Kimseye minnet etme!

 🕳️Aklı başında bir insan isen, bir lokma ekmek için alçak dünyaya baş eğip muhtac olma. Git, değirmen gibi, sen de ekmeğini taştan çıkar. Al­nının teriyle kazan ve kimseye minnet etme!"

Hacı Bayram-ı Velî (rahmetullahi teâlâ aleyh)

Resulullah Efendimiz Aleyhisselutu vesellem’in Enes Bin Malik radiyallahuanh’a öğrettiği dua.

Resulullah Efendimiz Aleyhisselutu vesellem’in Enes Bin Malik radiyallahuanh’a öğrettiği dua.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Hiç kimse, hiç kimseye bir şey yapmaz, ancak *(Kendi)* ne yapar. Kötülük edenler, birini üzenler, incitenler, *(Helâl)* lık dilemezlerse, âhiretde *(Cezâ)* sını görürler.

Yâni yine *(Kendi)* lerine etmiş olurlar. Allahü teâlânın iyilik murâd etdikleri, hep *(İyilik)* yaparlar. Çünkü yaratılışdan öyledirler. *(Hilkat)* leri, iyilik yapmak üzerinedir.

*(Kötülük)* yapamazlar. Bütün düşünceleri, *(İyilik)* etmek üzerinedir. Bâzıları da hep *(Kötülük)* yapmayı düşünürler, bunlar da *(İyilik)* yapamazlar. 

*(Arkadaş)* ımız iyi olursa, bu *(Nefs)* in şerrinden kısmen kurtuluruz. En azından yapdığımız işin *(Kötü)* olduğunu biliriz. 

Bunu bilmek de bir *(Fazîlet)* dir. Tersi de olur Allah korusun. İşlediğimiz *(Günâhı)* beğenmek de olabilir. 

İnsan, işlediği günâhı beğenirse *(Küfr’e)* girer, çok tehlikeli. Yapdığının *(Günâh)* olduğunu bilmesi, gene fazîletdir. 

Çünkü *(Tövbe)* yolu açık. Ama, *(Bunda ne var ki canım?)* derse, felâket olur. Niçin? Çünkü *(Îmân)* gider, Allah korusun. 

Âhiretde *(Zaman)* mefhûmunu kaldırıyor Cenâb-ı Hak. Orada zaman yok. Zaman, *(Dünyâ)* da idi. Orada yok. 

Gene orada *(Gün)* ler var, ama güneşin doğup batmasıyla alâkası yok. Oraya *(Mahsus)* bir tarzda günler var. 

Orada zaman yok. Onun için meselâ Efendimiz aleyhisselâm *(Mîrâc)* da, hazret-i *(Osmân)* ın koşarak Cennete girdiğini gördü. 

Hâlbuki hazret-i Osmân henüz *(Dünyâ)* da. Zamanlı olduğu için dünyâda yaşıyor. Ama orda, yâni âhirette *(Zaman)* yok. 

Onun için, Efendimiz aleyhisselâm, *(Mîraç)* gecesinde dünyâdan çıktı, *(Âhiret)* e karıştı ve Allahü teâlâyı âhirette *(Görmüş)* oldu. 

Hazret-i Osmânı da *(Cennet)* e girerken gördü. Onu da âhirette görmüş oldu. Çünkü bu dünyâ *(Hayâl)*, yâni bir *(Görüntü)*. 

Bu görüntünün aslı, âhiretde. Hazret-i Osmân’ın gerçek hayâtı, *(Âhiret)* de. Burda zaman çok uzadığı için *(Ölüm)* ü bekliyor. 

Niye bekliyor? Öldükden sonra *(Âhiret)* e gitsin de, o gerçek hayâtda *(Cennet)* e girsin, diye.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Allahü teâlâ, müslümânlara *(Hizmet)* edenleri çok *(Sever)* kardeşim. Şimdi biz de, Türkiye’deki ve bütün dünyâdaki müslümânlara *(Hizmet)* ediyoruz. 

*(Dünyâ)* larına hizmet etmek kıymetli, *(Âhiret)* lerine hizmet etmek daha *(Kıymet)* li. 

Onların Cennete gitmelerine ve *(Küfr)* den, *(Cehennem)* den kurtulmalarına hizmet ediyoruz elhamdülillah. Bütün âbiler, bu sevâba *(Ortak)* dır kardeşim. 

Yeter ki, *(Allah)* için yapsın. Fakat elhamdülillah bizim âbilerin hepsi *(Allah için)* çalışıyor. Hepsi bu *(Sevâba)* kavuşacak inşallah. 

*(Kıyâmet)* de, karşımıza çıkacak bu *(Hizmet)* ler. Efendi hazretlerini seven, Ona *(Bağlı)* olan kimsede, muhakkak bir *(Kıvılcım)* vardır. 

*(Efendi)* hazretlerinin *(Nûr’u)*, onun kalbine bir kıvılcım verir. 

Efendi hazretleri, *(Sofra)* da bâzen, tabağındakilerin yarısını yerdi, bir parça kalırdı. Onu da bana uzatırdı ve *(Al, bunu sen tamâmla)* derdi. 

Elhamdülillah, onunla *(İftihâr)* ediyorum kardeşim. Ne büyük ni’met. Bir *(Mürşid-i kâmil)* in yediği yemeğin bakiyesi bana *(Nasîb)* olurdu. 

Onların yemeklerinde *(Feyz)* vardır muhakkak. Bir gün de gitdim yine *(Efendi)* ye, ikindi namâzına. Efendi hazretleri yalnızdı odada. 

Bana; *(İkindiyi kıldın mı?)* dedi. Hayır efendim, daha kılmadım, dedim. *(Hadi gel, gidelim de berâber mescitde kılalım)* dedi. 

Çıkdım, abdest aldım geldim. *(Efendi)* nin peşinde mescide girdim. Sünnetleri kıldık. İkimiz *(Farzı)* kılacağız. Bana döndü; *(Hadi, sen imâm ol)* buyurdu. 

Şaşırdım efendim. Ben *(İmâm)* olacağım Efendiye. Hiç olmaz denir mi? *(Başüstüne efendim)* dedim. Berâber namaz kıldık.

Ben *(İmâm)* oldum, Efendi *(Müezzin)*. Ancak, o namâzı nasıl kıldım bilmiyorum. Titreye titreye, korka korka. 

Efendi’nin imâmı olmak bir *(İltifât)*. Bunlar, hep Efendi hazretlerinin *(Kalp)* lerindeki muhabbetin *(Eseri)* dir kardeşim. 

*(Muhabbet)* olmazsa, bunlar olur mu? Efendi hazretleri, sonra bana; *(Namazdan sonra nereye gideceksin?)* dedi. Efendim, Ankara’ya, dedim.

Hüzün ve gam

 Bir kimse de ki hüzün ve gam vardır, onda cem'iyyet ve huzûr râyihası vardır. Hâcegân'ın (kaddesallahu teâlâ ervahahüm), işi [hali,tavrı] ekseriyâ böyle idi.

(Mevlânâ Abdurrahman Câmî kuddise sirruh)

Asâlet nedir?

 Asâlet, kişinin ecdâdının ümerâ ve vüzera cinsinden olması değildir. Belki asâlet bir cevherdir ki, insanın zâtında bulunan selîm fıtrattır. Bed nefs [kötü] olan adam halkın ayıblarını saymak istedikte, kendinde bulunan yaramazlıkları saymağa başlar. Zirâ o ayıblar onun fehmine akrebdir [anlayışına daha yakındır].

(Mevlânâ Abdurrahman Câmî "kuddise sirruh")

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Allahü teâlânın dînini anlatmakda, islâmiyeti yaymakda iki *(Ecir)*, yâni iki *(Sevap)* vardır kardeşim. Birincisi, *(Emr-i mâruf)* yapmakdır. 

Yâni birine bir dînî kitap vermekdir. Bu, emr-i mâruf sevâbıdır. *(Emr-i mâruf)* sevâbı, *(Cihad)* sevâbından kat kat daha *(Fazla)* dır.

İkinci *(Ecir)* ise, eğer sizin emr-i mâruf yapdığınız kişi, bununla *(Amel)* ederse, o amel edenin kazandığı bütün *(Sevap)* ların bir misli de size gelir. 

Ancak *(Emr-i mâruf)* yapmak, yâni islâmiyeti *(Teblîğ)* etmek, herkesin kabul edeceği mânâsına gelmez. 

Çünkü Peygamberimiz, senelerce islâmiyeti anlatmasına rağmen, *(On sene)* de, inananların sayısı *(Yüz kişi)* yi zor buldu. 

*(Küfr)* den sonra en büyük günâh, *(Kibir)* dir kardeşim.

Allahü teâlâ; *(Büyüklük bana mahsûsdur, bunda kim bana ortak olmak isterse, onu Cehenneme atarım)* buyuruyor. 

Ancak, *(Kibir)* başka, *(Vakar)* başkadır. Mü’min, herkesin yanında vakarlı olur. Yâni müslümân, dâima *(Yeni)* ve *(Temiz)* giyinir, herkes tarafından sevilir. 

Büyükler; *(Bâ dostânra mürüvvet, bâ düşmanân müdârâ)* buyurmuş. Ne demek bu? 

Yâni, dostlara doğru söylemeli, *(Mert)* çe konuşmalı, ama düşmanları, güler yüz ve tatlı sözle *(İdâre)* etmelidir.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

*(Taleb-ül ilmi farîzatün alâ külli müslimin ve müslimetin)*. 

Ne demek bu? Yâni müslümânların, *(Erkek)* olsun, *(Kadın)* olsun, ilim öğrenmesi *(Farz)* dır, diyor Peygamber Efendimiz. 

Ben, *(Yedi)* yaşımdan beri okuyorum efendim, hâlâ okuyorum, *(Kitap)* okumadan duramıyorum, gece gündüz okuyorum. 

Bir gün Efendi hazretleri buyurdular ki: *(Yabancı dil bilseydim, çok fâideli olurdum)*. Şimdi, bütün yabancı dillerde kitaplarımız dünyâya yayılıyor. 

Sabâh erkenden *(Dergâh)*a giderdim efendim. Kapı kapalı olurdu. Kapının dışında, Mevlânâ Hâlid hazretlerinin *(Dîvân)* ından, yüksek sesle okumaya başlardım. 

Efendi hazretleri sesimi işitirmiş ve yardımcısı olan Şâkir Efendi’ye; *(Bizim bülbül geldi, kapıyı aç!)* buyururmuş. 

● ● ●

Ben Ankara’da *(Vazîfe)* li idim. Efendi hazretleri *(İstanbul)* da idi. 

Cumartesi Pazar tâtilinden istifâde ederek, Ankara’dan her fırsatda gelir, *(Efendi)* nin o güzel *(Sohbet)* leriyle şereflenirdim. 

Bâzan *(Tren)* le gelirdim. Hattâ bir keresinde tren çok kalabalıkdı. Öyle ki, kompartımanlar tamâmen *(Dolu)* olduğu gibi, koridorlarda bile *(Yer)* yokdu. 

Ama Efendi hazretlerini *(Görmek)* için her *(Sıkıntı)* ya katlanırdım. Meselâ, hani trenlerde, iki *(Vagon)* u birleşdiren, üst üste gelen yassı *(Demir)* ler vardır ya, işte o demirlerin üzerinde geldim. 

Ama Efendi hazretlerine *(Kavuşma)* hayâliyle hiç bir râhatsızlık duymadım. Efendi hazretlerinin *(Huzûru)* na girdiğimde, bakdım ki, çoraplarını çıkarmış.

Mübârek ayakları açık vaziyetdeydi ve yerde uzanmış yatıyordu. Bana; *(Sen sandalyede otur)* dedi. Kendisi yerde *(Kaylûle)* yapıyordu.

Gıybet kanser gibidir

 Gıybet kanser gibidir. Zinadan daha büyük günahtır. En kolay işlenen çok büyük günahtır. Gıybet aileyi parçalar, toplumu çökertir, cemiyeti felakete götürür.  Çünkü kolay işlenen bir günahtır

Enver Ören ''Rahmetullahi Aleyh''

Osmanlı padişahları dini muhafaza ettiler

“Osmanlı padişahları dindar insanlardı, dîni muhafaza ettiler, dînin direği idiler. Sultan Abdülhamid hal’ oluncaya kadar muhafaza ettiler.”

Esseyyid Abdülhakim Arvâsî  “kaddesallahu teâlâ sirreh”

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Âhir zamanda, sabahleyin evinden *(Müslümân)* olarak çıkanlar, akşam evlerine *(Kâfir)* olarak dönecekler. Bunu, hadîs-i şerîf bildiriyor efendim. 

Veyâhut da, akşam *(Müslümân)* iken, sabahleyin *(Kâfir)* olarak yatağından kalkacak. O arada *(Îmân)* gitmiş, *(Kâfir)* olmuş. Neden? 

Çünkü gece *(Eylence)* lerinde, bâzı yayınlarda, radyoda, televizyonda din ile, islâmiyet ile *(Alay)* edilen bir şeye *(Gülmüş)* olsa, *(Îmân)* gider efendim.

Mâzallah *(Küfre)* girer. İşte hadîs-i şerîf, bunu bildiriyor bize. Ama *(Tam İlmihâli)* okuyan ve ona uyan arkadaşlar, korkmasınlar efendim. Uymıyanlar korksun. 

Abdülhakîm Efendi hazretleri, *(Vefât)* ına yakın beni hep *(Yatağı)* nda oturturdu. Vefâtından bir *(Gün)* evvel de, ben yine yanındaydım. Bir ara kendi kendine, gâyet *(Yavaş)* bir sesle buyurdu ki: 

*(Arş-ı âlâ’yı görüyorum, ne güzel, ne güzel. Kendimdeyim, şuurlu konuşuyorum. Şuurum yerinde, bilerek söylüyorum)* buyurdu. Bunu, sâdece ben duydum efendim

*(İnde zikrissâlihîn tenzîlürrahme)*. Yâni, evliyânın *(İsmi)* anıldığı yere *(Rahmet)* yağar. Bütün arkadaşlar müsâit zamanlarda toplanıp, *(Kitap)* okusunlar. Kitap okumak *(Şart)* dır kardeşim. 

Dînimizi öğreneceğiz. İslâmiyetin en büyük düşmanı *(Cehâlet)* dir. Peygamber Efendimiz ne buyuruyor; *(Beşikden mezara kadar ilim öğreniniz)*. İlim öğrenmek farzdır. 

Farzları öğrenmek *(Farz)*, vâcibleri öğrenmek *(Vâcib)*, sünnetleri öğrenmek *(Sünnet)*, harâmları öğrenmek de *(Farz)* dır. Öğreneceğiz ki, sakınacağız.

Ruh bir mahlûk-ı ilâhîdir

 Ruh bir mahlûk-ı ilâhîdir. Meleklerden daha çoktur. Her bir melekle beraber bir ruh vardır. Melekler cismânî küdüretten [zulmetten] müberrâdır. Çeşitli şekiller alabilirler. Kâinât silsilesinin vâsıta ve vesıleleridirler. Mükerremdirler. Allahu teâlânın emrine isyan etmezler. İlâhî sedirler [elçiler]dirler. Allahu Teâlâ ile kullar arasında haberleşmede sâdıklardır.

(Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî)

Mevcûdât ve Ma'dumât

Bütün âlem, ya'nî mevcûdât, ma'dumâta [yokluklara] göre, bir zerrenin bir deniz yanındaki yeri gibidir. Mevcûdât mütenâhîdir [sonludur]. Madumât nihâyetsizdir.

Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

İnsan, bu dünyâda yaşadığı müddetçe, ister istemez *(Günâhı)* artar efendim, ister istemez. Çünkü *(Kirli)* hava her tarafı sardı. 

Eskiden *(İbâdet)* ler ayrıydı, *(Günâh)* lar ayrıydı, *(Küfr)* ler de ayrıydı. Eskiden helâl haram düşünülürdü, günah işlememeye çalışılırdı.

Buna dikkat edilirdi. Ama şimdi, *(Îmân)* ve *(Küfr)* düşünülüyor efendim. Eskiden günâha girmek *(Korku)* su vardı. Şimdiyse *(Kâfir)* olmak korkusu sardı ortalığı. 

Çok tehlikeli efendim. Ama *(Çâre)* si belli. Nedir o? İyi *(Kimse)* lerle görüşeceğiz. Çünkü hadîs-i şerîfde; *(Kişinin dîni, arkadaşının dîni gibidir)* buyuruldu. 

İslâm âlimleri, çok *(Kıymet)* li insanlardır kardeşim. Onlar Peygamber Efendimizin vârisleridir. *(El ulemâ-ü vereset-ül enbiyâ)* buyuruluyor. 

*(Vâris)* olan âlim ise, hem bu *(İlim)* leri iyi bilecek, hem de *(Vilâyet-i hâssa-i Muhammediyye)* denilen Peygamberimizin vilâyetinden, *(Hisse)* si, yâni *(Payı)* olacak. 

*(İslâmı)*, kalbimize analarımız, babalarımız yerleşdirdi. Onun için, onların *(Kulu)* ve *(Kölesi)* oluruz. *(Hazret-i Alî)* öyle söylüyor. 

İnsan, kendisine bir *(Kelime)* öğretenin, *(Kulu)* yâni *(Kölesi)* olur. Onun için anamızın, babamızın, hocamızın, üzerimizde *(Hakkı)* olanların, kulu ve kölesiyiz kardeşim. 

Allahü teâlâya kavuşduran *(Yol)*, Allahü teâlâya kavuşduran *(Kapı)*, Allahü teâlânın sevdiklerinin *(Sohbeti)* dir. Eshâb-ı kirâm, o kemâlâta nasıl kavuşdular? 

Efendimizin *(Sohbeti)* ile. Evliyâ-yı kirâm da, Efendimizin *(Vâris)* leridir. Onlar, *(Vereset-ül enbiyâ)* dır. 

Öyleyse Allahü teâlâya kavuşduran kapı, o büyüklerin *(Kapısı)* dır. Yâni onların *(Sohbeti)* dir. Biz *(Kapı)* diyoruz, ama kapıdan maksad ne ise, o anlaşılır. 

Asıl maksad da *(Sohbet)* dir. Yâni onların sohbetleri, Allahü teâlâya kavuşduran *(Kapı)* dır, yâni *(Yol)* dur 

Onun için ne buyuruyor hazret-i Mevlânâ. *(Bize gel, bize gel, nasıl olursan ol, bize gel. Bizim kapımız ümitsizlik kapısı değildir)* buyuruyor.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

*(Muhyiddîn-i Arabî)* hazretlerine; Bu makâma ne ile, nasıl kavuşdun? demişler. Cevâbında; *(Evliyâyı çok sevmekle)* buyurmuş. 

Meselâ bir yerde, bir *(Evliyâ)* zâtın aleyhinde konuşuluyorsa, hemen o *(Velî)* yi müdâfaa edermiş. 

Efendimiz aleyhisselâm buyuruyorlar ki: *(Güzel ahlâkı tamâmlamak için geldim)*. Bir şeyin en iyisi veyâ en kötüsü söylenince, o şeyin *(Hepsi)* anlaşılır. 

*(İbâdet)* lerin en iyisi, *(Güzel ahlâk)* dır. Güzel ahlâk denilince, bütün *(İbâdet)* ler anlaşılır. Evâmiri yapmakla emrolunduk, *(Emr)* leri yapacağız. 

Âyet-i kerîmede; *(Yalnız şirki affetmem)* buyuruluyor. Çok çeşidli *(Küfr)* vardır. Ama *(Şirk)* denince, bütün küfrler anlaşılır. Bu, bir edebiyat kâidesidir. 

Efendi hazretleri, bizi *(Huzûr)* una kendisi çağırırdı. O çağırmasaydı biz gidemezdik. Bize, her *(Şeyi)* o öğretdi. 

Tek maksadımız, islâmiyete *(Hizmet)* dir kardeşim. Bu iş, *(Sen-ben)* dâvâsı değildir. Asıl iş, *(Niyet)* de. Amellere verilecek karşılık, *(Niyete)* göredir. 

İki kişi aynı *(Ameli)* işler, niyete göre amellerin *(Cezâ)* sı değişir. Burada cezâ demek, *(Karşılık)* demekdir. 

Karşılığı, *(Niyete)* göre değişir. Bir safda iki *(Kişi)*, yan yana namaz kılar. Birinin niyeti *(Hâlis)* dir, ötekininse, hâlis niyetden haberi yok. 

Onun ibâdetiyle, öbürünün ibâdeti arasında *(Dağ)* lar kadar *(Fark)* vardır. Ama görünüşde, ikisi de aynı. 

Elhamdülillah, bütün *(Dünyâ)* ya, bütün *(Müslümân)* lara hizmet ediyoruz kardeşim, tek niyetimiz bu. 

Bu *(Niyet)* oldukdan sonra Allahü teâlâ *(Yardım)* eder. Allahü teâlâ, bizleri o *(Büyük)* lerin şefâatinden mahrum eylemesin kardeşim.

Duâ üç kısımdır

 -Duâ üç kısımdır:

Birincisi, acele duadır. Ya'nî dil ile olup, umûmiyetle hâsıl olmuyor.

İkincisi fiilî duadır. Tarlayı ekip buğday beklemek gibidir ki, yüzde doksanı müstecâbdır. 

Üçüncüsü istidadî duadır. Çocuğun ana rahminde tamamlanıp ruhun gelmesine müsteid olması gibidir ki, hemen hemen kâmilen hâsıl olur.

(Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî kuddise sirruh)

Allahu teâlânın ilmi

 -Allahu teâlânın ilmi hakkında: Sular mürekkeb olsa, bütün bitkiler kalem olsa, bütün insanlar, cinler, melekler kâtib olsa, âlemin yaradılmasından inkırazına kadar yazsalar, Allahu teâlânın bildiklerini bitiremezler. Zirâ nihâyetsizdir.

(Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî kuddise sirruh)

Sihir ve Mu'cize

 Sihir, bir şeyin hakîkatinden çıkarılmasıdır. Sihir edenin vefâtıyla hakîkî hâline döner. Mu'cize ise değişmez. 

(Seyyid Abdülhakîm Arvâsî)

Mevlûd-i Seâdet

 Mevlânâ Celâleddin Rûmî (kuddise sirruh): "Mevlûd-i seâdet menkıbesi nerede okunursa, belâların gitmesine, kalkmasına sebeb olur" buyurmuştur.

Râbıta ehli

 -Râbıtaya ehil üç kişi olsaydı, bu fenâlıklar zuhûr etmezdi. 

(Seyyîd Abdülhakîm Arvâsî kuddise sirruh)

Not: Bir suâle cevaben, itimad eden bize râbıta edebilir, buyurmuşlardır. [Menemen'de mevkuf iken, yanında bulunan Mustafa kaptan: " Efendi Hazretleri! Uyuyamıyorum; müsâde buyurursanız, size râbıta etmek istiyorum" diye arz edince, sukût ikrârdan gelir kaidesince, cevab vermediler. Eğer râzı olmasalardı, herkes bilir ki, katiyyen müsâde etmezdi].

Asıl başarı nedir?

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Allahü teâlâ, bize verdiği *(Ni’met)* ler karşısında, bizden ne istiyor? *(Tanınma)* yı istiyor, yâni kendisini tanımamızı istiyor. Onu tanımaya *(Mârifet)* denir.

Allahü teâlâ, yaratdığı mahlûkların içerisinde, yalnız *(İnsana)* bu mârifeti verdi. Yâni Allahü teâlâyı tanımak *(Ni’met)* ini verdi. 

Ama, *(Tanımak)* başkadır, *(Görmek)* başkadır. Peygamber Efendimizi herkes görüyordu. Ama çoğu tanımadılar. Tanımak *(Zor)* dur kardeşim. Tanıyanlar, *(Eshâb-ı kirâm)* oldu. 

İkincisi, Allahü teâlâ, ihsân etdiği *(Ni’met)* lere karşılık olarak, bizden *(Teşekkür)* istiyor. Allahü teâlâya *(Nasıl)* teşekkür edilir? Beş vakit *(Namaz)* kılmakla. 

Çünkü *(Zekât)*, malın varsa farzdır, *(Hac)*, şartları varsa, *(Oruç)* da kezâ öyle. Ama namazda, hiçbir *(Engel)* yok. Yâni kılmamak için bir *(Mâzeret)* yok.

Teyemmüm ederek kılar, *(Îmâ)* ile kılar, yatarak kılar, *(Hasta)* iken kılar, yâni hiçbir *(Engel)* olmadığı için, Allahü teâlâ teşekkürü, *(Namaz)* la başlatmışdır. 

Namaz kılmıyanın hiçbir *(Teşekkür)* ü, Allahü teâlâ tarafından kabûl edilmez. Hattâ *(Îmân)* ın alâmeti, *(Namaz)* dır. Başarının en büyük engeli de, insanın kendi *(Nefsi)* dir. 

Bir arkadaşımız sordu: Efendim, Avrupalılar, Amerikalılar, hepsi *(Küfr)* içindeler. Buna rağmen çok da *(Başarı)* lılar? Bu, nasıl oluyor? dedi. Ben de ona dedim ki:

Kardeşim, siz, *(Başarı)* deyince, neyi kastediyorsunuz? Allahü teâlânın, sivrisineğin kanadı kadar *(Önem)* vermediği bu *(Dünyâ)* da yapılan işlere, başarı mı diyorsunuz? 

Asıl *(Başarı)*, öldükden sonra *(İşe)* yarıyandır. Bu görünenlerin hepsi *(Hayâl)* dir, yâni *(Rüyâ)* dır. Öldükden sonra hiçbir işe yaramıyacakdır. 

Bir kimse, dünyanın en *(Zengin)* i olsa, en meşhûru olsa, herkes ona *(Gıbta)* etse, ama öldükten sonra Cehenneme gidecekse, buna *(Başarı)* lı denir mi?

Kendisini *(Ateş)* de yanmaktan kurtaramıyan, hattâ sonsuz olarak *(Yanacak)* olan kimse, hiç *(Başarı)* lı olabilir mi? Asıl başarı, kendisini ateşte *(Yanmak)* tan kurtarandır kardeşim.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

*(Kitap)* okuyan kimse, o kitâbı yazan *(Zât’ı)* düşüneceği için ve onların kelâmı olduğu için, hep *(Râbıta)* hâlinde olur. 

Onların *(Rûh’u)*, anıldığı yerde *(Hâzır)* olur. Her zaman hâzırdır denmez, böyle söylemek *(Küfr)* olur. O, Allaha *(Mahsûs)* dur. Evliyânın rûh’u, anıldığı zaman gelir. 

Efendim, Evliyâlar, Büyükler, vefâtlarından sonra daha çok *(Feyz)* verirler. Ama alanlar, daha az alırlar. Onlar *(Çok)* verirler; alanlar *(Az)* alırlar. Yâni alma güçleri azalır. 

Onun için *(Kabir)* lerden, hiçbir zaman, hayâtdaki gibi *(İstifâde)* edilemez. Çünkü, hayâtlarında olduğu gibi, memâtlarında da aynı *(Edebi)* gösterebilmek zordur. 

Hâlbuki *(Feyz)*, ancak *(Edeb)* sâhibine gelir. Edebsize feyz gelmez. Vefâtlarından sonra kabirlerine gidildiğinde, aynı *(Edebi)* gösteremezler. 

Akılları dağılır, fikirleri dağılır, başka *(Şey)* ler düşünürler. Hâlbuki *(Hayât)* da iken her şeyi unutup, sırf *(Ona)* bakdıkları, karşısında *(Edebli)* oldukları için, çok *(Feyz)* alırlar. 

Bir *(Kabr)* in başına gitdiğiniz zaman, *(Birleşik kaplar)* usûlü, eğer gelenin derecesi yüksekse, *(Kabir)* dekine *(Feyz)* verir. Eğer kabirdekinin derecesi yüksekse, *(Gelene)* feyz verir. 

Mutlaka bir *(Akım)* olur, kanun böyledir. Bir büyük zâtın kabrine gitdiğimiz zaman, o *(Zât’ı)* kabir içinde düşünürsek, onu *(Aşağı)* da ve *(Hakîr)* görmüş oluruz.

Bunun için de *(İstifâde)* edemeyiz. İstifâde edebilmemiz için, o zâtı kabirde değil, *(Arş-âlâ)* da düşünmemiz lâzım, *(Feyz)*, Arş’dan gelecek. Çünkü *(Rûh)* Arş’dadır.

Yâni *(Cennet)* dedir. *(Kabir)* de değildir. Kabirdeki, *(Ceset)* dir. Ceset, çamurdan, toprakdan yapıldı, *(Toprak)* olmaya mahkûmdur. Peki, biz niye kabre gideriz? 

*(Rûh)*, devâmlı sûretde içinde bulunduğu bedeni, yâni *(Cesedi)* tanıdığı için, yâni o cesetle *(İrtibâtı)* olduğu için, o irtibât vâsıtasıyla, biz o büyüklerin rûhlarından *(İstifâde)* ediyoruz.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

*(Mü’min)* in alâmeti nedir? Efendimiz aleyhisselâm buna cevap veriyor; Mü’minin alâmeti, *(Güler yüzlü)* olmakdır, buyuruyor. 

Peki, *(Münâfık)* olanın ve yetmişiki *(Bid’at)* fırkasından olanın alâmeti nedir? O da, *(Çatık kaşlı)* olmakdır. 

Bir *(Evliyâ)* dan istifâde edilebilmesi ve ondan *(Feyz)* gelebilmesi için, iki *(Şart)* vardır kardeşim. 

Birincisi, o evliyânın yolu, *(Sahîh)* ve *(Sağlam)* olmalı, yâni *(Silsile)* si, Peygamber aleyhisselâma kadar sağlam ve belli olmalıdır. 

İkincisi, feyz almak istiyen kimse, o zâta tam *(Teslîm)* olmalı ve teslîm olduğu zâtda bir *(Kusûr)*, bir *(Eksik)* lik görmemelidir. 

İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: Bu kâinatda yaratılan her şey *(İnsan)* için, yâni insana *(Fâide)* li olması için yaratılmışdır. 

Ama insanoğlu, *(Kalbi)* ni, islâmiyetin beğenmediği, Rabbimizin sevmediği şeylere bağladığı *(Müddet)* çe ve bağladığı *(Miktar)* ca, Allahü teâlâdan uzaklaşır. 

Kalbi kararır. Kalp *(Bozuk)* olursa, hocasında *(Kusûr)* ve *(Eksik)* lik görürse, ne olur? Yine o feyz gelir, ama bu sefer ters *(Te’sîr)* yapar, yâni onu *(Zehir)* ler. 

Nasıl ki *(Şeker)*, şeker hastasına *(Zarar)* verirse, o feyz de, kalbi bozuk olan kimsede *(Zehir)* şekline döner. Nitekim, Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde; 

*(Kur'ân-ı kerîm, îmânı olanların îmânını artdırır, kâfirlerin de küfrünü artdırır)* buyurdu. Çünkü Kur'ân-ı kerîm, *(Nûr)* dur. 

Şâh-ı Nakşîbend hazretleri; *(Hocasını imtihân eden, mel'ûndur)* buyurdu. İnkâr eden, kavuşamaz. Ona gelen feyz, dahâ çok *(Sapıtma)* sına sebep olur. 

İlk önce arkadaşlarını *(Tenkîd)* etmeğe başlar. Sonra *(Hizmet)* leri beğenmez olur. En sonunda *(Hocası)* nı ve bu *(Büyük)* leri beğenmez ve inkâr eder.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Abdülhâlık Goncdüvânî hazretleri zamânında, bir *(Ada)* da yaşıyan bir *(Kutub)* varmış. Bir gün, denizin üzerine *(Yağmur)* yağarken, bu kutub, kalbinden;

Yâ Rabbî, hikmetinden *(Suâl)* olunmaz ama, Afrikada çöller *(Susuz)* lukdan kavrulurken, burada *(Su)* yun üzerine *(Yağmur)* yağıyor, diye düşünmüş.

O anda mânevî *(Derece)* si düşmüş. Gene *(Evliyâ)* lıkdan çıkmamış da, sâdece derecesi *(Aşağı)* düşmüş. Kendisi de bunu fark etmiş.

Bu düşüncesine *(Pişmân)* olmuş ve Abdülhâlık Goncdüvânî hazretlerinden *(Yardım)* istemiş. O büyük *(Velî)* de, o esnâda talebeleriyle *(Sohbet)* ediyormuş. 

O anda penceredeki *(Perde)* kıpırdamış. Perdenin  kıpırdadığını bâzı talebeleri görmüşler, merak edip, hocalarına, *(Bu neydi?)* diye sormuşlar. 

O da, bu *(Hâdise)* yi anlatmış ve biraz önce o *(Zât)* buraya geldi, benden *(Yardım)* istedi. Ben de ona *(Duâ)* etdim, eski *(Derece)* sine kavuşdu, buyurmuş. 

● ● ●

Bu zamanda *(Küfr’e)* girmek çok kolay kardeşim. Meselâ insan, bir harama, *(Ne güzel)* dese, mâzallah *(Küfr)* e girer. 

Fakat efendim *(Îmân)* a gelmek de çok kolaydır. Bir *(Tövbe)* etse, *(Küfr)* den kurtulur. 

Meselâ; Yâ Rabbî, bilerek veyâ bilmiyerek bir *(Günâh)* işledimse veyâ *(Küfr)* e girdimse çok *(Pişmân)* ım, beni affet, dese, o anda günâhları affolur.

Îmânı gitdiyse, *(Geri)* gelir. Yalnız iki şey geri gelmez. Kılınmayan namazların *(Kazâ)* sı, bir de *(Kul hakkı)*. Öyleyse helâllaşacığız, kazâmız varsa, bir an önce kılıp bitireceğiz kardeşim. 

Namâzını *(Kazâ)* ya bırakan, iki *(Suç)* işlemişdir. Biri, Allahın *(Namaz)* emrini yerine getirmemekdir ki, bu günah ancak kazâsını *(Kılmak)* la affolur. 

İkincisi, o namâzı *(Vaktinde)* kılmamak suçudur ki, o da, *(Emr-i mâruf)* yapmakla affolur. 

Meselâ bizim kitapları dağıtmak, hem *(Cihâd)* dır, hem *(Emr-i mâruf)* dur, hem de büyük *(Günâh)* ların affına sebepdir.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Kardeşim, *(Tam İlmihâl)* Seâdet-i Ebediyye’de, büyüklerin *(İsim)* leri de, *(Kitap)* ları da, her *(Şey)* leri belli. *(Kaynak)* ları belli. Bu kitâbı okuyan, *(Âlim)* olur. 

Hele hele içindekileri tatbîk eden, *(Evliyâ)* olur. Çok *(Lüzûmlu)* varken, az *(Lüzûmlu)* yu okumak, dünyâ ile meşgûl olmakdır. 

Bugün *(Fıkh)* okumak varken, *(İlmihâli)* öğrenmek varken, İslâm Ahlâkı kitâbımızdan *(Küfr)* bahslerini okumak varken, 

*(Gülistân)* okumak, *(Bostan)* okumak, başka bir kitap okumak, yine de *(Lüzûmsuz)* dur, yâni *(Fuzûliyât)* dır. Benim ömrüm *(Aramak)* la geçdi. 

Neyi aramakla? Efendi hazretlerinden öğrendiklerimin *(Vesîka)* sını aramakla. Biliyorum, ama benim, vesîkalarını göstermem gerekir. *(Efendi hazretlerinden işitdim)* diyemem. 

Efendi hazretlerinden öğrendiklerim elbette *(Doğru)* dur. Fakat başkalarına *(Anlatmak)* için vesîkalarını bir bir aradım, buldum. Onun için bizim *(İlmihâl)*, kalıcı bir eserdir kardeşim. 

Ben *(Erzincan)* da iken Kayseri’li bir *(Asker)* vardı, bana *(Hizmet)* ederdi. Bir gün geldi ve; 

Efendim, çamaşırhânede sizin yatak takımlarını falan yıkayan bir *(Hanım)* var, sizi görmek istiyor. Sizi çok merak ediyor, dedi. 

Ben de; *(Hay hay, buyursun)* dedim. Bir de bakdım ki, akşam üzeri Kayserili asker geldi; Efendim o hanım geldi dedi. *(Buyursun gelsin)* dedim. 

Kapıdan *(Dev)* gibi, *(İri yarı)*, uzun boylu bir hanım girdi. Beyaz iş gömleği vardı arkasında. *(Nasılsın anneciğim?)* dedim, yaşlıydı. Cevap olarak ne yapdı bilseniz. 

Başladı hüngür hüngür *(Ağlama)* ya. Dedim ki: Elhamdülillah de, sevin, ağlıyacak ne var? O da; *(Elhamdülillah)* dedi. *(Sevincimden ağlıyorum)* dedi. 

*(Sizin gibi, müslümân bir albay görmek nasîb oldu)* dedi. Benim babam Erzincan’da *(İmâm)* dı dedi. Başından geçenleri anlatdı. Allah rahmet eylesin o kadıncağıza.

Muhaddis ve Müctehid

 Muhaddislerin vazîfesi,hadîsleri tesbît ve taksîmdir. Bunlardan ahkâmı istinbât [çıkarmak] vazîfesi de müctehidlerindir. Hadîsleri okuyup anlamak biz mukallidler için câiz değildir.

(Seyyid Abdülhakîm Arvâsî kuddise sirruh)

Erkeklerle kadınların karışık bulundukları yerde Mevlûd okunması çok günahdır

 -Meyyitin [ölünün] kırkıncı günü hakkında kitablarda bir şey yoktur. Lâzım olan meyyit kabre girmeden evvel iskatını ve diğer dua ve hizmetleri yapmaktır. Kırkıncı gününü beklememelidir. Erkeklerle kadınların karışık bulundukları yerde Mevlûd okunması çok günahdır. Dışarıda kadınlarla beraber bulunmağa nazaran Mevlûdde de ihtilat daha fenâdır. İbâdet şeklinde ma'siyet [günâh], yalnız ma'siyetten daha günâhtır. Mekrûh vakitlerde namazın, nehyi de bunun gibidir. Menhi olan zamanda, mekânda yapılan ibâdetin sevabı olmadığı gibi sıhhati de yoktur. Bunlardan mâada günâhı da vardır. Zirâ menhî [yasak] olduğu halde yapılıyor. Bu halde muhtelit [erkek-kadın bir arada] Mevlûdler menhîdir. Bu nehy, ibâdet yeri olan câmilerde ibâdet şeklinde olursa, daha ziyâde günâhtır. 

-Yabancı bir kadının okuduğu Kur'ân-ı kerîm,ibâdet niyyetiyle dinlenirse, küfr olur.

(Seyyid Abdülhakîm Arvâsî "kuddise sirruh")

NAMAZIMI SEN KILDIRIRSIN!

Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî "kuddise sirruh" hazretlerinin kıymetli talebelerinden olan İbn-i Âbidîn, ondan ders aldığı sıralarda, bir gece rüyâda Resûlullah efendimizin üçüncü halîfesi hazret-i Osman'ın vefât ettiğini ve Câmi-i Emevî'de namazını kendisinin kıldırdığını gördü. Sabahleyin derse gidip Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerine bu rüyâyı olduğu gibi anlatınca, o da; "Senin rüyânın tâbiri, Allahü teâlâ bilir ki şöyledir: "Ben yakında vefât ederim, sen benim cenâze namazımı Câmi-i Emevî'de kıldırırsın. Çünkü ben, hazret-i Osman'ın torunlarındanım." buyurdu. Aradan birkaç gün geçince Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî tâûn, vebâ hastalığından şehîd olarak vefât etti. Namazını İbn-i Âbidîn kıldırdı.

 

İbn-i Âbidîn, buyurdu ki:

"Âdem aleyhisselâmdan beri, her dinde bir vakit namaz vardı. Hepsinin kıldığı, bir araya toplanarak bize farz edildi. Namaz kılmak, îmânın şartı değil ise de, namazın farz olduğuna inanmak, îmânın şartıdır. Namaz, duâ demektir. Dînin emrettiği, bildiğimiz ibâdete, namaz "salat" ismi verilmiştir. Mükellef olan yâni âkil ve bâliğ olan her müslümanın, her gün beş vakit namazı kılması "Farz-ı ayn"dır. Farz olduğu, Kur'ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmiştir. Mîrâc gecesinde, beş vakit namaz emrolundu. Mîrâc, hicretten bir yıl önce, Receb ayının yirmi yedinci gecesinde vukû buldu. Mîrâcdan önce, yalnız sabah ve ikindi namazı vardı."

"Kur'ân-ı kerîm, Kadir gecesinde inmeğe başlamış ve hepsinin inmesi yirmi üç sene sürmüştür. Tevrât, İncil ve bütün kitaplar ve sahifeler ise, hepsi birden, bir defâda inmişti. Hepsi, insan sözüne benziyordu ve lafzları mûcize değildi. Onun için çabuk bozuldu, değiştirildiler. Kur'ân-ı kerîm ise, Muhammed aleyhisselâmın mûcizelerinin de en büyüğüdür ve insan sözüne benzememektedir."

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Bir hadîs-i şerîf var, meâlen; *(Büyük günâh işliyenler, Allah yolunda yürüsünler)* buyuruluyor. Yâni Allah yolunda *(Cihâd)* etsinler ki, günâhları affolsun. 

*(Cihâd)* demek, ehl-i sünnet bilgilerini *(Yaymak)* demekdir. Mü’minin cihâdı, islâmiyetin öğrenilmesine *(Vesîle)* olmakdır, ehl-i sünneti anlatan kitapları *(Yaymak)* dır. 

İki hastalık var ki, çok tehlikelidir kardeşim. Biri *(Küfr)*, biri de *(Tembel)* lik. Küfr’ün ilâcı belli, *(Tövbe)* etmek ve kelime-i şahâdeti, kelime-i tevhîdi söylemek. Peki ya tembelliğin ilâcı? 

Onun ilâcı da *(Namaz kılmak)* dır. Namaz kılan, *(Tembel)* olamaz efendim. Allah celle celâlüh *(Fıkh)* ilmiyle uğraşanları sever. Yâni Allahın *(Sevgili)* kulu olmak için, *(Fıkh)* okumak lâzım.

Fıkh öğrenmek lâzım. *(Bilmeden)* müslümânlık olmaz. Yâni islâmiyete uymak, *(Fıkh bilgisi)* ile olur ve Allahü teâlâ, *(Sevdiği)* ne fıkh öğrenmeyi *(Nasîb)* eder kardeşim. 

*(İlmihâl)* demek, fıkh bilgilerinin bulunduğu, fıkhın îzâh edildiği *(Kitap)* demekdir. İlmihâl okuyan, Allahü teâlânın *(Sevgili)* kulu olur. İçindekileri öğrenip anlıyan, *(Âlim)* olur. 

Hele tatbîk ederse, *(Evliyâ)* olur efendim. Ancak ilmihâl okumak, bir *(Nasip)* işidir, bir *(Kısmet)* dir. Herkese nasîb olmaz kardeşim. 

Bu asrın Mürşid-i kâmili, *(Seâdet-i Ebediyye)* kitâbıdır. Çünkü bu kitap, hakîkî *(Mürşid)* lerin sözlerinden, *(Kelâm)* larından derlenip toplanmışdır. 

Benim hocam *(Abdülhakîm Arvâsî)* hazretleri, o kadar *(Büyük)*, o kadar *(Mübârek)* bir zât idi ki.

Hem büyük *(Âlim)* idi, hem de *(Evliyâ-ı kirâm)* dandı. Onu *(Görme)* yi ve tanıma *(Şeref)* ini Cenâb-ı Hak nasîb etdi kardeşim.

Elhümdülillah. Dünyâda bundan büyük (Ni’met) olamaz. Ben size ne anlatıyorsam, hep (O’ndan) duyduklarımı anlatıyorum. (Kendim) den bir şey söylemiyorum kardeşim.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Peygamber aleyhisselâm buyuruyorlar ki: *(Ey Eshâbım! Siz, emr olunduklarınızın onda dokuzunu yapsanız, birini terk etseniz, helâk olursunuz.)* 

Bu helâk olma, bulunduğu *(Makâm)* dan tenzîl-ür rütbedir, yâni bir *(Aşağı)* dereceye düşmekdir. Onlar için bir makâm aşağı düşmek, bin *(Azap)* dan daha zor ve *(Dehşet)* lidir. 

Yine Efendimiz buyuruyorlar ki: *(Âhir zamanda gelecek ümmetim, emirlerin onda birini yapsalar, dokuzunu terk etseler, kurtulurlar.)* 

Yapılacak olan bu *(Onda bir)* nedir? *(Îmân)* dır. Âhir zamanda gelecek mü’minlerin en büyük tehlikesi, *(Îmânsız)* olmakdır. 

Çünkü bu gün, *(Harâm)* ve *(Helâl)* karışmışdır. Eskiden harâmın yolu başkaydı, helâlin yolu başkaydı. Harâmlar *(Belli)* idi ve yapanlar *(Ayıp)* lanırdı. 

Cömertlik, sâdece cebindeki *(Para)* yı vermek, elindeki *(Mal)* dan vermek, insanların gönlüne *(Hoş)* gelsin diye para dağıtmak değildir. Evet, bunlar bir nevi *(Cömert)* liktir.

Ama *(Asıl)* cömertlik, insanlara *(Îmân)* vermekdir. Allahın kullarını *(Küfr)* den kurtarıp, *(Îmân)* etmelerini, *(Müslüman)* olmalarını sağlamakdır.

Meselâ *(Ebû Bekr)* radıyallahü anh Resûlullaha geldi, *(Îmân)* edip müslümân olunca, hemen ardından; *(Yâ Resûlallah!)* dedi.

*(Benim gibi îmân edecek altı arkadaşım daha var. Gidip onları getireyim, onlar da bu îmâna kavuşsunlar)* dedi. 

İşte *(Cömert)* lik budur. Yâni kendisinin *(Sevdiği)* bir şeye, kendi kavuşduğu bir *(Ni’mete)*, bir başkasının da kavuşmasını istemek. 

Asıl *(Cömert)* lik budur işte. Onun için, bizim bu *(Kitap)* ları basanlar, *(Yayan)* lar, bu yolda çalışanlar, *(Ne için)* çalışıyorlar? 

İşte bu *(Cömert)* liklerinden dolayı çalışıyorlar. Yâni millet okusun, *(İstifâde)* etsin, doğru *(Îman)* ı öğrensin de Cehennemde *(Yanmasın)* diye!

SEYYİD TAHA-Î HAKKARİ HAZRETLERİ

Osmanlılar zamanında Anadolu’da yaşayan evliyânın en büyüklerinden. İnsanları Hakka da’vet eden, onlara doğru yolu gösterip hakîkî saadete kavuşturan ve kendilerine “Silsile-i aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerin otuzbirincisidir. Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin onbirinci torunudur. Ya’nî Peygamber efendimizin ( aleyhisselâm ) soyundan olup, seyyiddir. Hâlid-i Bağdâdî’nin talebelerinin büyüklerindendir. Rûh bilgilerinin mütehassısı, Rabbanî ilimlerin hazinesidir. Mevlânâ Hâlid’in talebesi olan Seyyid Abdullah’ın kardeşi Molla Ahmed’in oğludur. Lakabı; Şihâbüddîn, İmâdüddîn ve Kutb-ül-irşâd vel-medâr’dır. Hocası tarafından Şemdinân’da Nehri kasabasında ders vermeğe me’mûr edildi. Bütün İslâm âlimleri gibi, gecelerini gündüzlerine katarak İslâmın güzel ahlâkını yaymış, herkesi iyilik yapmağa teşvik eylemiştir. 1269 (m. 1853) senesinde Nehrî’de vefât eyledi.

Seyyid Tâhâ, çocukluğundan itibâren büyük bir istidâd, vekar ve heybet sahibi idi. Onu her gören ilerde pek büyük bir zât olacağını söylerdi. Küçük yaşta Kur’ân-ı kerîmi hatmetti ve ezberledi. Sonra ilim tahsiline başladı. Süleymâniye, Kerkük, Irak, Erbîl, Bağdat gibi ilim merkezlerine giderek şöhretli âlimlerden; tefsîr, hadîs, fıkıh gibi zâhirî ilimleri, zamanın fen ve edebiyat bilgilerini öğrendi.

Seyyid Tâhâ, daha ilim talebesi iken, birgün Bağdat’a yakın bir yerde, çok küçük bir akarsudan abdest alıyordu. Arkadaşları; “Bu su çok azdır, bununla abdest olmaz” deyince; “Bu, mâ-i câridir, ya’nî akar sudur. Dînimizde bununla abdeste izin vardır. Siz ilim talebesisiniz, bunları bilirsiniz. Sonra bu suda balık bile yaşar” buyurdu ve elini orada biriken su birikintisine sokup çıkardı. Arkadaşlarına uzatarak; “Bakın bu suda kocaman balıklar yaşamaktadır” deyip elindeki balığı gösterdi. Bu büyük kerâmeti gören arkadaşları; “Bundan sonra sen ne yaparsan yap, bir daha sana i’tirâz etmiyeceğiz” dediler.

Onüçüncü asrın kutbu olan Mevlânâ Hâlid, Hindistan’a giderek, Gulâm Ali Abdullah Dehlevî’nin huzûru ile şereflenip, lâyık ve müstehak oldukları fazilet ve kemâlâti aldı. Sonra, Allahü teâlânın kullarına doğru yolu gösterip Hakka kavuşturmak için vatanına döndü. Her taraf, Mevlânâ’nın kalbinden saçılan nûrlar ile aydınlanmağa başladı. Bu sırada arkadaşı olan Seyyid Abdullah da, Süleymâniye’de bulunan Mevlâna’yı ziyârete gitti. Onun da sohbetle bulunarak, kemâle geldi ve halîfe-i ekmeli ya’nî en olgun halîfesi oldu. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’ye, biraderi oğlu Seyyid Tâhâ’nın, harikulade ve yüksek istidâdını anlattı. Mevlanâ Hâlid-i Bağdadî hazretleri de, bir daha gelişinde, onu beraber getirmesini emir buyurdu. Seyyid Abdullah bir dahaki ziyâretlerinde yeğeni Seyyid Tâhâ’yı da götürdü. Mevlânâ hazretleri, Bağdat’ta Seyyid Tâhâ’yı görür görmez, hemen Abdülkâdir-i Geylanî hazretlerinin kabr-i şerîfine gidip istihâre etmesini emr eyledi. Seyyid Tâhâ da kabre gidip istihâre eyledi. Ceddi Abdülkâdir-i Geylânî hazretleri, Allahü teâlânın izniyle kabr-i şerîfinden kalktı ve onu çok iyi karşıladı. Sonra; “Benim yolum büyük ise de, şimdi ehli kalmadı. Mevlânâ Hâlid ise, zamanının âlimi, evliyânın en büyüğüdür. Hemen ona git, teslim ol, onun emrine gir” buyurdu.

Seyyid Tâhâ, büyük dedesi Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin ma’nevî emri ve izni üzerine, Mevlânânın huzûruna geldi. Bu öyle bir gelişdi ki, pek az kimselere nasîb olmuş, nasıl ve neler elde ederek gideceği, bu başlangıç ve gelişden belli oluyordu. Mevlânâ, Seyyid Tâhâ’nın yetişmesine, gözlerin görmediği, kulakların duymadığı, kalblerin düşünemediği manalara erişmesine himmet gösterip yardım etti. İleride zamanın en büyük âlim ve velîsi olacak tarzda, ihtimam ve ciddiyetle onu terbiye etti. Riyâzet ve mücâhedesinde hiç eksiklik etmedi. Nefsin istediklerini yaptırmayıp, istemediklerini yaptırdı.

Mevlânâ Hâlid hazretleri, yetiştirme ve terbiye esnasında, Seyyid Tâhâ’ya dağdan istincâ taşları getirttirdi. Bu hâl, talebeleri arasında, taaccüble karşılanır; “Hocamız Mevlânâ, Resûl-i ekremin ( aleyhisselâm ) Ehl-i beytine çok fazla bağlı olduğu hâlde, Seyyid hazretlerini dağa göndermesinden hikmet nedir?” derlerdi. Hazret-i Mevlâna ise, bu husûsda konuşmaz sükût ederdi.

Seyyid Tâhâ hazretleri, Mevlânâ Hâlid-i Bağdadî’nin yanında seksen gün kaldıktan sonra, evliyâlıkta pek yüksek derecelere kavuştu. Keşf ve kerâmet sahibi olarak hilâfet-i mutlaka ile şereflendi.

Seyyid Tâhâ hazretleri, hilâfetle müşerref olup Berdesûr’a hareket edeceği zaman, hazret-i Mevlânâ onu büyük bir cemâatle teşyî’ etti, uğurladı. Vedâdan sonra, Seyyid Tâhâ, Mevlânâ’nın ayrılmış olduğunu hissedip, atına binmek istediğinde, üzenginin bir kimse tarafından tutulduğunu anladı. Baktığında, üzengiye yapışan ve onu tutanın hocası Mevlânâ’nın olduğunu gördü. “Estağfirullah” deyip, geri çekildi. Hazret-i Mevlânâ, Seyyid Tâhâ hazretlerine hitaben; “Bir zaman nefsinin terbiyesi için size dağdan taş getirtiyordum. Şimdi Resûl-i ekremin Ehl-i beytine olan bağlılığım hasebiyle, üzengini benden başka kimse tutamaz. Siz de bundan kaçınamazsınız” buyurdu. O da sıkılarak, “Emîr edebden üstündür” sözü gereğince ata bindi. Bir müddet binlerce âlim, sâlih, talebe ve halkın katıldığı uğurlama merasimi ile yürüdü. Sonra, Mevlânâ durdu. Elindeki dizginleri, Seyyid Tâhâ’ya verip; “Bundan sonra dizginlerin senin elindedir. Terbiye ve yetişmende kusur etmedim. Cenâb-ı Hak yardımcın, büyüklerin rûhları sığınağın olsun” buyurdu. Tâhâ-i Hakkâri hazretleri Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin halîfesi olarak Berdesûr’a geldi.

Seyyid Abdullah, Nehrî’de talebe yetiştirmek ile meşgûl iken, oraya çok yakın olan Berdesûr’a Seyyid Tâhâ’nın da gönderilmiş olmasının hikmetini anlayamayan birçokları; “Böyle iki büyük halîfenin bir yere gönderilmesinin sebebi nedir?” dediler. Fakat bunu, kısa bir süre sonra Seyyid Abdullah vefât ettiğinde anladılar. Bunun üzerine, oranın halkı tarafından Seyyid-i Büzürk (Büyük Efendi) diye bilinen Seyyid Tâhâ hazretleri, Nehri kasabasına gelip talebe yetiştirmeğe başladı. Burada kırkiki sene, ilim talebesine, Hak âşıklarına ve Hakkı arayanlara feyz ve nûr saçtı. Âşıklar, uzaktan yakından pervane gibi bu irşâd ve nûr kaynağının etrâfına toplandılar. Nehri, Cennet bahçelerinin gıbta edeceği bir gülistan oldu ki, Allahı arayanların arzusu ve rûhlarının mıknatısı hâline geldi. Şimdi birkaç harab evin bulunduğu Nehri’de, o zaman nüfus onaltıbine yükseldi. Nehri, birkaç câmi, mescid, medreseler, çarşı ve diğer dükkân, han, hamam ve benzeri binalarla o civarın merkezi idi.

Seyyid Tâhâ hazretleri, vefa ve sadâkatte Hazreti Ebû Bekr-i Sıddîk’ı, şecaatte ve adâlette Hazreti İmâm Ömer’i, haya ve hilmde Hazreti Osman’ı, vilâyet-i kübrâda Hazreti İmâm Ali’yi (r.anhüm) temsil ederdi. Tıpkı Resûlullaha yakın Eshâb-ı Kirâmdan birisi gibi idi.

Seyyid Tâhâ hazretlerinin, murâkabe etmesinin çokluğundan, boynundaki kemik, dışarıya doğru eğilmiş gibi görünürdü. Vekâr ve heybetinden mübârek yüzüne bakılmazdı. Yüzündeki heybet şuası, ondördüncü gecedeki ay gibi gözleri kamaştırırdı. Alnı geniş, kaşları kesif (sık), iki kaşları arası açık, mübârek gözleri siyah, yüzleri yuvarlak, sakalı top, orta boylu bir nûr parçası idi. Gönül sahibleri görünce, rûhen âşık olurlardı. Hülâsa, ilâhî nûrun tecellîsi idi. Sohbetlerinin ehli olanlar, aşkla kendilerinden geçerlerdi. Nehri hududuna girildiğinde, feyz ve muhabbet kokuları, akıllı olanları ve gönül sahiplerini istilâ ederdi. Ziyâretçiler, abdestsiz olarak Nehrî’ye giremezdi. En büyük halîfelerinden meşhûr Molla Tâhâ ki, “Halîfe Köse” lakabıyla tanınır, o buyurdu ki: “İki yerinden başka Nehrî’nin bütün taşları, ağaçları, herşeyi nûrdur. Biri, yahudi mahallesi, öbürü Mûsâ Bey ismindeki bir münâfığın kalesidir.”

Seyyid Tâhâ hazretleri, teheccüd namazını ekseriya saâdetli hânesinde, ba’zan kendi mescidlerinde eda ederlerdi. Kuşluk namazını dâima câmide kılardı. Her gün medreseleri kontrol eder, müderris ve talebelerin tahsillerini tedkik buyururdu. Müderrislerin müşkil mes’elelerini hallederdi. Nehri, karınca yuvası gibi, dâima sâlih kişiler ve talebelerle dolu idi. Binlerce gönül sahibleri feyz almak için boyunlarını büküp, o dergâha akın ederlerdi. Gece-gündüz o makamın, zikr, fikr, ibâdet ve tâatsız bir ânı bulunmazdı. Seyyid Tâhâ hazretleri dergâha teşrîflerinde, herkesin gönülleri, inci saçılan dillerinden çıkacak sözlere bağlanırdı. Nehri kasabası binyediyüz hâne iken, hiçbir evde yemek söz konusu değildi. Hepsi tekkeden yer, içerdi. İkindi namazından sonra “Hatm-i hâcegân-ı kebîr”, sonra İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin “Mektûbâtı okunurdu. Seyyid Fehîm hazretleri Nehrî’de ise ona, yok ise, muhterem dâmâdları ve halîfeleri Seyyid Abdülehad hazretlerine okuturlardı. Bu arada ba’zı kelime veya cümle üzerinde geniş bir îzâh, sohbetlerinin mevzû’unun esâsı olurdu. Nehrî’de misâfirlerden, faraza sadrâzam olsa dahî, akşamla yatsı arasında yemek fasılası yoktu. Bu müddet zikr, fikr ve ibâdetle geçirilirdi. Akşam yemeği, akşam üzeri yenirdi. Talebelere teveccüh edip makamlarını yükseltme vakitleri, Seyyid hazretleri tarafından ta’yin buyurulur, gün, saat ve şartlarını îlan ederlerdi. Ba’zan bu teveccühü halîfelerinden birisine yaptırırlardı. Kendisini sevenlerden ve talebelerinden kimseyi unutmazlar, herkesin hâlini genişçe suâl buyururlardı. Kimin bir sıkıntısı olursa, hemen gidermeğe çalışırlardı. Sıla-i rahme ehemmiyet verir, muhtaç olanların ihtiyâçlarını karşılardı. Hocasının tavsiyelerine binâen devlet ricali ile temas buyurmazlar, ancak ba’zı müslümanların zararını önlemek üzere mektûp yazarlardı. Hâlbuki başta Sultan Abdülmecîd Hân olmak üzere, bütün devlet ricali her emirlerine amade idi.

Seyyid Tâhâ hazretleri, bütün cihâna hükmeden bir hükümdâr olsa, dünyâyı en güzel şekilde idâre edebilirdi. Aklı, idrâki, idâre ve intizâmı akıllara hayret verirdi. Dünyâ ve âhırete âid ilimlerdeki maharet ve ihtisası, herkesten üstün idi. Hülâsa, madden ve ma’nen, İslâm âlemine bahşedilen ilâhî lütuflardan bir büyük ni’met idi.

Seyyid Abdülhakîm Arvâsî hazretlerinin babasının dedesi olan Seyyid Muhammed, o zaman Van’dan gelip, bu kaynakdan feyz aldı. Seyyid Tâhâ, Van’ı şereflendirince, Seyyid Muhammed’in evinde misâfir olurdu. Seyyid Muhammed’in birâderi Molla Lütfî’nin oğlu Seyyid Sıbgatullah Efendi de, Hizân’dan Van’a gelince, Seyyid Tâhâ’ya talebe oldu. Çok feyz ve bereketlere kavuştu. Sonra Hizan’a babasının yanına gitti. Bundan sonra, yüzlerce talebesi ile, her yıl Nehri’ye Seyyid Tâhâ hazretlerini ziyârete giderdi.

Seyyid Tâhâ hazretleri zamanında, İran Şahı, Şemdinan’a yakın 145 pare köyü, her şeyi ile beraber Seyyid Tâhâ’ya bağışladı. Bu haberi kendisine getirdiklerinde, bir an başını eğip kaldırdıktan sonra; “Elhamdülillah” dedi. İran şahı ölünce, oğlu bu köyleri geri aldı. Haberi Seyyid Tâhâ’ya getirdiklerinde, yine başını eğip bir an sonra kaldırdı ve; “Elhamdülillah” buyurdu. Köse Halîfe; “Efendim! Köyleri size hediye ettikleri zaman da hamd ettiniz. Geri aldıklarında da hamd ettiniz. Hikmeti nedir?” diye arzedince; “Hediye ettikleri zaman kalbimi yokladım. Dünyâ malına sevinmediğimi gördüm, bunun için hamd ettim. Şimdi geri aldıklarında, yine kalbime baktım. Hiç üzüntü bulunmadığını gördüm. Yine hamd ettim” buyurdu.

Seyyid Tâhâ hazretlerinin, Köse Halîfe nâmıyla ma’rûf, âlim, âmil ve veliy-yi kâmil bir talebesi var idi. Seyyid Tâhâ’nın halîfelerinden olup ismi Tâhâ idi. Edebinden, “İsmim Tâhâ’dır” demeğe haya ederdi. Üstadından kendisine bir isim vermesini düşünür, fakat arzedemezdi. Sakalı biraz seyrek idi. Birgün, bu düşüncesini ve utancını keşfeden hocası, bir talebesine; “Bizim Köse buraya gelsin” buyurdu. Buna çok sevinip, bu ismi üzerine aldı ve hilâfetle şereflendikten sonra da ismi, “Köse Halîfe” kaldı.

Seyyid Tâhâ-i Hakkâri’nin kerâmetleri pekçoktur. Bunlardan ba’zıları:

Musul taraflarında şeyhlik iddiasında bulunan bir kimse, talebesinden birini Seyyid Tâhâ hazretlerinin yanına gönderdi ve; “Seyyid Tâhâ’ya, sünnete uymayan bir iş işletmeden, buraya dönme” dedi. O da kalkıp Nehrî’ye geldi. Bir ikindi namazından sonra, Seyyid Tâhâ hazretlerinin mescidin kapısında duran ayakkabılarından sol ayağınınkini uzağa koydu. Bununla mescidden sağ ayakla çıkmasını ve sünnete uygun olmayan bir iş yapmasını düşünmüştü. Fakat Seyyid Tâhâ hazretleri, kalabalık içerisinde, o kişiye hitâb edip; “Aldığın ayakkabıyı yerine koy! Senin aradığın şey, bu kapıda yoktur” buyurdu.

Bir gece hırsızın biri, Seyyid Tâhâ hazretlerinin anbarına girip bir çuval un almak istemişti. Çuvalı doldurdu, fakat kaldıramadı. Yarıya kadar boşalttı, yine kaldıramadı. Biraz daha boşalttı. Yine kaldırıp götüremedi. O sırada, Seyyid Tâhâ hazretleri anbara geldi ve; “Ne o, çuvalı kaldıramıyor musun? Yardım edeyim” deyince hırsız, donakalıp birşey diyemedi. Seyyid hazretleri çuvalı kaldırıp, hırsızın sırtına verdikten sonra; “Bunu al git, bizim adamlarımız görmesin, belki canını yakarlar. Bir daha ihtiyâcın olursa, anbara değil, bize gel” buyurduğunda hırsız tövbe edip, sâdık talebelerinden oldu.

Seyyid Tâhâ hazretlerinin kayınpederi, Nehri kadısı idi. Bu mübârek dâmâdını o kadar çok severdi ki, kabrinin, onun kabrine girişte yapılmasını ve; “Seyyid Tâhâ hazretlerinin kabrini ziyâret etmek isteyen Hak âşıkları, benim mezarıma uğrayıp da geçsinler. Belki o mübârek zâtı ziyâret edenlerin hürmetine Allahü teâlâ beni affeder. Yahut onu ziyârete gelenlerin ayaklarına mezarımın toprağı değmekle teberrük ederim” buyurdu. (Gerçekten o mezar, Seyyid Tâhâ hazretlerinin mübârek kabirlerinin tam girişindedir.)

Bir ermeni. Seyyid Tâhâ hazretlerine gelip; “Çocuğum olmuyor, sizin büyük bir zât olduğunuza inanıyorum. Duâ edin de, çocuğum olsun” dedi. Seyyid Tâhâ hazretleri, talebesinden birine; “Git bir beze iki tane koyun kılı koy, sar, getir!” buyurdu. Talebesi emri yerine getirdi. Seyyid Tâhâ, ermeniye; “Bu bezi beline sar, hiç çıkarma” buyurdu. Aynı ermeni beş sene sonra gelip; “Efendim, her bâtında iki çocuk olmak üzere, beş senede on tane çocuğum oldu. Artık yeter” dedi. Seyyid Tâhâ da; “Belindekini artık çıkarabilirsin” buyurdu.

Seyyid Sıbgatullah, Arvas’dan Hizân’a halîfe olarak gönderilmeden önce, Van’a gitmişti. Van vâlisi, Vanlılara nasihat etmek için Van’da kalmasını çok rica etti. O da; “Hocam Seyyid Tâhâ hazretleri müsâade ederlerse kalırım” dedi. Nehrî’ye varınca, vâlinin ricasını ve ilâveten; “Van halkı nasîhata çok muhtaçdır” diyerek arzetti. Seyyid Tâhâ: “Molla Sıbgatullah! Van halkı âsîdir. Ne sen onları ıslah edebilirsin, ne de ben. Ancak bana ma’lûm olduğuna göre, sizin hânedandan büyük âlim ve fâzıl Seyyid Fehîm isminde bir zâtın gizli te’sîrli himmetleri ile Van halkı muvakkaten ıslâh edilecektir. O zâtın şu anda hayatta olup olmadığını bilmiyorum” buyurunca, bu hikmetli beyânlarına karşılık Seyyid Sıbgatullah; “Evet efendim, o zât benim amcazâdemdir. Cezîre’de Şeyh Hâlid Cezîrî’nin yanında, ilim tahsiline devam etmektedir. Gerçekten buyurduğunuz gibi ilim ve fazileti ile meşhûrdur” dedi. Hazret-i Seyyid Tâhâ, bu îzâha çok memnun olup; “İkinci gelişinizde onu mutlaka bana getireceksiniz” buyurdu.

Bir müddet sonra, Seyyid Muhammed, oğlu Seyyid Fehîm’in Seyyid Tâhâ hazretlerinden ilim tahsil etmesi için onunla Nehrî’ye doğru yola çıktılar. Yolda; “Yavrum Fehîm! Huzûruna çıkacağın Seyyid Tâhâ, çok büyük zâtdır. Vilâyet derecelerinin en yükseğindedir. Feyz almadıkça, kemâle ermedikçe, ondan sakın ayrılma” dedi. Nehrî’de Seyyid Tâhâ hazretlerinin elini öptüler. Seyyid Fehîm-i Arvâsî ayakta iken, Tâhâ-i Hakkâri hazretleri bir vazîfe verip, ta’lim buyurdu. Sıcak bir günde anlattıklarını tekrar ettirdi. Seyyid Fehîm, hepsini olduğu gibi söyleyip, yalnız “Hatt-ı tûlânî” yerine “Hatt-ı tûlf” dedi. Seyyid Tâhâ, onu hemen düzeltti. O zaman Seyyid Fehîm pek genç idi. Medrese derslerini henüz bitirmemişti.

Seyyid Tâhâ hazretleri, birgün talebeleriyle birlikte, Ahmed-i Cüzeyri hazretlerinin “Dîvân”ından okuyordu. Bir beytin ma’nâsını talebelerine sordu. Herkes birşeyler söyledi. O zaman, Seyyid Fehîm çok genç idi ve oraya yeni gitmişti. “Sen ne dersin Molla Fehîm?” buyurdu. Seyyid Fehîm hazretleri de, anladığını söyledi. Nihâyet Seyyid Tâhâ; “Söyleyenler içerisinde, Cüzeyrî’nin muradına en yakın olanı Seyyid Fehîm’in söylediğidir. Bununla beraber, onunla, Cüzeyrî’nin muradı arasında yerle gök kadar mesafe vardır” buyurdu. (Cüzeyrî büyük velîlerden ve Hak âşıklarından olup, yaslandığı taş, kalbinin hararetinden, aşkının ateşinden ısınırdı. Oradan ayrılınca, ihtiyâr bir kadın o taşa hamurunu koyar, biraz sonra hamur pişerek ekmek olurdu. Çok garîb kerâmetleri, çok ince ve yanık ma’nâlı şiirleri vardır. “Dîvân”ı, doğu illerimizde asırlardır okunmaktadır.)

Tâhâ-i Hakkâri hazretleri, Seyyid Fehîm’i öyle yetiştirmişti ki, oğlu Habîb vefât edince, Seyyid Fehîm hazretlerine; “Bir bak bakalım, bizim evlâd nasıldır, ne ile meşgûl oluyor?” buyurdu. Seyyid Fehîm hazretleri, kabrinde murâkabe edip geldi ve; “Oğlunuzu, rahat ve dağılmış inci tesbîh tanelerini toplayıp, bir ipliğe dizmeğe uğraşır gördüm” dedi. Bunun üzerine Seyyid Tâhâ; “Ben de öyle gördüm, onları ancak kıyâmete kadar dizer” buyurdu. (Bu oğullarının kabri, kendi kabirlerinin bitişiğindedir.)

Seyyid Tâhâ, birgün, câmi duvarına dayanarak otururken, oraya Seyyid Fehîm geldi. Seyyid Tâhâ hazretleri mübârek eli ile işâret ederek, onu yanına çağırdı ve buyurdu ki; “Sen zekî bir talebesin. Mutavvel’i okumalısın!” O da; “Efendim kitabım yok. Hem de, memleketimizde okunan bir kitap değildir” deyince, Seyyid Tâhâ kendi kitabını verdi. Seyyid Fehîm tahsilini bitirmek için, Muş’un Bulanık kazası, Âbirî köyünde, Molla Resûl-i Sübkî’nin yanına gitti. Mutavvel’i bunun huzûrunda okuyup, bitirdi. Vilâyet derecelerinde yükselmek için de her yıl iki kerre Nehrî’ye ya’nî Şemdinân’a geliyordu. Her gelişinde, Seyyid Tâhâ’nın çeşitli iltifâtlarıyla şerefleniyordu. Meselâ birgün, câmi sofasında “Mektûbât” okunuyordu. Dinleyenler çok kalabalıktı. Seyyid Fehîm ise uzakta ayakta dinliyordu. Seyyid Tâhâ, kitapdan başını kaldırarak; “Molla Fehîm! Acaba şimdi hiç üstâd yok mu?” buyurunca, Seyyid Fehîm cevap vererek; “Şimdi bulunan üstâd gibi, hiç gelmemiştir” deyiverdi.

Seyyid Tâhâ hazretleri, Seyyid Fehîm’in kemâle gelip olgunlaştığını görünce ona, talebe yetiştirmek üzere mutlak icâzet verdi. Seyyid Fehîm ise, bu işi görmeğe lâyık olmadığını bildirdi. Seyyid Tâhâ ise, ısrarla bu vazîfeyi alması için uğraştı ve kabûl ettirdi. Memleketi olan Arvâs’a gitmesini emir buyurdu. Seyyid Fehîm, Nehri’deki dağın tepesine çıkıp giderken, tekrar çağırdı. Kitapların içindeki mektûplarını kendisine göstererek; “Bu ihlâs ve sevgi, sizin değil midir? Niçin bu vazîfeden kaçınıyorsun” buyurdu.

Seyyid Tâhâ hazretleri, bir gece rü’yâsında Resûl-i ekrem efendimizi ( aleyhisselâm ) uçsuz-bucaksız bir sahrada ilerlerken gördü. Önlerinde, yanlarında ve arkalarında, şefaat isteyen pekçok insan vardı. Kimi eteklerine tutunmuş, kimi önlerine geçip dize gelmiş ve başını eğmişti. Seyyid Tâhâ hazretleri bir kenarda bekliyordu. Allahın Resûlü ( aleyhisselâm ) onu görünce, ona doğru yöneldiler. Ona iltifâtlarda bulundular.

Yine bir gece rü’yâsında, dağdan bol bir suyun aktığını ve herkesin ondan içmeğe koştuğunu gördü. Kendisi ise o gün, suyu kaynağından içmek için dağın tepesine tırmanıyordu. Bir de gördü ki, suyun kaynağında Allahın Resûlü ( aleyhisselâm ) var. Ve bütün sahrayı kol kol dolaşan sular, O’nun mukaddes parmaklarından akmaktadır... Seyyid Tâhâ, suyu o mübârek parmaklardan ve fışkırış noktasından içmek saadetine erişmek için yaklaştı ve içti.

Hocası Mevlânâ Hâlid hazretleri, kendisine yazdığı Fârisî mektûplarından birinde şöyle buyurdular: “Kıymetli Seyyid Tâhâ! Allahü teâlânın emânında olunuz! Âfet olan şöhretten dâima çok sakınınız! Kişi için, talebelerin çokluğu büyük belâ olabilir. Allahü teâlâ sizi o âfetten korusun! Âmîn. Kalbin acem beldelerine meylini, öldürücü, rûhu kurutucu zehir biliniz! Nerede kaldı ki, onların yanına gidilsin. Onlara yakın olmaktan, tatlı, idâreli dil kullanmaktan çok uzak olmalıdır. İnşâallah bir araya gelmezsiniz. Eğer şah bile bizzat da’vet ederse, gitmemelidir. Nerede kaldı ki, başkalarının da’vetine gidilsin. Böyle da’vete verilecek cevap şudur: “Biz derviş kimseleriz. Bizim işimiz, dünyâdan kesilmek ve İslâm pâdişâhına duâ etmek, insanların dînine hizmettir. Devlet reîslerinin meclisinin edeblerini bilmeyiz.” Sana emrettiğim üzere ol, muhalefet etme! Molla Mustafa Eşnevî’ye de fakirin selâmını söyle ve bu yazdıklarım aynı zamanda onun içindir. Fitne olan yerden çok uzak olup, dîne hizmet edecek yerde bulunmak ve yerleşmek zarurîdir. Bizden birşey gizli tutulmasın ki, helake sebep olur. Kulların en za’îfi Hâlid-i Nakşibendî Müceddidî.”

Seyyid Tâhâ hazretleri, halîfesi Seyyid Sıbgatullah Arvâsî’ye yazdıkları Fârisî bir mektûpda şöyle buyuruyor: “Adı güzel, feyz ve fâide menbâı Molla Sıbgatullah! Selâm eder, duâlarımı bildiririm. Gönderdiğiniz güzel mektûbunuz geldi. Bizi sevindirdi. Allahü teâlâya hamd ve şükürler olsun ki, dünyâ ve âhıret saadetinin sermâyesi olan fukaraya (evliyâya) muhabbetiniz hiç sönmemiş, kızıl kor gibi durmaktadır ve ayrılık günleri onu hiç etkilememiş. İki şeyi muhafaza etmek lâzımdır: Bu dînin sahibine son derece bağlılık ve hocasına ihlâs ve muhabbet üzere olmak. Bu iki şey olunca, ne verilirse ni’mettir. Bu ikisi kuvvetli olup, başka birşey verilmezse, hiç üzülmemelidir. Sonunda verilecektir. Eğer, Allah korusun, bu iki şeyden birinde halel (ârıza, sakatlık) olursa, bununla birlikte hâller ve zevkler bulunsa da, bunları istidrâc bilmeli, kendinin harablığı görmelidir. Doğru yol budur. Allahü teâlâ muvaffak eylesin!”

İkinci mektûplarında da; “Duâcınızın hâllerini sorarsanız, Allahü teâlâya hamd olsun ki, sevdiklerimizin istediği şekildedir. “Kardeşimin oğlu, birkaç kimse ile birlikte huzûrunuzla şereflenmek isterler, izin var mıdır?” diyorsunuz. Buyursunlar! Fakat kendinizi onlara karşı yetersiz göstermemek şartıyla. Her zaman geliniz. Canınız istediği kadar kalınız. Ne zaman gitmek isterseniz gidersiniz. Vesselâm ved-duâ! Kulların en za’îfi Seyyit Tâhâ Hâlid-i Nakşibendî.”

Birgün Seyyid Tâhâ hazretlerine; “Amcanız Seyyid Abdullah hazretlerinin üzerinde türbe vardır. Başkalarında ise yoktur. Acaba hikmeti nedir?” diye sordular. Seyyid Tâhâ hazretleri de şöyle buyurdu: “Biz Berdesûr’dan Nehrî’ye gelmeden önce, basit bir şekilde örtmüşler. Amcam sağ olsaydı, babasının üstünü dahî örtmezdi. Madem ki, siz örttünüz, biz birşey demiyoruz. Ama bizim üzerimiz örtülmeyecektir.” (Gerçekten bu emir devam etmektedir. Başkale’de, Gayda’da, Arvas’da, Van’da, Ankara’da ve diğer yerlerdeki ona bağlı seyyidlerin hiçbirinin üstü örtülü ya’nî türbe içinde değildir.)

Seyyid Tâhâ hazretleri Şehîdân dağını her yıl iki kere ziyâret ederdi. (Bu dağ, Şemdinli’nin doğusunda, hattâ babalarının medfûn bulunduğu Meleyân köyünün de doğusundadır. İran hududuna yakındır. Hazret-i Ömer ( radıyallahü anh ) zamanında, Eshâb-ı Kirâm, o belde ve ülkeleri feth için buraya gelmişler ve bu dağda şehîd olmuşlardır. O zamandan beri bu dağın ismi Şehîdân (şehîdler) dağıdır.

Irak’ın Revândız havâlisinde, Berzend kabilesi ile Hayderî kabilesi arasında bir husûmet meydana gelip, birbirlerine harb îlân ettiler. Irak’ta, sözleri geçen bütün halk araya girdiği hâlde, bu fitne ve kavgayı önleyemediler. Önemli mes’ele olduğundan, Seyyid Tâhâ hazretlerine; “Bunu siz hâlledersiniz” dediler. Sulh ve barıştırma dînî bir emir olduğundan, hemen Irak’a, ya’nî Revândız’a hareket eyledi. Her iki taraf Seyyid Tâhâ hazretlerini görünce, birlikte karşılayıp ellerini öperek emirlerine uydular. Bunları barıştırıp, Nehrî’ye geldiklerinde, âdetleri olduğu üzere, Nehri yolunda bulunan nehir kenarındaki Zî Tûvâ Çeşmesi başında istirahat ettiler. Beraberlerinde bulunan bin kişiye öyle bir teveccüh ettiler ki, bunlardan beşyüz kişi derhal, o anda hâl ve kerâmet sahibi oldu. (Bu büyük kerâmet, irşâd târihinde ender zevata nasîb olmuştur. Zî Tûvâ Çeşmesi, bugünkü kaza merkezi ile, Nehri arasındaki dere kenârındadır.)

Irak’tan iki seyyid genç, altı katırı hediyelerle yükleyip, Nehrî’ye, Seyyid Tâhâ hazretlerine getirmek için yola çıktılar. Hârûnân köyünden geçerken, Seyyid Tâhâ hazretlerinin büyüklüğünü inkâr eden Mûsâ Bey adındaki bey, katırları yükleri ile birlikte gasbetti. Gençler ağlayarak Nehrî’ye gelip Seyyid Tâhâ hazretlerini haberdâr ettiler. Seyyid Tâhâ, Mûsâ Bey’e haber gönderip; “Bu katırların yükleri bana âit olduğundan, yükler senin olsun. Bu gençler seyyiddirler. Onlara merhamet et, katırlarını teslim et” buyurdu. Mûsâ Bey emirlerini dinlemedi. Katırları vermedi. İkinci defa haber gönderip; “Benim nâmıma ve hatırıma versin” buyurdu. Buna da karşı çıkınca, Seyyid Tâhâ büyük hiddetle; “Cum’a gecesi gelsin de o vermesin görelim” buyurdu. Cum’a gecesi, Nehrî’den, talebeler gidip, neticeyi öğrenmek için nöbet beklediler. Meğer Bey, divanhânesinde kendine inananlarla oturmuş, Seyyid Tâhâ’nın evliyâlığını inkâr husûsunda konuşuyormuş. Bu fısk meclisinin bitişinden sonra, yatak odasına girip yatağına uzanırken, mi’desine bir ağrı girdi. “Karnım!.. karnım!..” diye bağırarak can verdi. Vaziyeti anlayan dokuz oğlu hemen Nehrî’ye gelip, katırları yükleri ile birlikte teslim ederek Seyyid Tâhâ’ya sığındılar. “Lütfen, merhameten babamızın defin merasiminde bulunup, duâ buyurunuz” dediler. Onlara cevaben; “Benim bulunmam, ona bir menfaat sağlamaz buyurdu. Çocukları çok ısrar ettiler. Hazret-i Seyyid nihâyet kalkıp, cenâzeye gitti. Cenâzenin kapkara kömür gibi olduğu görüldü. Definden sonra, Seyyid Tâhâ; “Benim gelişimden zerre kadar menfaatlenmedi” buyurdu. Cenâb-ı Hak, bir seyyide hakaret etmenin onu üzmenin cezasını verdi. Bunu herkes açıkça gördü.

Herkî aşiretinden Molla Abdullah isminde bir müderris, iki talebesi ile birlikte ziyâret için Nehri’ye giderken, çayın başında oturdular. Molla Abdullah, talebelerine; “Herkes abdest alarak Nehri’ye gider. Abdestsiz kimse gitmez. Ben bu âdeti bozup, abdest almadan gideceğim” dedi. Talebeleri; “Hocam, biz bu âdeti bozmayalım, abdest alıp da gidelim” dedilerse de Hoca Efendi: “Sanki bu dînî bir hüküm müdür? Ben yapmam!” dedi. Bu arada elini yüzünü yıkarken, koltuğundan bastonu suya düşdü. Elini uzatıp, bastonu almak isterken, hikmet-i ilâhî baston, onun başına, yüzüne vurarak yüzünü gözünü kan içinde bıraktı. Sonra baston gayb oldu. O da, böyle söylediğine pişman oldu. Yaralarını sarıp, abdest aldı. Nehri’ye gitti. Seyyid hazretlerinin dergâhına girince, bastonu duvarda asılı gördü. Gözleri bastona takılıp kalınca, Seyyid Tâhâ hazretleri; “Herhalde bu bastondan dayak yemişsiniz” buyurdu. Molla Abdullah yaptıklarına pişman olup, tövbe etti, talebelerinden olmakla şereflendi.

Berzencî seyyidlerinden Seyyid Mûsâ, kervanabaşı olarak İran’a gidiyordu. Gayet sarp bir yerde, ayağı kayan katırı uçuruma yuvarlanırken; “İmdâd yâ Seyyid Tâhâ!” diye bağırdı. O anda bir el, hayvanı olduğu yerde durdurdu. Çekip yola çıkardılar. Seyyid Mûsâ, bir müddet sonra ziyâret için Nehri’ye gitti. Seyyid Tâhâ hazretleri; “Yâ Seyyid Mûsâ! Bir katır için bizi İran’a çekiyorsunuz” buyurdu.

Van’ın Gürpınar kazasından bir zât, Nehri’ye gidip, Seyyid Tâhâ’ya talebe olmak istedi. Kabûl edilince de geri dönüp evine geldi. Talebe olduktan birkaç gün sonra, hayvanlarının bir kısmını kurt kaparak telef etti. Şeytan; “Bu hocaya bağlanmak sana yaramadı, uğursuz geldi” diye vesvese verdi. O talebe nihâyet Seyyid Tâhâ hazretlerinin daha önce kendisine hediye ettiği tesbihi iade etti. Maksadı hocasından ayrılmaktı. Tesbih, Seyyid Tâhâ’ya takdim edildiğinde, tebessüm buyurdu. Aradan günler geçmişti. Birgün öğle vakti namaza kalkarken, birden mübârek ellerini uzatıp; “Def ol, yâ la’în” buyurup namaza başladılar. Namazdan sonra Köse Halîfe; “Efendim, mübârek ellerinizi uzatmadaki hikmet ne idi?” diye suâl etti. O da: “Gürpınar’da bir müslüman sekerâtta iken, şeytan aleyhilla’ne imansız gitmesine çalışıyordu. Büyüklerin bereketiyle defedildi. Adam îmânla vefât etti” buyurdu. Köse Halîfe; “Tesbihi iade eden olmasın?” dedi. “Evet, odur” buyurdu. “Efendim, o edebsizlik ve terbiyesizlik etmişti” deyince de; “Bir zaman bize muhabbeti var idi” buyurdular.

Seyyid Tâhâ hazretleri, birgün câmide büyük bir cemâate namaz kıldırmak için ayağa kalkmıştı. Niyetten önce, mübârek sağ elini birden ileri uzattı. Geri çektiğinde bir miktar su, mübârek cübbelerinin kolundan döküldü. Canlı bir balık da yere düştü ve çırpınmağa başladı. Cemâat hayrette kaldı. Namaz kılındıktan sonra Köse Halîfe cesâret edip; “Efendim, bu su ve balık nereden geldi?” diye arz etti. Seyyid Tâhâ hazretleri cevaben; “Kızıldeniz’de bir gemi batıyordu. Talebelerimizden birinin “İmdât yâ mübârek hocam” diye çağırması üzerine, yardım edip, gemiyi düzelttik. Büyük âlimlerimizin himmeti, bereketiyle kurtuldular. Bu su ve balık oradandır” buyurdu.

Sultan Abdülmecîd Hân zamanında, Müks kaymakamı Derviş Bey, yaptığı bir hatâ sebebiyle kaymakamlıktan çıkarılmış, ayrıca yakalandığında hapse atılması için emir verilmişti. Bu sebeple Derviş Bey, gece gündüz saklanıyor dışarı çıkamıyordu. Kaymakam Derviş Bey’in hatırına, Arvas’ta Seyyid Fehîm hazretleri geldi. Hemen huzûruna gidip, tövbe ettiğini vazîfesine yeniden iade edilmesini, kendisinin affedilmesi için Şark bölgesinin askerî idâre âmiri olan Erzincan müşîrine şefaatçi olmasını yalvardı. Seyyid Fehîm hazretleri kendisine sığınan kaymakama; “Allahü teâlâya hamd ve şükür olsun ki, seyyidimiz ve mürşidimiz hayattadır. Böyle mühim mes’elelere karışmam doğru olmaz. Seni bir mektûpla ona göndereyim. İnşâallah te’sîrini muhakkak görürsünüz” diye müjde verdi. Kaymakam Derviş Bey, Seyyid Tâhâ hazretlerinin huzûruna varınca, takdim olunan mektûbu okudu. Sonra, Seyyid Tâhâ, hemen Erzincan müşîrine şu meâlde bir emirname yazdı: “Derviş Bey’i sana gönderiyorum, işini mutlaka yap. Senin de bana bir işin düşerse yaparım, vesselâm.” Mektûbu Derviş Bey’e verdi. Derviş Bey mektûbu okudu, tatmin olmadı. Fakat; “Bundan başka çâre yoktur” deyip, Erzincan’a yollandı. Bir gece yarısı Erzincan’a ulaştı; “Şimdi bir otele ineyim, yarın müşirle görüşürüm” deyip, bir otele gitti. Hemen karşısında polisleri gördü. Meğer bütün otellerin kapısındaki polisler, Derviş Bey’i bekliyormuş. İsmini sordular. Derviş olduğunu anlayınca, hürmet gösterip; “Hemen müşîr Bey’e gidelim” dediler. Derviş Bey; “Gecedir, yatıyor, rahatsız etmiyelim” dediyse de, polisler; “Bize verilen emir ve talimat şudur: “Müks’lü Derviş Bey hangi saatte gelirse, derhal bana getirin, uykuda isem uyandırın.” Derviş Bey’i hemen götürüp, müşîre haber verdiler. Müşîr derhal kalkıp, Derviş Bey’in boynuna sarıldı ve; “Bu sekizinci gecedir, hazret-i Seyyid Tâhâ bir an bile uyku ve istirahatime müsâade buyurmadılar; “Derviş Bey’i gönderiyorum, işini mutlaka yap, serbest olsun, aksi takdîrde helak olursun” buyuruyor” dedi. Hemen telgrafla Derviş Bey’in tahliye edilmesini, affedildiğini, vazîfesine iade edildiğini bildirdi. Serbest olarak eski yerine gönderdi. Derviş Bey, dönüşünde teşekkür için Nehri’ye Seyyid Tâhâ hazretlerine gidip, elini öptü; “Sizin yolunuza girip talebeniz olmak istiyorum” deyince, Seyyid hazretleri; “Arvas’a git, Seyyid Fehîm Efendi, yapacağın vazîfeyi söylesin” buyurdu.

Misâfirlerin hizmetlerine me’mûr levazım âmiri, bir akşam üzeri Seyyid Tâhâ hazretlerinin huzûruna gelerek; “Efendim! Bu fakîr, bu akşam üzeri, bin erkek ve beşyüz kadın misâfirlerin yemeklerini çıkartıp yedirdim. Şu anda beşyüz kişi Nehrî’ye girmektedir. Anbarlarda un kalmadı, ne yapayım?” diye arzedince, Seyyid Tâhâ; “Anbarlarda olması lâzım” buyurdu. “Efendim, süpürdüm, birşey kalmadı” deyince; “Bir daha bak” diye emretti. Bunun üzerine âmir gidip baktığında, anbarların unla dolu olduğunu hayretle gördü.

Seyyid Tâhâ, Nehrî’nin alt tarafında bir değirmen yapmayı düşündü. Bu değirmenin plânı ve projesini bizzat kendisi hazırlayıp, yapılışı esnasında talebeleriyle beraber sırtında taş taşıdı. Günlerce çalıştıktan sonra nihâyet değirmenin inşâsı tamamlandı. Değirmen öyle san’atlı, öyle muntazam yapılmıştı ki, hazne kısmına buğday konulduğunda kendiliğinden çalışmaya başlar, haznede buğday bittiğinde de dururdu. Bunu görenler, Seyyid Tâhâ hazretlerinin aklının çokluğuna hayran kalırlardı. Nitekim halîfelerinden Seyyid Sıbgatullah şu beyti söylemiştir:

“Gözümüz revak gibi sizin eşiğinizdedir,

Kerem et, kalbime gir; evim sizin evinizdir.”

Seyyid hazretleri beyti işitip, iltifâtla yanlarına teşrîf buyurdu.

Bir kimse şehîd olmuş ve büyük bir velînin yanına defnedilmişti. Seyyid Tâhâ onun şehîdlik mertebesini görüp; “Bu kimsenin, şu büyük velîden aşağı olduğu söylenemez” buyurdu.

Seyyid Tâhâ hazretleri, kendisini Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’ye götüren velîni’meti amcası Seyyid Abdullah hazretlerine, bu büyük ni’metin şükrü olarak, hep hürmet ve hizmet etti. Onu hep iyilikle andı ve rûhuna pekçok sevâblar hediye etti. Ayrıca buyurdu ki: “Vefât ettiğimde benim kabrimi kabristanın en üst tarafına yapınız ki, sırf beni ziyârete gelenler, amcam Abdullah hazretlerinin kabrine uğramak mecbûriyetinde kalsınlar.

Onu da ziyâret ederek mübârek rûhuna sevâblar hediye etsinler.” (O kabristanın bir yolu vardı. Seyyid Abdullah’ın kabri girişte idi. Seyyid Tâhâ hazretlerinin kabrine gitmek isteyen Seyyid Abdullah’ın kabrinin yanından geçmesi lâzımdı.)

Seyyid Tâhâ hazretleri, öyle yüksek dereceli bir âlim idi ki, onu gören müslim veya gayr-i müslim, o anda Allahü teâlâyı hatırlarlardı.

Mevlânâ Hâlid hazretleri; “Beni, Seyyid Abdullah ve Seyyid Tâhâ’dan üstün zannetmeyin” buyurunca, meclisinde olanlar; “Efendim! Siz ikisinin de hocasısınız” dediler. “Benim onlar yanındaki yerim, bir sultanın çocuklarını yetiştiren bir hoca gibidir. Onlar sultanın çocukları olduğu için, bu hocadan üstündürler” buyurdu.

Seyyid Tâhâ hazretleri Seyyid Sıbgatullah’a buyurdular ki: “Molla Sıbgatullah! Üstadına muhabbet ve onunla sohbet, her şeyden üstündür. Çünkü üstâd, kemâl mertebelerinin en yükseğine kavuşturmak ve ona ma’rifetleri vermekle, talebesinin hastalıklarını izâle eder, giderir” buyurdu.

Yine şöyle buyurdu:

“Şâh-ı Nakşibend hazretleri, yolunun esâsını Eshâb-ı Kirâmın (aleyhimürrıdvân) yolu üzere kurdu. Onlar Resûlullahın ( aleyhisselâm ) muhabbeti ile yetindikleri gibi, bize de üstada muhabbet yeter.”

“Bana Cennet ve Cehennemden bahsetmek işi verilmedi. Bu kapıda olanlara bu ikisi te’sîr etmez.” Bu sözü açıklarken halîfesi Seyyid Sıbgatullah Arvâsî şöyle buyurdu: “Ebrâr, ya’nî iyi mü’minler âhıretleri için amel ederler, mukarrebler, ya’nî Allahü teâlâya yakın olan ve hep O’nunla bulunmaktan zevk alan seçkinler, sâdece Allahü teâlâ için amel ederler.”

“Zikr yapılmaksızın yalnız rabıta ile Hakka kavuşmak mümkündür. Zikr ise, rabıtasız kavuşturucu değildir.”

Seyyid Sıbgatullah Arvâsî hazretleri, Seyyid Tâhâ hazretlerine; “Nefehât gibi ba’zı kitaplarda, ba’zı evliyâ için (kuddise sirruh) ba’zıları için (r.aleyh) deniyor; hikmeti nedir?” diye suâl edince, şöyle buyurdu: “Birincisi, nefsinden tamamen kurtulanlar, ikincisi kendinde, nefsinden birşeyler kalanlar içindir. Nefsden tamamen kurtulmak, irşâdın şartı değildir. (R.aleyh) denenlerden de bir çoğu, irşâd makamına oturmuşlar, büyüklerin yolunda olup, fâideli olmuşlardır.”

Halîfesine şöyle buyurdu: “Halka önce işâretle muâmele et. Bu fâide vermezse ibâre ile (söz ile) söyle. Bu da fâide vermezse, ondan yüz çevir. Sen birinden yüzünü çevirirsen, Resûlullaha ( aleyhisselâm ) kadar bütün “Silsile-i aliyye” büyükleri ondan yüz çevirir.”

“Münkirden (inkarcıdan) aslandan kaçar gibi kaçın! Münkirin ekmeğini yiyenin kalbi, zikre karşı kırk gün ölür. Bu münkirler, Resûlullahın ( aleyhisselâm ) zamanında olsaydı, ona îmân etmezlerdi.”

Seyyid Tâhâ hazretleri ba’zan; “Misvakla kılınan bir rek’at namaz, misvaksız kılınan yetmiş rek’attan hayırlıdır” hadîs-i şerîfini okurdu. “Hadîsdeki sivâk, “misvâklamak” ma’nâsına geldiği gibi “sensiz” ma’nâsına da gelir. O zaman hadîs-i şerîfin ma’nâsı; “Sensiz, ya’nî kendini düşünmeden Rabbinle olduğun bir rekat, kendinle olduğun yetmiş rek’attan fâidelidir” buyururdu.

Birgün, kendilerine; “Nehrî’de sâdık talebeniz kimdir?” dediler. “Molla Muhammed Münhanî’dir” buyurdu. “O, katı tabiatlıdır” dediler. Bunun üzerine Mevlânâ Ahmed Cüzeyrî’nin Dîvân’ındaki şu beyti okudu:

“Ehl-i tarik, makamları seyr ederken renk renktir,

Bir kısmı ilâhi cemâl, bir kısmı celâldedir.”

“Amellerinizi ucb (kendini beğenmek, ibâdeti kendinden bilmek) ile örtmeyiniz, yok etmeyiniz.”

“Bizim yolumuzda ucb ve riya yoktur. Riya ve ucba helâl diyen, yolumuzda değildir.”

“Bizim yolumuzun yolcularının fâideleri, ana ve babalarına dahî ulaşır.”

Evliyânın vefâtından sonra istifâde hakkında; “Kılıç kınından çıkmadıkça, (ruh, bedenden çıkmadıkça) kesmez” buyurdu.

Seyyid Tâhâ hazretleri, 1269 (m. 1852) senesinde bir ikindi vakti, Haram Çeşmesi denilen ağaçlık bir mevkide talebeleri ile sohbet ediyordu. Sohbet ânında kendisine iki mektûp arzedildi. Bunları kıymetli dâmâdı Abdülehad Efendi’ye okuttuktan sonra; “Abdülehad! Şöhret âfettir. Artık bizim dünyâdan gitmemizin zamanı geldi” buyurdu. Abdülehad da; “Aman Efendim, Şam’dan gelen bu iki mektûp nedir ki?” dedi. O gün sohbetten sonra hâne-i saadetlerine gitti ve orada hastalandı. Onbir gün hasta yattı. Hastalığının ağır olmasına rağmen namazlarını mümkün olduğu kadar ayakta kılmağa çalıştı. Hastalığının onikinci, Cumartesi günü talebeleri ve yakınları ile helâllaştı, vedâlaştı, vasıyyetini bildirdi. Kardeşi Seyyid Sâlih hazretlerini çağırttı. Onun için; “Birâderim Sâlih, kâmil, olgun bir velîdir. Herkesin başı onun eteği altındadır” buyurdu. Yerine kardeşi Sâlih hazretlerini halîfe bıraktı. İkindi vaktinde, talebelerinin Yâsîn-i şerîf tilâvetleri arasında, mübârek rûhunu Kelime-i tevhîd getirerek teslim eyledi.

Mübârek mezârı Nehrî’dedir. Onu seven âşıkları, uzak yerlerden gelerek, mübârek kabrinden fışkıran nûrlardan, feyzlerden istifâde etmekte, bereketlenmektedirler.

Seyyid Tâhâ hazretlerinin iki oğlu vardı. Biri genç yaşta vefât etti. İsmi Habîbullah idi. Bu oğlunu çok severdi. Diğer oğlu Seyyid Ubeydullah hazretleri olup, babasından istifâde ettikten sonra, amcası Seyyid Muhammed Sâlih hazretlerinden hilâfet aldı. Amcasından sonra, büyük bir metanet ve adâletle Nehri makamını, irşâd ve hükümdârlıkla idâre etmişti. Daha sonra Mekke-i mükerremeye gönderilmiş, Tâifde kendisine konak verilmişti. Mekke-i mükerreme’de hazret-i İbrâhim aleyhisselâmın makamında, tavaf sünnetinin son secdesinde, büyüklere yakışan bir tarzda vefât edip, Cennet-i Mu’allâ kabristanında defnedilmiştir.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Efendim, sevgili Peygamberimiz aleyhisselâm, Eshâb-ı kirâma, bir şey *(Sorsa)* lardı, onlar hemen *(Cevap)* vermezlerdi.

Efendimize karşı çok *(Edeb)* li ve çok *(Terbiye)* li oldukları için, *(Allah ve Resûlü daha iyi bilir)* derlerdi. 

Hattâ bâzen Efendimiz aleyhisselâm, Eshâb-ı kirâma; *(Bu gün, günlerden neydi?)* diye sorardı. 

Eshâb-ı kirâm Efendilerimiz, bu suâle de; *(Allahın Peygamberi daha iyi bilir)* derlerdi. (Bu gün, şu gündür) demezlerdi. 

● ● ●

İnsanlarda *(Kusûr)* arayanın dostu olmaz. Kusûru *(Kendi)* nde arayanınsa, herkes *(Dostu)* dur. Biri gelir de size, bir din kardeşinizi kötülerse, siz de ona; *(Sus!)* derseniz, yüz şehîd sevâbı alırsınız. 

*(Zaîf)* rûhlu insanlar, bu *(Zaaf)* larını gidermek için, güçlü insanların arasını açmak isterler, birinden diğerine *(Lâf)* taşırlar. Siz onlara kıymet vermeyin ve onları dinlemeyin. 

İslâm âlimleri, bütün istirâhatlerini, menfaatlerini *(Fedâ)* ederek, dînimizin emirlerini bildirmek ve torunlarının *(Dîn)* lerini ve *(Îmân)* larını korumak için, çok kıymetli *(Kitap)* lar yazmışlar. 

Kitap okumak *(Şart)* dır. Fakat rastgele *(Kitap)* okuyan, sapıtır. Biz, *(İyilik)* yapmak mecbûriyetinde değiliz. İstersen yaparsın, istersen yapmazsın. 

Ama *(Kötülük)* yapmamaya mecbûruz. İyilik yaparsan, çok iyi; ama yapmazsan, hiç kimse sana, *(Niye bu iyiliği yapmadın?)* diye sormaz. 

Ancak *(Nasîbin yokmuş)* der. Ama bir kötülük yaparsan, *(Neden bunu yapdın?)* diye sorarlar. 

Ben inanıyorum ki, sizin bu *(Kitap)* hizmetinizde gezdiğiniz, basdığınız *(Yer)* lere, melekler *(Kanat)* larını serdi. Niçin inanıyorum ben buna? Çünkü *(Hadîs-i şerîf)* bildiriyor bunu.

Âb-ı Hayât

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

*(Yâ Ebâ Hüreyre!)* diye başlıyan uzun bir hadîs-i şerîf var. O hadîs-i şerîfde şöyle buyuruluyor: Yâ Ebâ Hüreyre! Allahın *(Kulları)* na, Allahın *(Dîni)* ni öğret. 

Onları öğretmeye giderken basdığın *(Yer)* lere melekler *(Kanat)* larını serer. Gökdeki melekler, yerdeki hayvanlar, havadaki kuşlar, denizdeki balıklar, senin için *(Duâ)* ederler. 

Kıyâmetde sana öyle bir *(Makâm)* ihsân olunur ki, Peygamberler *(Gıpta)* eder, diyor hadîs-i şerîf. Elhamdülillah, sizler bu *(Müjde)* ye mazhar olan kişilersiniz. 

Onun için çok *(Bahtiyâr)* sınız kardeşim. Cenâb-ı Hakkın bu ni’metine karşı çok *(Şükr)* edin. Evet, belki bu hizmetinizde çok *(Sıkıntı)* lar çekdiniz. 

Çok üzüldünüz. Çok *(Ye’se)* düşdüğünüz anlar oldu. Ammâ Evliyâ-yı kirâmın, hattâ Eshâb-ı kirâmın çekdiği *(Sıkıntı)* lar daha *(Fazla)* idi. 

Onlar sizin çekdiğiniz sıkıntılardan kat kat *(Fazla)* sını çekdiler. Bu sıkıntılar, hizmet edenlerin hizmet *(Aşkı)* nı ve *(Hevesi)* ni artdırır efendim. 

Etrâf düşman dolu. *(Ehl-i sünnet)* îtikâdı, balta girmemiş ormanların en ücrâ köşesindeki *(Âb-ı hayât)* gibidir. O sudan bir *(Damla)* içenler, sonsuz Cennete gider. 

İşte bu Büyüklerin *(Sohbet)* leri, *(Kitap)* ları ve *(Kendi)* leri, âb-ı hayâtdır kardeşim. Onu içenler, o gıdâ ile büyüyenler, *(Sonsuz)* olarak Cenâb-ı Hakkın râzı olduğu yerde buluşacaklardır. 

Bütün sohbetlerin özeti, bütün vaazların özeti, bütün nasîhatlerin özeti, bir *(Allah adamı)* na, bir *(Mürşid-i kâmil)*e kavuşmakdır. 

Dünyâda en *(Zor)* iş, budur. Ona *(Kim)* kavuşursa, o, her *(Şeye)* kavuşmuş demekdir.

Seyyid Sıbgatullah-i Arvasi Hazretleri

Seyyid Sıbgatullah-i Hizani hazretleri, Osmanlı âlim ve velilerinden olup, Seyyid Taha-i Hakkari hazretlerinin talebelerindendir. 1870 yılında vefat etti. Kabri, Hizan'ın Gayda köyündedir.

Küçük yaştan itibaren ilim tahsiline başladı. Babası Seyyid Lütfullah Efendi onun yetişmesi için hususi gayret sarf etti. Çok zeki olan Seyyid Sıbgatullah, kısa zamanda kelâm, tefsir, hadis, fıkıh gibi zahiri ilimleri tahsil etti. Zamanının fen bilgilerinde de mütehassıs oldu. Bid’atten uzak olup, Peygamber efendimizin sünnetine uygun bir hayat yaşamaya çalıştı. Tasavvufa karşı büyük alaka duydu. Birçok âlim ve veli zatın ilim meclislerinde ve sohbetinde bulundu. Van'a giderek Seyyid Muhyiddin Efendinin hizmetine girdi. Seyyid Sıbgatullah, hocasının verdiği vazifeleri yapmak için canla başla çalıştı. Ağır riyazetler ve mücahedeler çekti. Yani nefsinin istediklerini yapmayıp, istemediklerini yaparak nefsini terbiye etti. Uzun yıllar hocasının hizmet ve sohbetiyle şereflendi. Nihayet bir gün hocası ona; "Vefat etmiş velilerden istifade edecek, faydalanacak makama geldin" buyurdu. Seyyid Muhyiddin vefat edince, Şeyh Halid-i Cezri'ye gitti. Bu mübarek zatın vefatına kadar sohbetleriyle şereflendi. Sonra Seyyid Taha'nın, Molla Murad Hurusi'yle gönderdiği; "Kendi yuvana dön!" haberiyle, Taha-i Hakkari'nin şerefli hizmetine koşup, hakiki ve esas yuvaya kavuştu. Onun paha biçilmez sohbetlerini, çölde susuz kalmış kimseler gibi ruhuna hayat verici buldu. Seyyid Taha hazretleri, Resulullah efendimizden mürşidleri vasıtası ile gelen feyz ve bereketleri onun kalbine akıttı. Kalb gözü açılıp yüksek makamlara kavuştu. Mürşidi Seyyid Taha hazretleri vefat edince, onun yerine geçen Seyyid Salih hazretlerinin sohbetine devam etti. Seyyid Taha'nın huzurunda kemal ve ikmal mertebelerine ulaşan Seyyid Sıbgatullah, Hizan ve Gayda'da halkı irşad eyledi ve insanlara İslamiyet’in emir ve yasaklarını anlattı. Sohbetinde bulunup bir teveccühüne mazhar olanın kalbinde, Allahü teâlânın muhabbeti yerleşirdi. Dinin emirlerine son derece uyar, yasaklarından sakınırdı.

Buyururdu ki:

"Talebe, tavus gibi olmalıdır. Güzel kanatlarına, renk renk tüylerine değil, siyah bacaklarına bakmalıdır. Nefsini son derece kusurlu görmedikçe istikamet ele geçmez. Bu şekilde görmemek büyük günahtır. Muhabbet, ihlaslı amel ve gayret talebeliğin şartıdır. Bunlardan birinin eksik olması manevi felaket alametidir."

Evliyanın hallerini anlatmak ve dinlemek hususunda buyurdu ki:

"Evliyanın menkıbelerini dinlemek, muhabbeti artırır, Eshab-ı kiramın menkıbeleri imanı kuvvetlendirir, günahları mahveder."

Seyyid Taha hazretleri kendisine yazdığı mektupta; "Talebenin hocasına ihlas ve muhabbeti tam, tâbiliği dürüst olup, hâl sahibi olmasa zararı yoktur. Bu üçünden birinde noksanlık olup, hâl var ise Allah korusun istidractır. Şekavet alametidir" diye yazdı. Bu mektuptaki mana o kadar büyüktür ki, bir sene sohbete bu sözlerle başlamıştır.

Vefat etmeden önce buyurdu ki:

"Maksat, İslamiyet'in bildirdiği yönde istikamet üzere olmaktır. Bid’atten ve İslamiyet'e aykırı olarak yapılan amellerden feyz alınmaz. Tasavvuf, İslamiyet’e uymak demektir. İslamiyet’e uymadan vilayete, yani veliliğe kavuşulur diyen sapıktır, zındıktır. Namazlardan hemen sonra istiğfar ediniz. İslamiyet’in bildirdiği hususlara uymayan ve sünneti terk eden mürşid, yol gösterici olamaz."

HAYIR NECİP, BİZ HARBE GİRMEYİZ!

Merhum Necip Fâzıl anlatıyor:

Yıl, bin dokuz yüz kırk bir.

Ben, gazetenin birinde yazıyorum.

İkinci Dünya Harbinin patladığı günler.

Almanlar sınırımıza dayanmış.

Harbe girmemiz (an) meselesi.

Muhakkak gözüyle bakıyoruz.

Günlük yazılarımda bunu savunuyor ve muhakkak harbe gireriz diyordum.

Zîra durum bunu gösteriyordu .

Başka bir ihtimâl yoktu.

Fakat yanılmışım.

Herkes de yanılmış.

Nitekim bir gün Efendi’ye gittim.

Oturup sohbetini dinledim.

Sonra mevzûyu açtım ve bu büyük velînin huzûrunda fikrimi savundum.

“Biz de harbe gireriz” dedim.

Mübârek, sabırla dinledi beni.

Sonra bana bakıp;

“Hayır Necip, biz bu harbe girmeyiz” buyurdular.

Şaşırmıştım!

“Girmeyiz mi efendim?”

“Hayır, biz harbe girmeyiz. Ama bu defâ da pahalılık ve yokluk olur” buyurdu.

Bir şey diyemedim.

Zaman, onu haklı çıkardı.

Ve biz harbe girmedik.

Ama müthiş bir pahalılık, yokluk ve kıtlık oldu memlekette.

Benim tahmînim (boş) çıktı.

Onun buyurduğu gibi oldu. 

Mezhep imamına uymak

*Sual: Bir mezhep imamına mı uymalı, yoksa Kur’ân-ı kerime mi uymalıdır?*

Cevap: Mezhep imamı demek, Peygamber efendimizin Kur’ân-ı kerimden çıkardığı manaları, bilgileri, Eshâb-ı kiramdan işiterek toplayan, kitaba geçiren büyük âlim demektir. Resûlullah efendimizin, Kur’ân-ı kerimin hepsini Eshâbına tefsir ettiğini, Hadîka, dil afetlerini anlatırken yazmaktadır. Resûlullah efendimizin Kur’ân-ı kerime verdiği manaları, açıklamalarını anlamak isteyen, bir mezhep imamının kitaplarını okur, bunlara uyar. Bu kitapları okuyup, bunlara uyan kimse, o mezhepten olur. Bu ise, Resûlullah efendimize ve Kur’ân-ı kerime uymak demektir.

Hubb-i fillâh ve Buğd-ı fillâh

 Hubb-i fillâh ve Buğd-ı fillâh, imanın esasıdır. Cenab-ı Hakkın en çok beğendi şeydir.

Allahü teâlâ, Mûsâ aleyhisselâma, “Benim için ne amel yaptın?” diye sordukda, “Yâ Rabbî!

Senin için namaz kıldım, oruc tuttum, zekât verdim, ismini çok zikr ettim” deyince, “Yâ Mûsâ,

namazların sana burhândır. Orucların Cehennemden siperdir. Zekât kıyâmet gününün

sıcaklığından koruyan gölgedir. İsmimi söylemen de, kabir ve kıyâmet karanlığında seni

aydınlatan nûrdur. Yani bunların faydası hep sanadır. Benim için ne yapdın?” buyurdukda,

Mûsâ “aleyhisselâm”, “Yâ Rabbî! Senin için olan ameli bana bildir!” diye yalvardı. Cenâb-ı Hak:

“Yâ Mûsâ! Dostlarımı benim için sevdin mi ve düşmanlarıma benim için düşmanlık ettin

mi?” meâlindeki âyet-i kerîme ile cevâb verdi. Mûsâ “aleyhisselâm” da, Allah için amelin,

“Hubb-i fillâh” ve “Buğd-ı fillâh” olduğunu anladı.

Bd'atler hep kötüdür

 İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:

(Bid’at ehli, yapacağı değişikliklerle, dini düzelteceklerini, olgunlaştıracaklarını zannederek bid'at çıkarıyor, bid'atlerin zulmetleri ile sünnetin nurunu örtmeye çalışıyorlar. Bunlar, dinin noksanlıklarını tamamladıklarını iddia ediyorlar. Bilmiyorlar ki din noksan değil, kâmildir. Dini noksan sanıp, tamamlamaya [çağa uydurmaya, çeşitli bid’atler çıkarmaya] çalışmak, Maide suresinin, (Bugün sizin için dininizi ikmâl eyledim. Üzerinize olan nimetimi tamamladım ve size din olarak İslamiyet’i vermekle razı oldum) mealindeki 3. âyetine inanmamak olur. (m.260)

SEYYİD SÂLİH HAZRETLERİ

Osmanlılar zamânında Anadolu'da yetişen evliyânın en büyüklerinden. İnsanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlatarak onların dünyâda ve âhirette saâdete, mutluluğa kavuşmalarına vesîle olan ve kendilerine "Silsile-i aliyye" adı verilen büyük âlim ve evliyâların otuz ikincisidir. İsmi Muhammed Sâlih'tir. Babasının ismi Molla Ahmed'dir. Büyük velî Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin on birinci torunu ve Tâhâ-i Hakkârî hazretlerinin kardeşidir. Seyyiddir. Doğum târihi bilinmemektedir. 1865 (H.1281) senesinde Nehrî'de vefât etti. Kabri, ağabeyi ve hocası Seyyid Tâhâ-i Hakkârî hazretlerinin ayak ucundadır.

Seyyid Sâlih, küçük yaşta Kur'ân-ı kerîm okumayı öğrendi. Çok zekîydi. Kısa zamanda Kur'ân-ı kerîmi ezberledi. Medreseye giderek tefsîr, hadîs, fıkıh gibi zâhirî ilimlerle, zamânın fen ve edebiyât bilgilerini öğrenerek büyük bir âlim oldu. Tasavvufta da yetişerek, kalb ilimlerinde mârifet sâhibi olmak için, ağabeyi Seyyid Tâhâ-i Hakkârî'nin sohbetiyle şereflendi. Senelerce ona hizmet etti. Mübârek teveccühlerine kavuştu. Vilâyet derecelerinde çok yükseldi. Hocası, ona icâzet vererek, talebe yetiştirmek üzere Berdersûr'a gönderdi. Seyyid Sâlih hazretleri orada talebe yetiştirmeye başladı. Seyyid Tâhâ-i Hakkârî hazretleri vefât edeceği zaman ona kendisinden sonra makamlarına kimin oturacağı sorulunca; "Birâderim Sâlih, kâmil ve olgundur. Herkesin başı onun eteği altındadır." buyurarak Seyyid Sâlih'i yerine bıraktı. Hasta kalplere şifâ olan sohbetleri ile, âşıklarının kemâle gelmesine, Hakk'a yaklaşarak velî birer zât olmalarına vesîle oldu.

Seyyid Sâlih hazretleri, muhabbet ve edep sâhibiydi. Verâsı ve takvâsı çoktu. Haramlardan şiddetle kaçar, şüpheli korkusuyla mübâhların fazlasını terk ederdi. Ekserî günleri oruçlu geçerdi. Gecelerini ibâdetle ihyâ eder, uykusunu öğleye yakın kaylûle yaparak alır, hem de sünnet-i şerîfe uyardı. Çok merhâmetli olup, hiç kimseyi incitmezdi. İnsanların Cehennem'de yanmamaları için elinden gelen gayreti gösterir, Allahü teâlânın emirlerini bildirir, yasaklarından kaçınmalarını sağlardı. Gayr-i müslimlere dahi iyilik yapardı. Bu sebeple herkes tarafından sevilirdi.

Seyyid Sâlih hazretlerinin mübârek alınlarında nûr parlardı. Onu gören, Allahü teâlânın sevgili bir kulu olduğunu hemen anlar, hürmette kusur etmemeye çalışırdı. Bir gece, hırsızın biri Seyyid Sâlih hazretlerinin evini soymaya karar verdi. O gece ay çıkmamıştı, zifiri karanlıktı. Hırsız, bahçe duvarından içeri atladı. Fakat o anda bahçenin birdenbire gündüz gibi aydınlandığını gördü. Hayret etti. Görürler korkusuyla hemen dışarı çıktı. Ortalık yine karanlık oldu. "Herhâlde bu defâ aydınlık olmaz." düşüncesiyle tekrar bahçeye girdi. Ortalık bir anda yine aydınlandı. Yine çıktı, tekrar girdi. Nihâyet evin pençeresine baktığında, Seyyid Sâlih hazretlerini gördü. Seyyid Sâlih, hırsıza; "Buyurun, her ne isterseniz vereyim. Bir şey almaya geldiyseniz söyleyin." buyurdu. Hırsız onun güneş gibi parlayan mübârek yüzünü görüp, o cömertçe tatlı sözünü işitince hayran kaldı. Bahçeye girince meydana gelen aydınlığın Seyyid Sâlih hazretlerinin nûru olduğunu anlayıp, yaptığına pişmân oldu. Huzûruna varıp tövbe etti. Ondan sonraki günlerde onun derslerine giderek, ilim öğrenmeye başladı. Talebelerinden oldu.

Seyyid Tâhâ hazretlerinin oğlu Ubeydullah, babasının yerine geçen amcası Seyyid Sâlih hazretlerine talebe olmayıp diğer halîfesi Seyyid Fehîm hazretlerine tâbi olmak istedi. Fehîm-i Arvâsî ise ona; "Muhterem babanız, yerine Seyyid Sâlih hazretlerini tâyin ettiler. Bu sebeple siz de, biz de onun sohbetine gidip, ona tâbi olmamız lâzımdır." buyurdu. Buna rağmen Ubeydullah, buna îtirâz eyledi. Bunun üzerine Fehîm-i Arvâsî; "Mübârek hocamızın kabr-i şerîfine gidelim ve soralım. Ne buyururlarsa yapacak mısın?" buyurdu. O da; "Yaparım." dedi. Gittiler. Kabristana girişte ayakkabılarını çıkarıp, kabrin yanına vardılar. Daha hiçbir şey söylemeden Tâhâ-i Hakkârî hazretlerinin; "Fehîm! Ubeydullah'ı, kardeşim Sâlih'e götür." buyurduğunu işittiler. Ubeydullah, babasının bu emrine uyarak, süratle amcasının huzûruna koştu. Amcası kendisine sarıldı ve sıktı. O anda Ubeydullah'a o kadar muhabbet geçti ki, Ubeydullah'da meydâna gelen bu muhabbet ateşinden, amcası; "Ubeydullah bu sarılma ile kemiklerimi eritti." buyurdu.

Seyyid Sâlih, 1865 (H.1281) senesinde hastalandı. Talebelerini toplayarak herbiriyle vedâlaştı, helâllaştı. Vasiyetini bildirdi. Kabriyle ilgili olarak da; "Kabrimi ağabeyim Seyyid Tâhâ hazretlerinin kabr-i şerîfinin ayak ucuna kazınız. Edebi gözetip kabirde de mübârek ayakları başamın üstüne gelecek şekilde olmasını sağlayın. Bizden sonra Seyyid Fehîm'e tâbi olun." buyurdu. Sonra talebelerinin Kur'ân-ı kerîm tilâvetleri arasında vefât edip, sevdiklerine kavuştu. Vasiyetini aynen yaptılar. Kabrini hocasının ayak ucuna kazdılar. Şimdi bu iki kabrin üç taşı vardır. Yâni Seyyid Tâhâ hazretlerinin kabrinin ayak ucundaki taş, Seyyid Sâlih hazretlerinin baş taşıdır.

Seyyid Muhammed Sâlih hazretlerinin nesli, Seyyid Nûreddîn ve Seyyid Muhammed Emin isminde iki oğlu vâsıtasıyla devâm etmiştir.

Seyyid Muhammed Sâlih hazretlerinin vefâtından sonra yerine Seyyid Fehîm-i Arvâsî hazretleri geçip vazîfesini devâm ettirdi. İnsanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlatıp onların kurtuluşlarına vesîle oldu. Seyyid Muhammed Sâlih hazretlerinin halîfelerinden Şeyh Azrâil, Girit'e oradan da Brezilya'ya hicret edip orada İslâmiyetin yayılması için çalıştı. Şeyh Azrâil'in kızı, Seyyid Fehîm-i Arvâsî hazretlerinin zevcesi ve Seyyid Reşîd Efendinin annesiydi.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Elhamdülillah, elhamdülillah, elhamdülillah, bu büyük *(Ni’met)* in karşısında, dünyâ *(Zevk)* leri, dünyâ *(Mal)* ları ne kalır ki, *(Hiç!)* 

Onun için bu dünyânın hayrına ve şerrine, *(Varlığı)* na ve *(Yokluğu)* na hiç üzülmemelidir kardeşim. Olsa da *(Hiiiç)*, olmasa da *(Hiç)*. 

*(Allah dostları)* nın isimlerini öğrenmek, Onların varlığına inanmak, Onların buyurduklarına inanmak, bu asrın en büyük *(Kerâmet)* idir. 

Çünkü artık inanan kalmadı. Dinliyen zâten yok. Onun için, biz çok *(Şanslı)* yız kardeşim. Biz çok şanslıyız. 

Çünkü Allahü teâlâ bizi *(İnsan)* olarak yaratdı. Sonra *(Müslümân)* olarak, yâni Muhammed aleyhisselâmın dîninde olarak yaratdı. 

Üçüncü olarak *(Ehl-i sünnet)* îtikâdında yaratdı. Dördüncü olarak da en çok sevdiği kullarını, yâni *(Allah dostları)* nı tanıtdı. Bu dört maddeden dolayı çok şanslıyız. 

● ● ●

Hiçbir ev *(Temel)* siz olmaz. Hiçbir ağaç *(Kök)* süz olmaz. İsterse en büyük evliyâ olsun. 

En önce yapılacak şey, ehl-i sünnete uygun, doğru bir *(Îmân)* ele geçirmekdir. İşte bu, *(Temel)* dir. Sonra üstüne ilâveler yapılır. 

Yâni *(Dîn)* in temeli, ilk başda öğreneceğimiz şey, *(Âmentü)* dür, yâni doğru *(Îmân)* dır. Temel olmazsa, binâ ne kadar yüksek olsa da, hepsi birden yıkılır. 

Velhâsıl ilk başda öğreneceğimiz şey, *(Taklîdî)* de olsa, görünüşte de olsa, doğru *(Îmân)* dır ve çok mühimdir kardeşim. 

*(Fıkh)* da söz söylemek kolay bir şey değildir. Bir kelime için aylarca *(Kitap)* karışdırılır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri müctehid olduğu hâlde, *(Fıkh)* kitaplarına bağlıydı.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Efendimiz aleyhisselâm *(Sekiz)* yaşında iken dedesi vefât edince, amcası *(Ebû Tâlib)* in yanında kaldı. İşte bunları okumak, konuşmak *(Mevlîd)* oluyor kardeşim. 

İllâ ki *(Kasîde)* şeklinde okumak şart değildir. Hattâ paraya, altına, gümüşe, mala ve yiyeceğe *(Mevlîd)* okunsa, o şeyin *(Bereketi)* artar. 

Eshâb-ı kirâm, *(Mevlîd)* geceleri toplanır, bu hâlleri konuşurlardı. Tâbiîn de böyle yapardı. Ama vehhâbîler mevlîde bid’at diyorlar, hâlbuki *(Sünnet)* dir ve çok *(Sevap)* dır.

Bu kâinatda yaratılan her şey, insana *(Fâideli)* olması için yaratılmışdır. Ama insanoğlu, ihtiyâcı olduğu her şeye *(Kalbi)* ni bağlar. 

Bağladığı müddetçe de, bağladığı mikdarda Allahü teâlâdan *(Uzak)* laşır. Böylece insan, mahlûkatın en *(Kötü)* sü olur. Ölçü, Allahü teâlâya *(Yakınlık)* ve *Uzaklık)* dadır. 

Eğer işlenen günâhlarda *(Küfr)* bulaşığı varsa, kâfirleri *(Övmüş)* se, veyâ ağzından *(Küfr)* sözleri çıkmışsa, bu hâl üzere ölenler için, Cehennem azâbı, *(Küfr)* den dolayı vardır. 

Müslümâna hizmet, *(İbâdet)* dir kardeşim. Elden geldiği kadar, mü’min, mü’minlere *(Hizmet)* etsin. 

Allahü teâlânın dînine hizmet eden bir mücâhide az bir *(İyilik)* eden, meselâ ona bir bardak *(Su)* veren kimse, *(Ölüm)* acısı, *(Kabir)* azâbı, *(Mahşer)* azâbı çekmez. 

Evliyâdan *(Feyz)* alabilmek için, bâzı şartlar vardır. Önce *(Müslümân)* olması, sonra *(Bid’at)* ehli olmaması ve *(Harâm)* lardan sakınması lâzımdır. Harâmla feyz bir arada olmaz. 

Sonra *(Farz)* ları yapması lâzımdır. Allahü teâlânın emirlerine uymıyan, *(Feyz)* alamaz. Ayrıca boğazından bir *(Lokma)*, bir *(Zerre)* harâm gıdâ vücûda girmemesi lâzımdır. 

Eğer *(Harâm)* girerse, insan vücûdunda o harâm lokma *(Buhar)* olur ve bütün *(Feyz)* kapılarını kapatır. Delikleri tıkar, hiç feyz alamaz.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Çok şanslıyız kardeşim, çok bahtiyârız. Bu *(Îmân)*, bir mücevherdir. Cenâb-ı Hak, bu *(Mücevheri)* çöplüğe koymaz. 

Arkadaşlarımızın kalpleri müsâit olmasa, Allahü teâlâ o *(Mücevheri)*, o *(Pırlanta)* yı onların kalbine verir mi? Yalnız bunun için, Cenâb-ı Hakka ne kadar *(Şükr)* etsek azdır. 

*(Fıtrat)* çok mühim kardeşim, bâzılarının fıtratı, mutlak *(Küfr)* dür, Allah korusun. Hiç ıslâhı mümkün değil. Bâzılarının da fıtratı *(Küfr)* dür, ama aslı kaybolmamışdır.

Sâdece üstü *(Örtülmüş)* dür, o kadar. Yâni ümit var, her an için, o örtü kalkıp, *(Îmân)* edebilir. Ama birincisinde hiç *(Ümit)* yok, tamâmen kapalı. 

*(Îmân)* etme ihtimâli *(Hiç)* yok, mümkün değil. Onun üstü tam örtülmüş. Böyleleri, Peygamberi dahî görse, yine îmân etmez, ancak *(Küfr)* ü artar. İkincisi ise *(Örtü)* kalkar, *(Müslümân)* olur. 

İşte birincisine misâl, *(Ebû Cehil)*, ikincisine misâl de *(Hazret-i Ömer)*. Hazreti Ömer'in fıtratı müsâitdi, ama üzeri *(Küfr)* ile örtülmüşdü. Fıtratı *(Temiz)* idi.

*(Huy)* bakımından, *(Ahlâk)* bakımından müsâit idi. Nitekim Peygamberimiz aleyhisselâm ona *(Duâ)* etdi, duâsı kabûl oldu. Zâten fıtratı *(Temiz)* di ve îmân edip, *(Hazret-i Ömer)* oldu. 

Peygamber Efendimize yahûdîler, *(Zehirli et)* yedirdiler. Hazret-i Ömer'i câmiye giderken, Hazret-i Osmân'ı Kur'ân-ı kerîm okurken, Hazret-i Alî’yi namaz kıldırırken *(Şehîd)* etdiler. 

Hazret-i Hasan'a, *(Elmas)* parçaları içirdiler, midesi bağırsakları parçalandı ve *(Şehîd) oldu*. Hazret-i Hüseyin'in başını kestiler, *(Şehîd)* oldu. 

Bunların hiç biri *(İmdât!)* demedi, yardım istemedi. İsteselerdi, *(İmdât yâ resûlallah!)* deselerdi, Efendimiz aleyhisselâm elbette yetişir ve *(Yardım)* ederdi. 

Ama onlar istemediler. Niçin istemediler? İki sebepden. Birincisi, *(Şehit)* lik sevâbı almak istiyorlardı. Şehitlere vaad edilen *(Ni’met)* lere kavuşmak için *(Yardım)* istemediler. 

İkincisi de, *(Levh-il mahfûz)* u okuyorlardı. Yâni değişmiyecek olan *(Kazâ-i mübrem)* i görüyorlardı, buralarda şehîd olacaklarını *(Görüyor)* ve *(Okuyor)* lardı, niçin istesinler?