ı sanide kılması iyi olur. Bir mahzuru olmaz.

Şehvetsiz öpmek

Sual: Maliki’yi taklit eden bir kimse, eşini şehvetle veya şehvetsiz öpünce abdesti bozulur mu?

CEVAP

Şehvetle öperse bozulur, veda öpüşü denilen öpüşle öperse bozulmaz. Genelde insan kendi eşine karşı fazla şehvet duymaz, yani öpmekle hemen şehvetlenmez. Ama şehvetlenmiş ise abdesti bozulur. Hanefi’de şehvetlense de bozmaz.

Kanlı çamaşırla namaz

Sual: Maliki'yi taklit eden, basurundan kan aktığı için çamaşırında fazla kan bulaşmış iken namaz kılsa, caiz olur mu?

CEVAP

Evet. Çünkü temizlemek zordur.

Namazda çıbanın patlaması

Sual: Maliki mezhebini taklit ediyorum. Namaz kılarken çıbanım patladı. Namazda iken bunu hissettim. Namazdan sonra baktım ki kan ve irin el ayasından daha çok yere yayılmış. Abdestim bozuldu mu, namazım sahih oldu mu?

CEVAP

Abdest bozulmadığı gibi, namaz da sahih olmuştur. Namazdan önce olsaydı, yine abdestinizi bozmazdı ancak imkan ve vakit varsa çamaşırı değiştirmek gerekirdi, çünkü kendi mezhebimizden çıkmış değiliz. Buna da imkan yoksa, o hâliyle kılmakta mahzur yoktur.

Örülü saçları açmak

Sual: Maliki’yi taklit edenin, abdestte ve gusülde, örülü saçını çözmesi gerekir mi?

CEVAP

Maliki’de, abdestte örülü saç çözülmez. Örgünün üstünden hepsini mesh eder. Gusülde, sık örülü saç çözülüp her tarafını hilallemek farzdır.

Hamilelikte gelen kan

Sual: Maliki'yi taklit eden gebe kadından gelen kan hayz mıdır?

CEVAP

Evet hayzdır.

Çeşitli sualler:

Sual: Tam İlmihalde, (Maliki’de abdeste başlarken niyet şarttır) deniyor. Gusül bahsinde ise, Abdeste başlarken veya yüzü yıkarken niyet farzdır) deniyor. İslam Ahlakı kitabında ise, (Elleri yıkarken farzdır) deniyor. Ne zaman niyet etmek gerekiyor?

CEVAP

Malikide abdestte niyet; elleri yıkarken de olur, yüzü yıkarken de olur. Tam İlmihalde iki ayrı kavil olduğu bildirilmiştir. Yüz yıkandıktan sonra olmaz. Eğer unutulur da abdestten sonra, ne kadar zaman geçerse geçsin hatırlanırsa, hemen bu abdesti Maliki'ye göre aldım demekle abdest sahih olur. Yani böyle niyet unutulan namazı da kaza etmek gerekmez.

Sual: Maliki mezhebini taklit eden biri yellense, abdesti bozulmaz mı?

CEVAP

Yellenmek Maliki mezhebinde de abdesti bozar. Ancak, yel kaçıran, yani yelini tutamayan özürlü olduğu için onun abdestini bozmaz. Yoksa yellenmek her zaman abdesti bozar.

Sual: Maliki’yi taklit eden, yanlışlıkla kollarını yıkamadan önce başını mesh ediyor, sonra abdestin devamında hatırlayınca, kollarını yıkasa abdesti sahih mi?

CEVAP

Sahihtir. Çünkü Maliki’de sıra ile yıkamak şart değildir.

Sual: Hanefi’de, gusül ve namaz abdestinde bir yerin yıkanması unutulursa sonradan yıkanabiliyor. Maliki’de peş peşe yıkamak farz olduğuna göre aynı durum Maliki’de de geçerli midir?

CEVAP

Hatırlayınca geciktirmeden yıkanırsa Maliki’de de sahih olur.

Sual: Maliki’yi taklit edenin tükürükten fazla olan kanı abdestini bozar mı?

CEVAP

Ağızdaki bir yara veya hastalıktan dolayı kan ne kadar çok çıkarsa çıksın Maliki’yi taklit edenin abdestini bozmaz.

Sual: Maliki’yi taklit ediyorum, Hanefi’de bir şey abdestimi bozmazken, Maliki’de bozsa ne olacak veya Hanefi’de bozup, Maliki’de bozmuyorsa nasıl hareket edeceğiz?

CEVAP

Kendi mezhebinde bozan şey abdesti bozar. Taklit ettiği mezhepte de bozan şey yine abdesti bozar. Taklit ettiğimiz mezhebin sadece farzlarına uyup, müfsitlerinden kaçacağız. Kendi mezhebimizin ise, tamamına uyacağız. Semavi özürler, elde olmayan durumlar ayrı.

Sual: Maliki’de, guslederken saçı hilallemek, parmakları tarak gibi geçirmek mi?

CEVAP

Evet.

Abdest alırken

Sual: Mâlikî’de, abdest alırken, çok sık sakalın altındaki deriyi yıkamak farz mı?

CEVAP

Sadece sakalı yıkamak farzdır. Abdestte sık sakalın altındaki deriye suyun ulaşması gerekmez. Gusülde ise, hilâlleyerek suyu deriye ulaştırmak gerekir.

Sual: Hanefi’ye uygun kaplama mesh, Maliki’ye de uygun mu?

CEVAP

Evet.

Sual: Maliki’de, kadın da, erkek gibi mi kaplama mesh yapar?

CEVAP

Evet.

Sual: Maliki’yi taklit eden kadının kaplama meshte, sarkan saçlarını mesh etmesi gerekir mi?

CEVAP

Evet.

Sual: Maliki’yi taklit eden bir bayanım. Saçlarım uzun, nasıl mesh edeceğim?

CEVAP

İki elinizi başınızın yanlarından aşağı doğru çekerken başı geçince saçlarınızı kavrayıp aşağı doğru çekerseniz mesh tamam olur. İsterse saçlarınız ayaklarınıza kadar uzun olsun fark etmez. Elin değmesi önemli, su ile ıslanması değil, ıslak el ile değmek yeterli.

Sual: Maliki mezhebini taklit ediyorum. Abdestsiz iken bir yerimiz kesilse ve daha sonra abdest aldığımızda kesilen yerden çıkan kan ve sarı su abdesti bozar mı?

CEVAP

Bozulmuş olmaz.

Sual: Namaz abdesti aldıktan sonra ıslak ayakla halıya bassak, daha sonra aynı yere çorapla bassak, çorap ıslansa, çoraptaki bu ıslaklık necaset olur mu?

CEVAP

Hanefi’de de, Maliki’de de necis olmaz.

Sual: Maliki’yi taklit ediyorum, bebeğimin altını değiştirirken, bebeğin avret yerlerine dokununca, abdestim bozulur mu?

CEVAP

Maliki’de bozulmaz. Şafii’de bozulur.

Sual: Maliki’de kadınlarla tokalaşınca abdestim bozuluyor mu?

CEVAP

Şehvet duyulmazsa bozulmaz, şehvetlenir iseniz bozulur.

Sual: Basurum var. Kanama oluyor, çamaşırım kirleniyor. Abdestli durmamın bir kolayı yok mu?

CEVAP

Kolayı var. Maliki mezhebini bu konuda taklit ederseniz, basurdan akan kan, abdesti bozmadığı gibi, necis de sayılmaz. Yani namaz içinde kan gelse, hem abdestiniz bozulmaz, hem de çamaşırı kirleten kan, necis sayılmadığı için o hâliyle kılabilirsiniz.

Sual: Bir özürden dolayı Maliki’yi taklit ediyorum. Basur, yara, mantar gibi rahatsızlıklarım da var. Üstüm başım kan ve irinli iken namaz kılmamda mahzur var mıdır?

CEVAP

Kolayca temizleme imkanı varken, namaza mani necaset miktarı varsa, namaz sahih olmaz. Çünkü Hanefî mezhebinden çıkmış değiliz. Eğer kirlenen elbisemizi kolayca değiştirme imkânı yoksa, o zaman Mâlikî’ ye göre kılmak caiz olur.

Sual: Bir akıntıdan dolayı Maliki’yi taklit ediyorum. Maliki’de ağzın içini yıkamak farz değil diye, gusülde ağız içi yıkanmasa mahzuru olur mu?

CEVAP

Evet, gusül sahih olmaz, çünkü Hanefi’den çıkmadığımız için, ağzın içini yıkamak farzdır.

Sual: Şafii mezhebinde olan bir arkadaş basur rahatsızlığı yüzünden Maliki’yi taklit etmek istiyor. Nasıl yapması lazım?

CEVAP

Aynen Hanefilerin yaptığı gibi taklit eder.

Sual: Şafi mezhebinde sabah namazında Kunut duası okunur. Maliki mezhebini taklit eden Şafii de okuyacak mı?

CEVAP

Elbette okuyacak, çünkü kendi mezhebinden çıkmış olmuyor ki.

Sual: Bazen imamlık yapıyorum. Diş dolgusundan ve hastalıktan dolayı Maliki'yi taklit ediyorum. Cemaatte her mezhepten insan varken de, bunlara imam olmam caiz mi?

CEVAP

Evet.

Sual: Herhangi bir akıntı, mesela kadınların akıntısı, Maliki’yi taklit edenin abdestini bozar mı? Peddeki akıntı bulaşığı ile namaz kılmak caiz olur mu?

CEVAP

Akıntı Maliki’yi taklit edenin abdestini bozmaz. Ped kirlense de namaza mani olmaz. Ama namaza dururken çıkarıp temizini koymak daha iyi olur.

Sual: Maliki mezhebini taklit ediyoruz. Maliki’deki farzlara uymamız gerekir. Namazda selam vermek Maliki’de farzdır. Secde-i sehv yaparken selam verince namaz bitmiyor mu? Yani selam vermeden mi secde-i sehv yapmamız gerekiyor?

CEVAP

Selam verirken namazdan çıkmaya niyet edilir. Secde-i sehv yaparken namazdan çıkmaya niyet edilmiş olmaz. Onun için secde-i sehv yaparken bir tarafa da, hatta iki tarafa da selam verilse mahzuru olmaz.

Sual: Şafii, pazarda abdest bozulmasın diye, Hanefi’yi taklit edip kadına dokunmuşsa, namaz kılarken Hanefi’nin şartlarına uyar mı?

CEVAP

Elbet uyması gerekir.

Sual: Maliki mezhebini taklit eden Hanefi, zammı surelerde besmele çeker mi?

CEVAP

Çekmenin mahzuru olmaz.

Sual: Abdestte Maliki’ye göre baştaki saçı hilallemek gerekiyor mu?

CEVAP

Abdestte hilallemek gerekmiyor, sadece mesh gerekiyor.

Sual: Maliki’de muvalat için, uzuvları birbiri ardına çabuk çabuk yıkamaya ek olarak bir uzvu da hızlı yıkamak lazım mı?

CEVAP

Her zamanki gibi normal almalı, hızlı yıkamak şartı yok. Abdest alırken başka işle meşgul olmama şartı var.

Sual: Şafii ve Maliki’de el ayasına parmakların araları dahil mi?

CEVAP

Dahil değildir.

Sual: Elektrikli makine ile sakal tıraşı olmak, Maliki’de abdesti bozar mı?

CEVAP

Jilet gibi, ustura gibidir. Bir kavle göre bozar.

Sual: Muvalatın tarifi nasıldır?

CEVAP

Muvalat başka işle uğraşmadan abdestle meşgul olmak demektir.

Sual: Maliki mezhebini taklit eden bir kadın, kulağındaki küpeleri çıkarmadan, oynatarak aldığı normal ve gusül abdesti caiz olur mu?

CEVAP

Elbette. Küpe olmasa da mahzuru olmaz. Kadınlar bunu bilmiyor, yani küpe olmasa da delik kapansa da veya kapanmasa da eli değdirmek yeterlidir.

Sual: Kadın, akıntısı için, Maliki’yi taklit eder mi?

CEVAP

Evet.

Sual: Maliki’ye göre guslederken ön avret yerine el dokununca abdest bozuluyor. Abdest bozulunca gusle yeniden mi başlamak gerekiyor?

CEVAP

Hanefi’de de Maliki’de de guslederken herhangi bir şekilde abdest bozulunca yeniden başlanmaz. Abdest bozulunca, sadece o gusül abdesti ile namaz kılınmaz. Abdest bozulduğu için namaz kılabilmek için yeniden abdest almak gerekir. Maliki’yi taklit eden, gusle başlarken önce iki edep yerini yıkar. Sonra namaz abdesti alır ve gusleder. O gusül abdesti ile namazını kılar.

Sual: Mukim iken, iki namazı cem etmek gerektiği zaman, Maliki mezhebini taklit eden kimse, Hanbeli'ye göre, nasıl niyet eder?

CEVAP

Her iki mezhebe uyduğuna niyet eder. Mesela, öğle ile ikindiyi, öğle vaktinde cem ederken, öğleyi kılarken (Öğleyi, ikindi ile öğle vaktinde cem etmeye, Hanbeli ve Maliki mezhebine uymaya) diye niyet edilir.

İkindiyi kılarken de, (İkindiyi, öğle ile, öğle vaktinde cem etmeye, Hanbeli ve Maliki mezhebine uymaya) diye niyet edilir.

İkindi vaktinde öğleyi kılarken, (Öğleyi, ikindi ile ikindi vaktinde cem etmeye, Hanbeli ve Maliki mezhebine uymaya) diye niyet edilir.

İkindiyi, ikindi vaktinde kılarken de, (İkindiyi, öğle ile ikindi vaktinde cem etmeye, Hanbeli ve Maliki mezhebine uymaya) diye niyet edilir.

Akşam ile yatsı cem edilirken de aynı şekilde akşam ve yatsı denilerek aynı şekilde niyet edilir.

Sual: Maliki’de, erkeğin elinin neresi nereye değerse abdesti bozar?

CEVAP

Kendi ön edep yerine, avuç ve parmak içleriyle çıplak olarak dokunan erkeğin abdesti bozulur.

Sual: Malikiyi taklid eden Hanefi bir kadın, abdestte başını mesh ederken, örgüyü açması ve saçındaki tokayı çıkarması gerekir mi?

CEVAP

Maliki’de başın tamamını mesh etmek gerektiği için tokayı çıkarması gerekir, fakat örgüsünü çözmesi gerekmez.

Sual: Diş dolgusu sebebiyle Maliki mezhebini taklit ediyorum, abdestte başın tamamını mesh edince, rahatsızlığımdan dolayı, hastalığım artıyor, ağrıya da sebep oluyor, bunun bir çaresi yok mu?

CEVAP

Dolgu için, Şafii mezhebi taklit edilirse, Maliki’de olduğu gibi, başın tamamını mesh etmek gerekmez. Bir parmakla dokunmak, mesh için yeterlidir; fakat Hanefi'den çıkılmadığı için, dörtte birini mesh etmelidir.

Maliki’de abdestte niyetin vakti

Sual: Maliki’de abdestte niyetin ilk ve son vakti ne zamandır?

CEVAP

Tam İlmihalde (Abdeste başlarken veya yüzü yıkarken niyet etmek farzdır) buyruluyor. Unutulursa, ne zaman hatırlanırsa o zaman niyet edilirse, abdest sahih olur. Gusülde de böyledir, yani gusle başlarken niyet etmeyi unutan, gusülden sonra ne zaman hatırlarsa, bir saat sonra veya bir gün yahut bir ay sonra hatırlasa, hatırladığı zaman niyet ederse niyeti sahih olur.

Maliki’de vitir

Sual: Maliki mezhebinde, kaza borcu olanın sünnet kılması haramdır. Maliki’de vitir namazı, vacib değil sünnet olduğu için, Maliki’yi taklit eden Hanefi’nin, vitir yerine de kaza kılması gerekmez mi?

CEVAP

Hayır. Hanefi’de vitir vacibdir. Maliki’yi taklit eden, vitir namazını da vacib niyetiyle kılar. Başka bir mezhebi taklit eden, kendi mezhebinden çıkmış sayılmaz. Kendi mezhebinin her şeyine, taklit ettiği mezhebinse, sadece farzlarına ve müfsidlerine yani ibadeti bozan hususlarına uyar.

Sual: Dişimde dolgu olduğu için Maliki mezhebini taklit ediyordum. Şimdi dolgumu çektirdim. Maliki mezhebini taklit etmem gerekir mi?

CEVAP

Gerekmez. Dolgu gitti, taklit de bitti.

Bunun gibi, cünüp olma ihtimali kalmayan ihtiyar bir dul kadın, diş dolgusu yaptırırsa, Maliki mezhebini taklit etmesi gerekmez. Akıl baliğ olmamış çocukların da taklid etmesi gerekmez. Ama alışmaları için taklit etmelerinde mahzur olmaz. Çünkü diş dolgusu olmasa da, her zaman, imkân nispetinde dört mezhebin şartlarına da uymaya çalışmak iyi olur. Kendi mezhebinde mekruh olmayan bir şey, başka mezhepte farz ise, bunu yapmak da müstehab olur.

Malikide abdest alırken, niyet, uzuvlarını ovmak, peş peşe yıkamak, başın tamamını mesh etmek farzdır. Şafiide ise sıra ile yıkamak da farzdır. Hanbeli’de Besmele çekmek de farzdır.

Bunlar uygulanırsa dört mezhebe uygun abdest alınmış olur.

Mezhep taklidinin lüzumu

Sual: Diş dolgusu olan, Maliki mezhebini taklit ederek gusledince, guslü sahih olduğuna göre, bu sahih gusülle abdest alıp namaz kılamaz mı? Niye abdestte ve namazda da taklit etmek gerekiyor?

CEVAP

Gusül, abdest ve namaz, birbirine bağlıdır. Bunlardan biri yoksa namazı sahih olmaz.

Eğer abdestte Maliki’nin farz ve müfsitlerine uymamışsa, sadece Hanefi’ye uymuşsa, böyle abdestle kılınan namaz, Maliki’ye göre de, Hanefi’ye göre de sahih olmaz. Maliki’ye göre abdesti yok, Hanefi’ye göre de guslü yoktur. Bir mezhebe göre, üçü de sahih olmalıdır.

Din kitaplarımızda da bu husus şöyle bildirilmiştir:

1– Bir işi bir mezhebe göre yaparken, bu mezhebin, bu işin sahih olması için koyduğu şartların hepsini yapması gerekir. Bunlardan biri yapılmazsa, bu iş sahih olmaz. (Hulasat-üt-tahkik)

2– Bir işi bir mezhebe göre yaparken, başka bir mezhebi de taklit etmek gerekiyorsa, iki mezhepte de batıl olacak bir şey yapmamak şarttır. Abdestte, Şafii mezhebini taklit ederek, uzuvlarını ovmayan kimse, kadına eli değince, Maliki’ye göre abdest bozulmaz diyerek namaz kılsa, bu namazı batıl olur; çünkü kadına dokunduğu için Şafii’ye göre, uzuvlarını ovmadığı için de Maliki’ye göre abdesti sahih değildir. (Tahrir)

3– Bir iş için, başka mezhep taklit edildiği zaman, o mezhebin bu iş için koyduğu şartların hepsine uymak gerekir. Bu şartlardan biri eksikse, ibadet sahih olmaz; çünkü meşakkat olunca, mezheplerin kolaylıklarını yapmak, zaruret olmadıkça, ancak bütün şartları yerine getirmekle caiz olur. (Mizan-ül-kübra)

Maliki’de teyemmüm

Sual: Abdest için teyemmüm ederken, ağza ve burna su vermek gerekmediğine göre, Maliki’yi taklit eden, abdest için teyemmüm ederken, Maliki’yi taklit etmesi gerekir mi?

CEVAP

Evet, gerekir. Abdestte de, ağza ve burna su vermek, farz değil sünnettir; fakat abdestin sahih olması gusle bağlıdır. Guslü sahih olmayanın, abdesti de sahih olmaz. Bundan dolayı, gusülde taklit edenin, abdestte de, teyemmümde de, Maliki’yi taklit etmesi gerekir. Zaten Maliki’de, teyemmüm için fazla farklı bir şey de yoktur. Maliki’de sadece, namaz vakti çıkınca teyemmüm bozulur, her namaz vaktinde teyemmüm etmek şarttır. Vakit girmeden yapılan teyemmüm, Maliki’de sahih olmaz.

Sual: Maliki’yi taklit ediyorum. Namaz abdesti almadan, avret yerimi yıkayıp Maliki’ye uygun gusletsem, sahih olur mu ve o gusül ile namaz kılabilir miyim?

CEVAP

Evet, namaz kılabilirsiniz. Önce avret yerini yıkamak gusle de, namaz abdestine de mani değildir. Avret yeri yıkandıktan sonra vücut yıkandığı için, o gusül ile namaz kılınır. Maliki taklit edildiğine göre, vücut delk edilerek zaten yıkanıyor. Namaz abdestinde de zaten öyle yıkanıyor. Farklı bir şey yok. Namaz abdesti alınmazsa, sünnete uygun gusledilmemiş olursa da, o gusülle yine namaz kılınabilir.

Sual: Maliki’de, yüzümüzdeki favoriler, saçtan kabul edildiği için mesh etmek gerekiyor. Hanefi’de ise yüzden kabul edildiği için yıkanıyor. Yıkamak mesh yerine geçer mi? Maliki’de tertip farz mı?

CEVAP

Evet, yıkamak mesh yerine geçer. Yıkanınca artık mesh gerekmez. Maliki’de tertip yani sıra ile yıkamak farz değildir. Şafii mezhebinde farzdır.

Maliki’de abdestin bozulması

Sual: Maliki’de karşı cinse şehvetle dokununca abdest bozulur deniyor. Şehvetsiz dokunur da şehvet hâsıl olursa, yine abdest bozulmuş mu olur? Bir taraf şehvetlense, öteki taraf şehvetlenmese, ikisinin de mi abdesti bozulur?

CEVAP

Lezzet kastıyla dokunur da, lezzet hâsıl olmasa, yine abdesti bozulur. Lezzet kastetmeden dokunur da, lezzet hâsıl olursa yine abdest bozulmuş olur.

Karşı tarafın niyetini ve durumunu bilemeyiz. Bizi, bizim abdestimiz ilgilendirir. Şehvetle tutmuşsak veya şehvetsiz tutup da şehvetlenmişsek abdestimiz bozulur.

Şehvetle dokunmak

Sual: Maliki’de şehvetle karşı cinse dokununca abdest bozuluyor. İkisinden biri şehvet duymazsa, onun abdesti de bozulur mu?

CEVAP

Şehvet duymayan tarafın abdesti bozulmaz, hangi taraf şehvetlenmişse, sadece onun abdesti bozulur. (Mezahib-il-erbaa)

Semavi özürlünün abdesti

Sual: Basur, çıban, yara veya herhangi bir akıntısı olanın abdesti, Maliki’de, vakit çıkınca mı bozulur?

CEVAP

Hayır, vakit çıkmakla veya yeni bir vakit girmekle abdest bozulmuş olmaz. Abdesti bozan başka bir şey olmazsa, sabah aldığı abdestle, yatsıyı da kılabilir.

Namazı kaçırmamak için

Sual: Maliki’yi taklit edenin, abdestliyken elini bıçak kesse, abdesti bozulmaz mı?

CEVAP

Vakit darsa, namaz vaktini kaçırmamak için o abdestle namaz kılması caiz olur.

Kaşların altını yıkamak

Sual: Kaşlarım kalın ve gür. Mâlikî’yi de taklit ediyorum. Gusülde, kaşları da parmaklarımla delk etmem veya tarakla taramam gerekir mi?

CEVAP

Evet, gerekir.

Mezhep taklit ederken

Sual: Mâliki’de gusülde ağzın içini yıkamak farz olmadığı için, diş dolgusu sebebiyle Maliki’yi taklit eden gusülde ağzını yıkamasa, bir mahzuru olur mu?

CEVAP

Elbette mahzuru olur, çünkü bir konuda başka bir mezhebi de taklid eden, kendi mezhebinden çıkmış olmaz. Hanefî mezhebinden çıkmadığı için ağzını yıkaması gerekir.

Mâlikî’de guslederken

Sual: Mâlikî’yi taklit eden bir erkek, banyoya girip niyet ettikten sonra avret yerlerini yıkasa, sonra abdest alıp gusletse, o abdestle namaz kılabilir mi?

CEVAP

Elbette kılar. Vesveseli kimseler, niyet ettikten sonra avret yerimize dokunduğumuz için o abdestle namaz kılınmaz sanıyorlar. Niyet etmekle abdest alınmış olmaz. Niyetten sonra abdest de alırsa, o zaman abdest almış olur. Niyet edip avret yerine dokununca, olmayan abdest nasıl bozulmuş olur ki? Abdest aldıktan sonra, erkek ön avret yerine dokunursa, o zaman abdest bozulur. Niyet ettikten sonra dokunmakla bozulmaz.

Lif ve muvalat

Sual: Guslederken kir çıkarmak için sabunlanarak lifle yıkanmak muvalata mani midir?

CEVAP

Muvalat, Hanefî’de sünnet, Mâlikî'de farzdır. Muvalat nedir?

Muvalat, her uzvu, birbiri arkasından ara vermeden, başka işle meşgul olmadan acele olarak yıkamaktır. Diğer bir ifadeyle, normal şartlar altında, bir önceki yıkadığı uzuv kuruyacak kadar ara vermemektir. Uzuv kurumasa da, fazla ara verilmesi muvalata manidir.

Çok kısa zamanda yapılan bir iş, muvalata engel olmaz. Mesela, abdest alırken kapıdan biri girse, dönüp gelenin kim olduğuna bakılsa, muvalata mani olmaz. Musluktan su kesilse, kovadaki suyu almak veya hemen bitişik odadaki musluğa gidip, o musluktan abdest almak, muvalatı engellemez. Bunun için çorabı abdestten sonra giymelidir. Fakat abdest alırken çorabın birini veya ikisini çıkarmak muvalata mani olmaz. Çünkü abdestle ilgili iş yapılıyor. Çorabı giymek gibi abdestten ayrı iş yapılmıyor.

Uzuvların kuruyup kurumaması mutlak ölçü değildir. Çünkü sıcak ve rüzgârlı havada, uzuvlar hemen kuruyabilir. Yahut soğuk ve rüzgârsız bir yerde, uzuvlar geç kuruyabilir. Uzuvlar kurumadı diye, başka bir iş yapmak muvalata mani olur. Hararetli vücutta, uzuv tez kuruyabilir. Demek ki, kuruyup kurumaması kesin ölçü değildir. Kuruyacak kadar yıkamaya ara vermek muvalata manidir.

İbni Âbidin hazretleri de, Hanefi'ye göre muvalatı anlatırken, (Toprakla teyemmüm ederken de, su ile yıkamak olmadığı hâlde, normal şartlarda bir uzuv kuruyacak kadar ara vermek muvalata manidir) buyuruyor.

Bir kimse, banyoya girince, önce gusledip sonra kir için sabunlanarak yıkanırsa muvalata mani olmaz. Yahut önce kirlerini temizleyip sonra gusletmesi de yine muvalata mani olmaz.

Lifi sabunlayıp bir uzvu yıkarken, iki uzvu yıkamak arasında bir uzvun kuruyacağı kadar uzun bir zaman geçerse, liflenmek muvalata mani olur. Kir çıkarmak için sabunla yıkanmak guslün dışında bir iştir. Önce gusledip sonra sabunla, lifle, keseyle yıkanmanın mahzuru olmaz.

Mâlikî’de guslederken

Sual: Mâlikî’yi taklit eden bir erkek, banyoya girip niyet ettikten sonra, avret yerlerini yıkasa, sonra abdest alıp gusletse, niyetten sonra aldığı bu abdestle namaz kılabilir mi?

CEVAP

Elbette kılar. Normal gusül de böyle olur zaten. Niyet etmekle abdest alınmış olmaz. Niyet edip, avret yerini yıkayınca, abdestsiz olduğu için abdest bozulmuş olmaz. Abdest aldıktan sonra, erkek ön avret yerine dokunursa, o zaman namaz abdesti bozulur. Avret yerini yıkayıp abdest aldıktan sonra da zaten artık dokunmaya gerek yoktur. Unutarak dokunursa, o zaman namaz abdesti bozulur, ama guslü yine sahihtir.

Toprağa secde

Sual: (Mâlikî’de toprak cinsinden bir şey üzerine secde etmek farzdır. Bunun için Mâlikî’yi taklit eden Hanefî’nin de halı veya seccade üzerine secde etmesi sahih olmaz) deniyor. Doğru mu?

CEVAP

Hayır. Mâlikî’de halı, pösteki gibi yer cinsinden olmayan bir şey üzerine secde edilmesi mekruhtur. Mâlikî’yi taklit eden Hanefî, Mâlikî’nin sadece farz ve müfsitlerine uyar. Sünnet ve mekruhlarda kendi mezhebine tâbi olduğu için, Mâlikî'yi taklit eden Hanefî'nin yün halı üzerinde namaz kılması mekruh değildir.

İdrar ve mezi kaçırmak

Sual: Elde olmadan idrar kaçırmak, Mâlikî’yi taklit edenin abdestini bozmuyor. Erkekler tuvaletten çıkınca istibra yapmazsa, elde olmadan idrar çıkabiliyor ve yine, elde olmadan mezi de gelebiliyor. Bunlar niye abdesti bozuyor?

CEVAP

Mâlikî’de, abdesti bozan şeyler, hastalıkla çıkarsa abdesti bozmaz. Mesela soğuktan veya hastalıktan mezi sızarsa abdest bozulmaz. Şehvetle sızarsa bozulur. (S. Ebediyye)

Prostat hastasının elde olmadan idrar kaçırmasıyla, yeni tuvaletten çıkıp istibra yapmayanın idrar kaçırması farklıdır. Birincisi hastalıktan dolayı, öteki ise istibra yapmadığı için idrar kaçırıyor. Yani istibra yapmayanın idrar kaçırması, hastalıktan dolayı değildir. Bunun için abdesti bozuyor. Mezi de bir hastalıktan dolayı gelirse yahut elde olmadan idrar veya yel kaçarsa, Mâlikî'de abdest bozulmaz. Ama düşünmekle, sürtünmekle mezi gelirse abdesti bozar.

Mâlikî'de secde-i sehv

Sual: (Mâlikî'yi taklit eden Hanefî, secde-i sehv yaparken selam verirse, namazdan çıkmış olacağı için namazı bozulmuş olur) deniyor. Bu doğru mudur?

CEVAP

Doğru değildir. Mâlikî'de son oturuşta bir tarafa selam vermek farzdır. Yoksa diğer rekatlarda yanlışlıkla selam verilince, yahut secde-i sehv için selam verilince, namazdan çıkılmış olmaz. Secde-i sehv yaparken namazdan çıkmaya niyet etmiyoruz. Selam verip namaza devam ediyoruz. Bu bakımdan secde-i sehv için selam vermek namazı bozmaz.

Mâlikî'de sakal tıraşı

Sual: Mâlikî'yi taklit eden, usturayla, jiletle veya makineyle sakal tıraşı olsa abdesti bozulur mu? S. Ebediyye’de, Mâlikî mezhebi için, (Sakal tıraşının abdesti bozması ihtilaflıdır) deniyor. İhtilaflı ne demek?

CEVAP

(Sakal tıraşı olmak abdesti bozar diyen müctehid âlimler olduğu gibi, bozmaz diyen âlimler de vardır) demektir. İhtiyata riayet etmek, yani vakit müsaitse tıraştan sonra abdest almak iyi olur. Ustura veya makine fark etmez.

Mâlikî'ye niyet

Sual: Diş dolgusundan dolayı Mâlikî'yi taklit eden kimsenin semavî özürleri olsa, mesela, idrar kaçırsa, yel tutamasa, yarasından, çıbanından, basurundan kan aksa, bunlar için de Mâlikî’yi taklit edebilir mi? Hepsi için ayrı niyet gerekir mi? Sadece, (Mâlikî’yi taklit ediyorum) diye niyet etmek kâfi değil mi?

CEVAP

Evet, kâfidir. Bu hususu da merhum hocamıza sormuştuk. Böyle birden fazla özür için de Mâlikî’yi taklit edebileceğimizi ve tek niyetin yeterli olacağını bildirmişlerdi. Mesela, diş dolgusu için taklit edenin yarasından kan akıyorsa, Mâlikî’de özür sahibi olup, tekrar abdest alması gerekmez. Diş dolgusu olsun veya olmasın birkaç özrü olanın hepsi için (Mâlikî'yi taklit ediyorum) diye niyet etmesi yeter. Her özür için ayrı niyete gerek yoktur.

Taklide devam

Sual: Diş dolgusu sebebiyle Mâlikî’yi taklit edenin, hangi durumlarda artık taklit etmesi gerekmez?

CEVAP

Taklide devam etmesi gereken durumlar:

1- Diş dolgusu olduğu müddetçe taklide devam eder.

2- Yaşlı dul kadın, artık hiç cünüp olmasa da, dişinde dolgu var iken, son guslü Hanefî’ye uygun olmadığı için, yine taklide devam eder.

Taklidi bırakması gereken durumlar:

1- Dolguları düşen, gusletse veya sadece ağzını yıkasa, Hanefî'ye göre de guslü sahih olacağı için, taklide devam etmez.

2- Çok yaşlı erkek veya dul kadın, dolgu yaptırsalar bile, eğer hiç cünüp olmayacaklarsa, artık bunların taklide devam etmeleri gerekmez. Fakat cuma ve bayram günlerinde, Arafat’ta ve ihrama girerken gusletmek sünnettir.

Bunlar, herhangi bir sebeple cünüp olurlarsa taklit gerekir.

Abdeste ayaktan başlamak

Sual: Hanefî'de ve Mâlikî'de, tertip yani sırayla yıkamak farz olmadığı için abdeste ayaktan başlayarak alsak, Mâlikî'de yüzü yıkarken niyet farz olduğu için yüzü yıkarken niyet etsek, mekruh olmakla birlikte abdestimiz sahih olur mu?

CEVAP

Hanefî'ye göre mekruh olarak sahih olur, Mâlikî'ye göre sahih olmaz. Çünkü Mâlikî’de niyet farz olup, yıkanması farz olan ayaklar ve kollar, niyetsiz yıkanmış, baş da, niyetsiz mesh edilmiştir.