Resû­lul­lahla ilk na­maz kı­lan o­dur!

 Hazret-i Alî’den “radıyallahü teâlâ anh” şöyle rivâyet edilir: 

Evvelâ İslâma gelen, Ebû Bekir’dir “radıyallahü anh”. Resûl-i ekrem “sallallahü aleyhi ve sellem” ile ilk önce kıbleye durup, namâz kılan Ebû Bekir’dir. Hazret-i Ebû Bekir önceleri tüccâr idi. Sefer ve ticâret yapardı. Ekserî Şâm’a giderdi... YEMLİHÂ’YA RÜYASINI ANLATTI!... 

Bir gün seferde iken, bir rüyâ gördü ki, gökten Ay inip, kucağına girdi. Ebû Bekir, iki eliyle onu kucakladı ve sînesine bastı. Uyandı. Yemlîhâ adında meşhûr bir râhib var idi. Ona varıp, rüyâsını anlattı. Râhib dedi ki: 

-Ey Arabistanlı kişi. Bu rüyâda, sana büyük müjdeler vardır. Tabîrini ister isen, ücretini ver, dedi. Hazreti Ebû Bekir oniki dînâr çıkarıp, verdi. Râhib dedi ki: 

-O Ay ki, gökten sana indi. Âhir zamân Peygamberidir. Yakınlarda zuhûr edecektir. Sen Onun vezîri olursun. Sonra da halîfesi olursun... Eğer ben sağ iken, Ona yetişir isen, bana haber ver. Ona varıp, buluşayım. Eğer ben dünyâdan gitmiş isem, selâmımı ona ulaştırırsın. Ben Onun dînine girdim ve ümmetinden oldum. Beni âhirette şefâatinden unutmasın. 

Hazret-i Ebû Bekir “bana bir mektûb ver” dedi. Râhib, on iki satır bir mektûb yazıp verdi...

Hazret-i Ebû Bekir; 

-Ey rüyâmı tabîr eden kişi. Eğer tabîr ettiğin gibi olursa, sana yüz altın daha veririm, dedi...

Bu hâdiseden on iki sene geçti. Hak sübhânehü ve teâlâ, hazret-i Muhammed’e vahiy etti ki; bir gece o büyük Peygamber, Ebû Kubeys Dağına çıkıp, gece yarısında dedi ki: 

-Allahü teâlâya davet edenin davetini kabûl ediniz. Lâ ilâhe illallah, deyiniz... 

Hazreti Ebû Bekir, serîr üstünde yatıyordu. Söylenilenleri işitti ve Kelime-i şehadet getirdi...

“SANA O MUCİZE YETMEZ Mİ Kİ!” 

Birkaç gün sonra, Mekke sokaklarında, Resûlullah efendimiz ile buluştu. Hazret-i Fahr-i âlem ona dedi ki: 

-Ne olaydı, İslâma geleydin! 

Hazreti Ebû Bekir dedi ki: 

-Yâ Muhammed! Peygamber isen mucize gösteresin! 

Resûl-i ekrem, Ebû Bekir’in göğsüne mübârek ellerini dayayıp, şöyle duvâra yaslayıp, dedi ki: 

-Sana o mucize yetmez mi ki, o rüyâyı gördün. Râhib Yemlîhâ’ya tabîr ettirdin. O zamândan on iki yıl geçti. Tabîr edene on iki dînâr verdin ve yüz dînâr dahâ vaat ettin. Rüyâyı tabîr eden, on iki satır bir mektûb yazıp, sana emânet verdi. Bunları bir bir görüp, muttalî olup, mektûbda yazılan şudur, şudur deyip, takrîr buyurdular. 

Hazreti Ebû Bekir işitip, (Eşhedü en lâ ilâhe illallah. Ve eşhedü enne Muhammeden Resûlullah) dedi.

Bizim için delil mezhebimizin bildirdiği hükümdür

 Muhammed Hadimi hazretleri buyuruyor ki:

Dindeki dört delil (Kuran, sünnet, kıyas, icma), müctehid âlimler içindir. Bizim için delil, mezhebimizin bildirdiği hükümdür; çünkü biz, âyetten ve hadisten hüküm çıkaramayız. Bunun için, mezhebimizin bir hükmü, nassa yani âyet veya hadise uymuyor gibi görünse de, mezhebimizin hükmüne uyarız. Çünkü nass, ictihad isteyebilir, tevil edilmesi gerekebilir, nesh edilmiş olabilir. Bunları da ancak müctehid âlimler anlar. Bunun için tefsir ve hadis değil, nakli esas alan fıkıh kitaplarını okumak gerekir. (Berika s.94)

Vuslat müjdesi olmadan kalkmaz aşk şehîdi

Merhûm Hüseyin Hilmî Bey hocamızın (rahmetullahi teâlâ aleyh) dilinden düşürmedikleri beyt:

“Bî müjde-i visâl ne hîzed şehîd-i aşk

Sâd bâr eger ferişteh-i rahmet nidâ küned”

(Vuslat müjdesi olmadan kalkmaz aşk şehîdi,

Rahmet meleği yüz defa nidâ etse de)

Hadîs-i şerîfler Kur’ân-ı kerîmi açıklamakdadır

(Mîzân-ül-kübrâ), sahîfe ellibir başında ve altmış sonunda buyuruyor ki, sünnet, ya’nî hadîs-i şerîfler, Kur’ân-ı kerîmi açıklamakdadır. Mezheb imâmları, sünneti açıklamışlardır. Din âlimleri de, mezheb imâmlarının sözlerini açıkladılar. Kıyâmete kadar da böyle olacakdır. Sünnet, ya’nî hadîs-i şerîfler olmasaydı, sular, tahâret, nemâzların kaç rek’at oldukları, rükü’ ve secdede okunacak tesbîhleri, bayram ve cenâze nemâzlarının nasıl kılınacağını, zekât nisâbını, orucun, haccın farzlarını ve nikâh, hukûk bilgilerini, hiçbir âlim, Kur’ân-ı kerîmde bulamaz ve öğrenemezdi. İmrân bin Husayna birisi, (Bize yalnız Kur’ândan söyle!) deyince: Ey ahmak! Kur’ân-ı kerîmde, nemâzların kaç rek’at olduğunu bulabilir misin dedi. Hazret-i Ömere, farzların seferde kaç rek’at kılınacağını Kur’ân-ı kerîmde bulamadık dediklerinde, (Allahü teâlâ, bize, Muhammed aleyhisselâmı gönderdi. Biz, Kur’ân-ı kerîmde bulamadıklarımızı, Resûlullahdan gördüğümüz gibi yapıyoruz. O, seferde, dört rek’at farzları iki rek’at kılardı. Biz de, öyle yaparız) buyurdu. Kırkyedinci [47] sahîfesinde diyor ki, (Din imâmlarının hiçbir sözü, islâmiyyetin dışında değildir. Çünki herbiri, hem hakîkatde, hem de ahkâm-ı islâmiyyede âlimdirler).

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Bir kalp Allaha yaklaşınca, o kalp *Allah sevgisi* ile dolar, *Dünyâ sevgisi* o kalpden çıkar. Meselâ boş bir tencerede ne vardır? *Hava* vardır. 

Buna *Su* koyunca, havayı çıkarmaya lüzûm var mı? Hayır! Hava kendisi çıkar. İşte bir kalbe, *Allah sevgisi* girince de, *Dünyâ sevgisi* kendiliğinden çıkar. 

O zaman ne olur? O kişi, Allahü teâlâ ile *Görür*, Allahü teâlâ ile *İşitir*. Her işi, *Allah için* olur. Dünyâyı hiç kalbine getirmez. 

Kâdî Muhammed Zâhid, Ubeydullah-ı Ahrâr hazretlerinin halîfesidir. Ubeydullah-ı Ahrâr hazretlerinin sohbetlerinde, ne söylemişse, onları hep kaydetmiş Mübârek. 

Bu yazıları, 150 sahîfelik fârisî bir *Kitap*. Bunu basdırdık ve bu kitâba, *Mesmûât* ismini koyduk. Mesmûât demek, işitdikleri demek. Kimden? *Üstâdından*. 

Ubeydullah-ı Ahrâr hazretlerinden işitdiklerini yazmış ve *Kitap* hâline getirmiş Mübârek. 500 sene sonra, biz onu basdırdık. İşte orada okudum. Diyor ki:

Evliyâ-i kirâm, Allahü teâlânın sıfatları ile sıfatlanmışdır. Onlar, dost ile düşmanı ayırmazlar diyor. 

İnşallah bu büyüklerin teveccühleri, himmetleri bize de gelir de, toparlanırız. Değil mi ki, bizim kalbimize bu muhabbeti ilkâ etdiler. 

Muhabbeti veren de onlar. Sevgi nedir? Onu dahî bilmeyiz. *Seviyorum* deriz, ama, sevmek ne demek, onun farkında değiliz. 

Şimdiki insanlar, hayvânî arzûlarına, nefslerinin şehvetlerine *Sevgi* diyorlar, *Aşk* diyorlar. Hâşâ! Öyle değil. Aşk, muhabbet, *Sıfat-ı ilâhî* dir.

Mübârekdir, muhteremdir, mukaddesdir. Hayvanların şehvetine aşk denmez, muhabbet denmez. Ama onlar öylesine uydurmuş, isim takmışlar. 

Bizim kalbimize, cenâb-ı Hak *Aşk* vermiş, *Muhabbet* ilkâ etmiş. 

*Ulûm-i zâhiriyye*, mektebde okumakla, hocadan işitmekle olur. *Ulûm-i bâtına* ise, bir büyük Evliyâ* zâtın kalbinden gelir. 

Ulûm-i zâhiriyyeyi öğrenene *Âlim* denir. Kalb bilgileri nasîb olana ise *Ârif* denir.

Cömertlik Cennete götürür

Sehl et-Tusterî hazretleri  rivayet eder: Musa aleyhisselam şöyle niyazda bulunmuştur. 'Ya Rabbî! Muhammed aleyhisselamın ve ümmetinin bazı derecelerini bana göster!'

Allahü teâlâ şöyle buyurmuştur: “Ey Musa! Senin buna gücün yetmez. Fakat ben onun menzillerinden birini, büyük ve faziletli bir menzili sana göstereyim ki o menzilinden dolayı onu senden de, bütün mahlûkattan da üstün kıldım.”

Hz. Musa'ya göklerin melekûtu göründü. Muhammed aleyhisselamın derecesi göründü. Hz. Musa şöyle dilekte bulundu: 'Ya Rabbi! Sen Muhammed kulunu ne ile bu şerefe nail ettin?'

Allahü teâlâ dedi ki: “Mahluklar arasında hassaten ona vermiş olduğum bir ahlâktan dolayı onu bu şerefe nâil ettim. O da îsârdır. Ey Musa! Ümmet-i Muhammed'den herhangi bir kimse hayatında bir defa îsarı kullanmışsa, benim huzuruma geldiğinde onu hesaba çekmekten hayâ ederim. Ona cennetimin dilediği köşesinde yerleşme imkânını bahşederim!”

Abdullah bin Câfer bahçesine gitmişti. Yolda başka birinin hurmalığına vardı. Orada çalışan siyah bir hizmetçi gördü. Hizmetçi yemeğini yemeye oturduğu zaman yanına bir köpek sokuldu. Hizmetçi ekmeği köpeğe verdi. Köpek onu yedi. Sonra ikinci ve üçüncüyü de verdi. Köpek onları da yedi. Abdullah da bakıyordu. Hizmetçiye şöyle sordu:

-Günde kaç ekmek nafakan var?

-İşte senin gördüğün kadar.

-O halde bu köpeği neden kendi nefsine tercih ettin?

-Burası köpeğin bulunacağı bir yer değildir. Muhakkak bu köpek uzun bir yoldan aç olarak gelmiştir. Ben de o aç iken doymayı iyi görmedim.

-O halde akşama kadar ne yapacaksın?

-Bugün bütün gün aç kalacağım!

Hadis-i şerifte, “Cömertlik, dalları dünyaya sarkmış bir Cennet ağacıdır. Kim bu ağacın bir dalına tutunursa, bu dal onu Cennete götürür. Cimrilik de, dalları dünyaya sarkan Cehennem ağacıdır. Bu dalın birine yapışan, Cehenneme gider.” buyuruldu.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Cömertlik, güzel bir huy. *Mekkî Efendi* de anlatırdı. Derdi ki: 

Cömertlik, Cennetde olan bir *Ağaç* dır. Bu ağacın kökü *Cennet* de, dalları ise *Dünyâ* dadır. Bu dallar, cömertleri kendilerine yapıştırır ve *Cennete* çekerler. 

Onlar istese de, istemese de, o dallara yapışırlar. Çünkü kendi irâdeleriyle olmaz bu iş. Mıknatısın metali çekdiği gibi çekilirler. 

Cimrilik de bir *Ağaç* dır, onun da kökü *Cehennem* de, dalları *Dünyâ* dadır. Bu dallar da, cimrileri kendine yapıştırır ve *Cehenneme* çeker. Yine mınatıs gibi. *Mekkî âbi* böyle anlatırdı efendim. 

Ben, *Abdülhakîm Arvâsî* hazretlerinden duyduklarımın, öğrendiklerimin vesîkalarını arıyorum. Bir ömrüm bununla geçdi. Ve şu netîceye vardım ki; 

Rastgele çok kitap okuyan sapıtır, yoldan çıkar. Ancak bir *Mürşid-i kâmil* görmüş ve ondan *Hakkı* ve *Bâtılı*, *Doğruyu* ve *Yanlışı*, *İyiyi* ve *Kötüyü* öğrenmişse, onun kitap okuması, ona zarar vermez. 

Fakat her kitap, o günün şartlarında, o günün insanlarına, onların ihtiyaçlarına, o insanların suâllerine *Cevap* olarak yazılmışdır. 

Bu günün şartlarında, bu günün insanlarına, bu insanların ihtiyaçlarına, bunların suâllerine *Cevâblar* da, kıymetli kaynaklardan seçilmiş, süzülmüş ve bizim kitaplara konmuşdur. Bu, çok mühim kardeşim. 

********

*Eyüp* câmiinde, hatip minberde söyledi. Dedi ki: Abdest aldıkdan sonra, iki şehâdet parmağını gözlerine sürüp; *Yâ Rabbî, benim gözlerime hastalık verme, hastalıklardan muhâfaza et!* dersen, gözlerine hastalık gelmez.

O vakit *on* yaşındaydım, yetmiş senedir hep sürerim. Şimdi de abdest alınca parmaklarımı gözlerime sürüyorum ve *Yâ Rabbî, sen benim gözlerimi hastalıkdan muhâfaza et!* diyorum. 

Elhamdülillah o kadar çok kitap okuyorum. Gece yarılarına kadar okuyorum, gene gözlerime bir şey olmuyor. Siz de öyle yapın. 

Abdest aldıkdan sonra; *Yâ Rabbî, sen benim gözlerime, hastalık varsa şifâ ihsân et, hastalık yoksa, hastalıkdan muhâfaza et!* diyeceksiniz kardeşim.

NEFS VE AKIL

(Tefsîr-i Azîzî)de, Fâtiha sûresini açıklarken, (Sırât-ı müstekîm)i uzun bildirmekdedir. Çok kısaltılmışı şöyledir: Allahü teâlâ, insanların ve hayvanların, yaşayabilmeleri ve üremeleri için, onlarda iki kuvvet yaratdı. Biri, muhtâc oldukları, lezzet aldıkları şeyleri istemek, onlara kavuşmak kuvvetidir. Bu kuvvete, (Şehvet) denir. İkincisi, yaşamalarına zarârlı olan, canlarını yakan şeylerden kaçmak, bunlara karşı savunmak kuvvetidir. Bu kuvvete, (Gadab) denir. Allahü teâlâ, insanların ve hayvanların yaşamaları, üremeleri için muhtâc oldukları şeyleri her tarafda, bol bol yaratmış, bunlara kolayca kavuşmalarını ve bulduklarını kolayca kullanabilmelerini ihsân etmişdir.

Allahü teâlâ, insanlarda şehvet ve gadab kuvvetlerini yaratmış, insanların muhtâc oldukları şeylere kavuşmaları için ve bulduklarını kullanabilmeleri için ve korkduklarına karşı savunabilmeleri için, bu iki kuvveti ihsân etmişdir. En lüzûmlu olan havayı her yerde yaratmış, ciğerlerine kadar kolayca girmesini ihsân etmiş, ikinci derecede lüzûmlu olan suyu, her yerde bulmalarını ve kolayca içmelerini de ihsân etmişdir. İhtiyâc maddelerini elde etmeleri ve elde etdiklerini kullanabilecekleri hâle çevirmeleri için, insanları çalışmağa mecbûr kılmışdır. İnsanlar çalışmazlarsa, muhtâc oldukları, gıdâ, elbise, mesken, silâh, ilâc gibi şeylere kavuşamazlar. Yaşamaları, üremeleri çok güç olur. Bir insan, muhtâc olduğu bu çeşidli maddeleri yalnız başına yapamayacağı için, birlikde yaşamağa, iş bölümü yapmağa mecbûr olmuşlardır. Allahü teâlâ, insanlara merhamet ederek, seve seve çalışabilmeleri, çalışmakdan usanmamaları için, insanlarda üçüncü bir kuvvet dahâ yaratdı. Bu kuvvet, (Nefs-i emmâre) kuvvetidir. Bu kuvvet, şehvetlere kavuşmak ve gadab edilenlerle döğüşmek için insanı zorlar. Fekat insanın nefsi, bu işinde bir sınır tanımaz. Yapdığı işler, hep aşırı, hep zarârlı olur. Meselâ hayvan susayınca, temiz suyu kolayca bulur, içer. Doyunca, artık içmez. İnsanın nefsi, doydukdan sonra da içirir. Sığır aç olunca, çayırda otlar. Doyunca, yatar, uyur. İnsan aç olunca, çayırda otlayamaz. Bulduğu otlar arasında seçim yapması, seçdiğini soyup, temizleyip, pişirmesi lâzımdır. Nefs, bu yorucu, usandırıcı işleri seve seve yapdırır. Fekat, hoşuna gideni, doydukdan sonra da yidirir. Allahü teâlânın merhameti sonsuz olduğundan, nefsin insanı felâkete sürüklemesine mâni’ olmak istedi. Hem nefsin arzûlarına uymağı sınırlıyan, hem de nefsi temizleyip emmârelikden ya’nî aşırı, taşkın olmakdan kurtaran emrler ve yasaklar gönderdi. Peygamberleri “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” ile gönderdiği bu emr ve yasakların toplamına, (İlâhî din)ler veyâ (İslâmiyyet) denir. Bir insan, işlerini yaparken, islâm dînine uyarsa, nefsi, emmârelikden kurtulup, (mutmainne) olur. Bu zemân, şehveti ve gadabı fâideli olarak çalışdırır. Kitâbımızın üçüncü kısmının ellinci maddesinde yazılı olan, (Mektûbât)ın ikinci cildinin ellinci mektûbunda, nefsin temizlenmesi bildirilmekdedir. Nefs-i emmâre, şehveti ve gadabı aşırı çalışdırdığı için, buna uymak insana tatlı gelir. İslâmiyyete uymak ise, bu arzûları frenlediği, tahdîd etdiği için, insana acı, zor gelmekdedir. Bunun için insan, islâmiyyete uymak istemez. Nefse uymak ister. Se’âdete kavuşmak istemez. Felâkete sürüklenmek ister. Allahü teâlânın merhameti sonsuz olduğundan, insanlarda, se’âdeti felâketden, doğruyu iğriden ve fâideliyi zarârlıdan ayırabilen bir kuvvet de yaratdı. Bu çok kıymetli kuvvet, (Akl)dır. Şaşmıyan, yanılmıyan akla (Akl-ı selîm) denir. Akl-ı selîm sâhibi olan kimse nefsine uymaz. İslâm dînine uyar. Aklı dinlemiyen kimse ise, nefsine uyar. İslâm dînine uymak istemez. İslâm dînine uyana, (Müslimân) denir. Müslimân olmak için evvelâ (Îmân) etmek lâzımdır.

“Tam ilmihal” 

🌹Hüseyin Hılmi Işık ’rahmetullahi aleyh’🌹

TESBÎHÂT-I İMÂM-I A’ZAM

İbn-i âbidîn hazretleri (Reddül-muhtar) isimli eserinde şöyle naklediyor: “İmam-ı a’zam Ebû Hanîfe  hazretleri buyurdu ki: 'Yüce Rabbimi rüyamda doksan dokuz kere gördüm. Kendi kendime: Eğer Rabbimi yüzüncü defa görürsem, Kıyamet gününde mahlûklar ne ile azâbından kurtulacak?' diye kendisine soracağım, dedim. Arkasından Rabbimi tekrar gördüm ve 'Ey Rabbim! Senin koruman güçlüdür, övgün yücedir ve isimlerin mukaddestir. Kıyamet gününde kulların senin azâbından ne ile kurtulur?' dedim. Hak Sübhânehû ve teâlâ şu cevabı verdi:  Her kim, sabah ve akşam namazlarından sonra, şu tesbih duasını okursa azâbımdan kurtulur:

(Sübhânel-ebediyyil-ebed. 

Sübhânel-vâhidil-ehad. 

Sübhânel-ferdis-samed. 

Sübhâne râfi’ıs-semâi bi-gayr-i amed. 

Sübhâne men besetal-erda alâ mâin cemed. 

Sübhâne men halakal-halka fe ahsâhüm adedâ. 

Sübhâne men kasemer-rızka fe-lem yense ehadâ. 

Sübhânellezî lem yettehız sâhibeten velâ veledâ. 

Sübhânellezî lem yelid velem yûled velem yekûn lehû küfüven ehad. 

Sübhâne men yerânî ve ya’rifü mekânî ve yerzukunî velâ yensânî ve yesme’u kelâmî.) 

BU TESBİHİN MÂNÂSI ŞÖYLEDİR

(Devamlı var olan, varlığı ebedî ve sonsuz olan Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim. [O yüce Mevlâmı her an hatırlar, gece-gündüz hep Onu yâd ederim.] 

Varlığı tek olan, eşi ve benzeri bulunmayan ve hiçbir şeye muhtaç olmayan Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim. 

Gökleri, direksiz olarak yükseltip ayakta tutan Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim.

 Yeryüzünü, donmuş su, yani buz üzerine döşeyen Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim. 

Var olan bütün mahlûkatı, yok iken var eden ve onların sayılarını tek tek  bilen Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim. 

Bütün canlıların rızıklarını taksim edip, hiç kimseyi unutmayan Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim. 

Kimseyi, kendine arkadaş, eş ve çocuk edinmemiş olan Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim. 

Kimseden doğmamış ve kimseyi de doğurmamış olan ve kendisinin hiçbir dengi bulunmayan Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim. 

Beni gören, yerimi bilen, bana rızık veren ve beni hiçbir zaman unutmayan ve sözümü işiten Rabbimi tesbih eder, Onu bütün ayıp ve kusurlardan, her türlü noksanlıklardan tenzih ederim.)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Efendi hazretleri bâzen elini bana uzatır ve *Sık!* buyururlardı. Ben de sıkardım. Az sonra, Efendi gözlerini kapatırdı. Ben, *Uyudu* zannedip, elimi gevşetirdim.

O zaman gözünü açar ve yine *Sık!* buyururdu. Bu *Büyükler* in her bir hücresi zikredermiş efendim. Demek ki, kendi hücrelerindeki o *Zikr* bana da geçsin diye öyle yapardı Mübârek. 

Bu hususta *Râbıta* da var, ama o kolay birşey değil. Herkes yapamaz. Efendi hazretlerinden, râbıta için izn istemeye gelenlere; *Ona da sıra gelir, daha vakti var* deyip, geçişdirirlerdi. 

********

Ben her şeyi, Efendi hazretlerinden öğrendim. Yalnız arabça kitapları değil, türkçe kitapları bile Ondan öğrendim. *Mâlûmât-ı Nâfia* diye bir kitap vardı.

Onu bana verip, *Bunu oku, fâidelidir* buyurdu. Biz onu şimdi basdırdık. *Bir* numaralı kitâbımız oldu. *Fâideli bilgiler*. Efendi hazretleri tavsiye etdi bize onu. 

Velhâsıl hep Efendi hazretlerinin methetdiği, tavsiye etdiği kitapları basdırdık. O büyüklerin ismini bile söylemek kârdır. *İnde zikrissâlihîn tenzîlürrahme*. 

Hadîs-i şerîfdir bu. Peygamber Efendimiz, bu hadîs-i şerîfde ne buyuruyor? *Allahü teâlânın sevdiklerinin, yâni Evliyâ kullarının ismi bir yerde söylenirse, oraya rahmet yağar* buyuruyor. 

Elhamdülillah, Rabbimize çok şükür. Mübârek ramezânda Cum’a namâzı kılmak ne büyük seâdet, ne büyük bahtiyârlık. Cenâb-ı Hak bize *İhsân* etdi. 

Abdullah ibni Abbâs hazretleri buyuruyor ki: Günlerin en kıymetlisi *Cum’a* günüdür. Ayların en kıymetlisi *Ramezân-ı şerîf* ayıdır. Amellerin en kıymetlisi de ihlâs ile kılınan *Namaz* dır. 

Elhamdülillah, bugün işte bize üçü de nasîb oldu. *Ne güzel, ne güzel, ne güzel*. Ne kadar şükretsek azdır kardeşim. 

********

Allahü teâlâ bâzı kullarına *Hâdî* ismiyle tecellî etmiş, yâni *Hidâyet* nasîb etmiş. Bunları kendi hizmetinde kullanıyor. Kullarının hidâyetine vesîle ediyor. 

Bâzı kullarına da *Mudil* sıfatıyla tecellî etmiş. Bunlar da, dalâlete vesîle oluyorlar, yıkıcıdırlar, bölücüdürler. *Elhamdülillah, elhamdülillah, elhamdülillah*. Rabbimiz bizi onlardan etmemiş. 

*Elhamdülillah elhamdülillah elhamdülillah*, Rabbimiz bizi *Hâdî* ismiyle şereflendirdiği, mes’ud, bahtiyâr kulla-rından eylemiş. Ne büyük *Seâdet*, ne büyük *Müjde* efendim.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Abdülhakim Arvasi Efendi hazretleri, bir defâsında fârisî olarak; *Ba’de kitâbullah ve ba’de kitâb-ı Resûlullah, efdâl-i kütüb mektûbâtest*, buyurdu. 

Ne demek bu? Yâni, Kur’ân-ı kerîmden ve hadîs-i şerîflerden sonra, islâm kitaplarının içinde en kıymetlisi, *Mektûbât* dır. 

*Mesnevî*, daha geride kalıyor. Efendi hazretlerinden böyle duyduğumuz için, *Mesnevî* için yazılanları biz *Te’vîl* ediyoruz. Ne diyoruz? 

*Mesnevî*, yalnız tasavvufda benzeri yok. Mektûbât da ise, hem *tasavvuf*, hem *akâid*, hem de *fıkh* var. Onun için *Mektûbât* daha yüksektir, diyoruz. 

********

Dînini bilmiyen, ona göre yaşamıyan bir kimse, dünyâ işlerinde muvaffak olamaz kardeşim. Muvaffak olsa bile, mutlaka sonu *Hüsrân* la biter. 

Ya hanımından, ya çocuğundan, ya kendinden, kesinlikle mutlu olamaz, râhat edemez. Çünkü hadîs-i şerîf var. *Dünyâda râhatlık yokdur*, buyuruluyor. 

Mü’mine gelen râhatsızlık, hastalık, sabretmek şartıyle *İbâdet* dir. Kâfire gelen râhatlık, *Felâket* dir. Birine *Sevap*, diğerine *Azap* var. 

Ne tâlihsiz insanlar ki, hem dünyâda, hem de âhiretde *Azap* görecekler. 

Dünyâya gönül bağlamamalı kardeşim. Yolcu, yolu tâmir etmekle uğraşmaz. Meselâ *Hacca* giden bir kişi, Orada şu evi, şu apartmanı alayım, diye düşünmez. 

Çünkü orada kalmıyacak ki. Bir müddet sonra geri dönecek. Dünyâ hayâtı da böyle işte. 

********

Efendi hazretleri, Onu tanıdıkdan bir sene sonra ders okutmaya, *Arabca* öğretmeye başladı bana. Millet bahçede namaz vaktini beklerdi. Daha yarım saat varken, Mübârek beni içeriye, odaya alırdı.

*Arabî* öğretirdi. *Sarf* ve *Nahiv* öğretirdi. Cebinden kâğıt kalem çıkarır, kendisi yazardı, yazardı Mübârek. Sonra bana verirdi, *Al, bunları oku, ezberle!* derdi. Evvelâ kendi okurdu.

O okurken, ben hareke koyardım. Giderken hemen yolda, tramvayda, onları ezberlerdim. Ertesi gün gidince, *Ne yapdın?* derdi. Ezberledim efendim, derdim. *Oku bakayım*, derdi. 

Bir okurdum, amân ne hoşuna giderdi Mübâreğin. *Hadi bakalım, sana yeni ders vereceğim*, derdi. Böylece arabî ve fârisî öğretdi bana. Yoksa o kitapların ismini bile bilmiyordum. 

Okumak şöyle dursun, böyle şeyler var mıymış, yok muymuş, haberim bile yokdu efendim.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Şimdi, bu *Büyükler* in sohbeti bulunmayınca ne yapacağız? Onların kitaplarını okuyacağız. *Mektûbâtı* okuyan, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin sohbetinde bulunmuş gibi *Feyz* alır kardeşim. 

İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin vefâtına yakın, başında hanımı ve oğlu varmış. Çok üzülüp ağlamışlar. İmâm-ı Rabbânî hazretleri de buyurmuş ki:

*Hiç üzülmeyin, şu anda benim dünyâ bağlılıklarım da var, onun için size fazla yardım edemiyebilirim. Vefât etdikden sonra dünyâ bağlılıklarım biter, size daha fazla feyz veririm*. 

İmâm-ı Rabbânî hazretleri, yine mektûbât’da buyruyor ki: *Küçük cihâddan döndük, büyük cihâda gidiyoruz*. Bu sözünden kastedilen cihâd-ı ekber, *Nefs* ile, yâni *Huy* ve *Ahlâk* ile olan cihâddır. 

Eğer adam *Huysuz* ise, ne yapar eder, ya bir kalb kırar veyâhut da birine kötü bir *Lâf* eder ve hepsi gider. Onun için, Peygamberimizin en büyük mûcizelerinden biri de, *Huy* ve *Ahlâk* ının güzel olmasıydı. 

Bütün huyların en güzeli, dâima *Vasat*, yâni ortada olmakdır. Her şeyin ortasını yakalamakdır. İnsan, ölmek üzere iken, rûh çıkmadan az önce *Huy* çıkar, en sonra da *Rûh* çıkar. 

Huy terbiyesi kadar zor bir şey yokdur. Onun için, Efendimiz aleyhisselâm buyuruyor ki: *Ben size, güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim*. 

Yâni, huyunuzu düzeltmek için geldim. Huysuzluk çok kötü şeydir. Şeytan, *Şetâne* kelimesinden geliyor. Şetâne, sapdırmak demek, şeytan ise *Sapdırıcı* demekdir. 

Üç çeşid *Şeytan* vardır. Birincisi, insana bir günâh işletmek için gelir, insan ona aldanmayıp o günâhı yapmazsa, artık onunla uğraşmaz, başkasına gider. 

İkinci şeytan, ısrârla o günâhı yapdırmağa uğraşır. Bir gün yapdıramazsa ertesi gün gene gelir, uğraşır. Çok daha *İnatçı* dır. 

Üçüncü şeytan ise, hem *Öğretir*, hem *Yapdırır*, hem de herkesin içinde insanı *Rezîl* eder. 

Birinci şeytan, *İblîs* dediğimiz şeytandır. İkinci şeytan, insanın *Nefs* idir. Üçüncü şeytan ise, *Kötü arkadaş* dır. Bu, sâdece insan olan arkadaşlar değildir. 

Meselâ açık saçık gazeteler, kötü kitaplar, televizyon, radyo, sonra öğretmenler. Tabii, bunların iyisi *İyi arkadaş* dır, kötüsü de *Kötü arkadaş* dır.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Atom nedir? Atom neden ibâretdir? Atom demek, *Boşluk* demekdir. Atomun bir *Çekirdeği* var, onun da içi *Boş*. Etrâfında *Elektronlar* dönüyor, onlar da *Boş*. 

Moleküller, *Atomdan* meydana gelmişdir. O hâlde onlar da *Boş*. Cismler, *Molekül* lerden meydana gelmişdir, öyleyse *Cismler* de *Boş*. Yâni dünyâ *Boş* kardeşim, *Boş*. 

Yâni içi *Boş*, dışı *Boş*. İşte buna *Hayâl* derler. Efendim, Cinnîler her yerden nasıl geçiyorlar? Çünkü heryer *Boşluk*. Boşluk’dan herkes geçer. *Ruhlar* da geçer, *Cinler* de geçer. 

Çünkü katı madde değil ki, bütün bu âlem, atomlardan yapılmışdır. Atomların da içleri *Boş*, yâni *Boşluk*. Öyleyse dünyâ *Boş*, yâni *Hayâl*. 

İki üç gündür, Mehmed Mâsum hazretlerinin mektûbâtını okuyorum kardeşim. Onun te’sîri altında kaldım. Sabah namâzından sonra, o te’sîr ile şunu yazdım. 

Hayât, ne demekdir? Hayât demek, *Hayâl* demekdir, *Hayâl*. İşte bu günümüz de geçti, yâni *Hayâl* oldu. Hayâller bir araya gelince ne olur? *Hayâl* olur. 

Velhâsıl, bütün dünyâ, bütün bu âlem *Hayâl* den ibâret, her geçen gün de böyle *Hayâl* oluyor kardeşim. 

********

Resûlullah Efendimizin “aleyhisselâm”, amcası Ebû Tâlib’e, Allahü teâlâ *Yumuşaklık* vermişti. Efendimizin amcaları içinde en *Mûnisi* o idi. 

Ama kadınlar, kendisi hakkında; *Korkusundan îmân etdi) demesinler diye, vefât ederken kelime-i şehâdeti söylemedi. Peygamber aleyhisselâm buna çok üzüldü. 

Ama İbni Hacer-i Heytemî hazretleri gibi büyük zâtlar buyuruyorlar ki: Allahü teâlâ, bilâhare üç kişiyi diriltdi. Bunlar, Peygamber aleyhisselâma îmân etdiler. 

Kimdi bunlar? Peygamber Efendimizin annesi (Âmine), babası (Abdullah) ve amcası (Ebû Tâlib). Annesi ve ba-bası, zâten hak dinde idiler. Ama bu ümmetden olmaları için diriltildiler. 

(Ebû Tâlib) de, Efendimize olan aşırı hizmetinin karşılığı olarak diriltilip, (Îmân) etdi ve şimdi Cennetde yaşıyor, diye çok büyük âlimlerin ifâdeleri var kardeşim.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Türk asıllı İslâm âlimleri arasında en yücesi, en büyüğü *İmâm-ı Birgivî* hazretleridir “rahmetullahi aleyh”. Büyük âlimdir, kitapları var. Ama bir *Mürşid-i kâmil* görmemiş efendim. 

Mürşidi olmadığı için de hatâ etmiş, bir kitâbında aynen vehhâbîler gibi yazmış. Eğer bir mürşid-i kâmil görseydi bu hatâyı yapmazdı efendim. 

*******

Bizim arkadaşlarımızın en ednâsı, ötekilerin en âlâsından daha *İyi*’dir. Çünkü bizim arkadaşlar, müşrik olmazlar, mezhebsiz olmazlar, vehhâbî olmazlar. 

Belki günâhkâr olabilirler, ama aslâ *Ehl-i sünnet*’den çıkmazlar. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: 

Bu yolu tanıyanlar, bu büyükleri sevenler, edebsiz de olsa, saygısız da olsa, patavatsız da olsa, pervâsız da olsa, gene *Azîz*’dir ve *Makbûl*’dür. Kim diyor bunu? İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor. 

*******

Mahşer meydanı, *Ortadoğu*’da olacak, mahşerin merkezi orası. O zaman dünyâ dümdüz olacak ve Âdem aleyhisselâmdan kıyâmete kadar her insan, o meydanda toplanacak. 

Yer *Beton* olacak, tek bir ağaç olmıyacak. *Güneş*, bir mızrak boyu alçalacak. İnsanlar sıkış sıkış olacak. Zamânı ise, *Elli bin* âhiret senesi olacak. 

Âhiretin bir günü, dünyânın *Bin senesi* gibi olacak. Ama bu kadar uzun müddet, ehl-i sünnet bir müslümân için, iki rekât namaz kılacak kadar kısa olacak kardeşim. 

Hele mücâhidler, yâni dünyâda iken İslâmın yayılması için çalışanlar, bu süreyi *Cennet*’de geçirecekler. Onlar sizsiniz işte, yâni bütün arkadaşlar.

Siz islâma hizmet ederken, bizim de mezarda çürümüş vücûdumuz, rûhumuz inşallah *Şâd* olur. Yâni haber alırız, melekler haber verirler. 

Bu, zor değil ki, bunu Allahü teâlâ yaratıyor. Allahü teâlâ her şeye kâdirdir, Onun gücünün yetmediği bir şey yokdur kardeşim.

İmam-ı Gazalî hazretlerinin vefatı

İmam-ı Gazali 1111 (h.505) yılının Cemaziyelevvel ayının 14. Pazartesi günü büyük kısmını zikir ve tâat ve Kur’an-ı Kerim okumakla geçirdiği gecenin sabah namazı vaktinde abdest tazeleyip namazını kıldı, sonra yanındakilerden kefen istedi. 

Kefeni öpüp yüzüne sürdü, başına koydu: 

“Ey benim Rabbim, Mâlikim!.

Emrin başım gözüm üzere olsun” dedi. 

Odasına girdi. İçeride, her zamankinden çok kaldı. Dışarı çıkmadı. 

Bunun üzerine oradakilerden üç kişi içeri girince, İmam-ı Gazali hazretlerinin kefenini giyip, yüzünü kıbleye dönüp, ruhunu teslim ettiğini gördüler.

ALLAHÜ teâlâ bu büyüklerin şefaatlerine kavuşmayı nasip eylesin

Hadis-i şeriflerin çeşitleri

Sual: Hadis-i şeriflerin çeşitleri nelerdir?

CEVAP

Hepsini maddeler halinde bildirelim:

1- Hadis-i mürsel: Sahabe-i kiramın ismi söylenmeyip, Tabiinden birinin doğruca, (Resulullah aleyhisselam buyurdu ki) dediği hadis-i şerif.

2- Hadis-i müsned: Resulullaha isnat eden Sahabînin ismi bildirilen hadis-i şeriflerdir.

3- Hadis-i müsned-i muttasıl: Resulullaha kadar, aradaki ravilerden hiçbiri noksan olmayan hadis-i şerif.

4- Hadis-i müsned-i münkatı: Sahabîden başka, bir veya birkaç ravisi bildirilmeyen.

5- Hadis-i mevsul: Sahabînin, (Resulullahtan işittim, böyle buyurdu) diyerek haber verdiği, hadis-i müsned-i muttasıl demektir. Bunlara, hadis-i merfu da denir.

6- Hadis-i mütevatir: Birçok Sahabînin, Resulullahtan ve başka birçok kimsenin de, bunlardan işittiği ve çok kimselerin haber verdiği hadis-i şeriflerdir. Bunların, bir yalan üzerinde sözbirliği yapmalarına imkân olmaz. Bu hadis-i şeriflere inanmayan kâfir olur.

7- Hadis-i meşhur: İlk zamanda bir kişi bildirmişken, ikinci asırda şöhret bulan hadis-i şeriflerdir. Yani bir kimsenin Resulullahtan, o kimseden de, çok kimselerin ve bunlardan da, başka kimselerin işittiği hadis-i şerif olup, son duyulan kimseye kadar, artık hep mütevatir olarak bildirilmiştir. Meşhur hadislere inanmayan da kâfir olur. (Redd-ül-muhtar s.176)

8- Hadis-i mevkuf: Sahabîye kadar söyleyen hep bildirilip, Sahabînin, (Resulullahtan işittim) demeyip, (Resulullah böyle buyurmuş) dediği hadis-i şerif.

9- Hadis-i sahih: Âdil ve hadis ilmini bilenden işitilen, müsned-i muttasıl, mütevatir ve meşhur hadis-i şerif.

10- Haber-i âhâd: Bir kimse tarafından söylenilen, müsned-i muttasıl hadis-i şerif.

11- Hadis-i muallâk: Baştan bir veya birkaç ravisi veya hiçbir ravisi belli olmayan.

12- Hadis-i kudsi: Manası Allahü teâlâdan, kelimeleri Resulullah tarafından olan.

13- Hadis-i kavi: Söyledikten sonra, bir âyet-i kerime okuduğu hadis-i şerif.

14- Hadis-i nâsih: Son zamanlarında söyledikleri hadis-i şerif.

15- Hadis-i mensuh: İlk zamanda söyleyip, sonra değiştirilen hadis-i şerif.

16- Hadis-i âmm: Bütün insanlar için söylenmiş olan hadis-i şerif.

17- Hadis-i has: Bir kimse için söylenmiş hadis-i şerif.

18- Hadis-i hasen: Bildirenler, sadık ve emin olup, fakat hafızası, anlayışı, sahih hadisleri bildirenler kadar kuvvetli olmayan kişilerin bildirdiği hadis-i şerif.

19- Hadis-i maktu: Söyleyenler, Tabiin-i kirama kadar bilinip, Tabiinden rivayet olunan hadis-i şerif.

20- Hadis-i şaz: Birinin, bir hadis âliminden işittim dediği hadis-i şerif.

21- Hadis-i garip: Yalnız bir kimsenin bildirdiği hadis-i sahihtir. Yahut aradakilerden birine, bir hadis âliminin muhalefet ettiği hadis-i şerif.

22- Hadis-i zayıf: Sahih ve hasen olmayandır. Ravilerden birinin hafızası, adaleti gevşek veya itikadında şüphe vardır. Bu hadise göre fazla ibadet yapılır; fakat ictihadda bunlara dayanılmaz.

23- Hadis-i muhkem: Tevile muhtaç olmayan hadis-i şerif.

24- Hadis-i müteşabih: Tevile muhtaç olan hadis-i şerif.

25- Hadis-i munfasıl: Aradaki ravilerden, birden fazlası unutulmuş olan hadis-i şerif.

26- Hadis-i müstefid: Söyleyenleri üçten çok olan hadis.

27- Hadis-i muddarib: Muhtelif yollardan, birbirine uymayan şekilde bildirilen.

28- Hadis-i merdud: Manası olmayan ve rivayet şartlarını taşımayan söz.

29- Hadis-i müfteri: Müslüman görünen dinsizlerin uydurdukları söz.

30- Eser: Mevkuf ve maktu hadis veya dua bildiren merfu hadis.

31- Hadis-i mevdu: Bir hadis âlimine göre, hadis olma şartlarını taşımayan hadis, sadece o âlime göre mevdu, yani uydurma olur. Hadis usulü ilminde müctehid olan bir âlim, bir hadisin sahih olması için, lüzum gördüğü şartları taşımayan bir hadis için, benim mezhebimin usulünün kaidelerine göre mevdudur der. Yoksa, (Peygamber efendimizin sözü değildir) demek istemez. Yani, hadis-i şerif denilen bu sözün hadis olması, bence anlaşılmamıştır demektir. Hadis usulü ilminin başka bir müctehidi de, hadisin doğru olması için aradığı şartları bu sözde bulunca, hadistir, mevdu değildir diyebilir. Dört mezhep arasında ayrılık bulunması, sözlerinin yanlış olacağını göstermediği gibi, hadisler için de, böyledir. Böyle şeyler, ictihad işi olduğundan, bir müctehidin mevdu demesiyle, hakikatte mevdu olması lazım gelmez.

Seyyid Abdülkadir Geylani hazretlerinden sohbetler

 *.Abdulkâdir-i Geylânî Hazretleri buyurdular:* 

Hâdis-i Şerifte: 

“Kul işlediği günah sebebiyle bol rızıktan mahrum olur.” buyrulmuştur.

Geçiminde darlık, rızkında zorluk ve halinde

dağınıklık gördüğün zaman, bu halin Allahu Teala'nın emrini terk nefsinin hevasına uyduğundan

olduğunu bil.

Sana başkalarının eli ve dili ile saldırdığını,

zalimlerin âilene ve malina kast ettiğini gördüğünde,

Allahu Teala’nın haram ve yasaklarını işlediğini,

üzerine düşen hukuku yerine getirmediğini, dinin

hududunu aştığını bilmelisin.

Kalbinde hüzün, gam, şiddetli sıkıntı ve endişeler

toplandığı zaman, Allahu Teala'nın sana takdir ettiği

şeye itiraz üzere bulunduğunu, senin ve diğer

yaratılanlar hakkında Cenâb-ı Hakk'ın tedbirine razı

olmadığını, Hakka itimadında noksanlık olduğunu

muhakkak bilmelisin.

Sen bu hallerden birini kendinde gördüğünde

hemen o hâlini düzeltmeğe çalış ve tevbe et.

Resûlullaha Arzettim

Kilisli Mustafa Işkî efendi Mevârid-i Mecîdiyye Tarîh kitabında diyor ki:

Mekke'de 20 sene kaldım. 1831 senesinde 60 altın biriktirip, çoluk çocuk ile Medine'ye geldik. Paralar yolda bitti. Bir tanıdığıma misâfir olup, Hücre-i saadete geldim. Resûlullahtan yardım istedim. Üç gün sonra, bulunduğum eve bir bey gelerek, benim için bir ev kiraladığını söyledi. Eşyalarımı oraya taşıttı. Bir senelik kira bedelini ödedi.

Birkaç ay sonra, bir ay hasta yattım. Evde yiyecek ve satacak birşey kalmadı. Hanımın yardımı ile dama çıkıp, Ravda-i Mutahharaya karşı, sıkıntımı anlatıp yardım dilemek istedim. Ellerimi kaldırınca, dünyalık istemekten utandım. Birşey söyleyemedim. Odama indim.

Ertesi gün, bir kimse gelip dedi ki:

- Filân efendi bu altınları sana hediye gönderdi.

Keseyi aldım. Geçimimiz düzeldi ise de, hastalıktan kurtulamadım. Yardımla Hücre-i Saadet önüne gelip, Resûlullahtan şifâ istedim. Mescidden çıkıp, kimseden yardım istemeden evime yürüdüm. Eve girerken, hastalığım hiç kalmadı. Nazar değmemesi için, sokağa birkaç gün bastona dayanarak çıktım. Fakat, para yine bitmişti. Çoluk çocuğu karanlıkta bırakıp, Mescid-i Nebevîye geldim. Yatsı namazından sonra, sıkıntımı Resûlullaha arzettim. Yolda tanımadığım bir kimse yanıma gelip, elime bir kese verdi. İçinde 49 altın vardı. Mum ve lüzumlu şeyleri aldım, eve geldim.

Oğlum Muhammed Salih kundakta iken, anası hastalandı. Sütü kesildi. Çok sıkıldık. Çocuğu Hücre-i Saadete götürdüm. Perde eteğine bıraktım.

Sabah, Şerif isimli bir subay gelip dedi ki:

- Efendim! Üç aylık kızım vefât etti. Vâlidesinin sütünü kesemiyoruz. Acaba, süt anası arayan var mı?

Çocuğu gösterdim. "Çocuğu bize verirseniz, Allahü teâlânın rızası için ona süt veririz. İyi terbiye ederiz. Hanım da, buna sevinir." dedi ve çocuğu götürdü.

Namaz kılmayana iyi denmez

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Namaz kılmıyana, *iyi* denmez kardeşim, hattâ namaz kılmıyan birine *İyi* kimse demek tehlikelidir. Bir gün bizim Mehmet Dârende’ye dedim ki: 

Mâşallah, çok kitap satıyorsun, çok gayretlisin, çok sevap kazanıyorsun. Ama şunu bil ki, kitap satışları sebebiyle dahî olsa, bir vakit namâzın kazâya kalırsa, bütün bu sevâbları kaybedersin. 

Çünkü *Allah, kulunu, namaz kılmak için yaratmışdır*, dedim. Çok mühim bu. Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan  îtibâren her ümmete, namâzı emretmişdir. *Namaz* çok mühim kardeşim, Allahın bize emri. 

Bizim *İlk* işimiz, namaz kılmakdır, diğer işler sonra gelir. İslâma hizmet de çok kıymetliyse de, Allahü teâlâ dilerse, fâcirlerle de dînini kuvvetlendirir. Onun için önce *Namaz*, sonra *Hizmet*. 

Efendimiz aleyhisselâm, Eshâb-ı kirâmdan birini üzgün görünce, sebebini sormuşlar. O sahâbî de *Dünyevî* bir sebep söylemiş. 

Bunun üzerine Efendimiz aleyhisselâm; *Ben de, bir namâzı, evvel vaktinde kılamadın da, onun için üzgünsün sandım*, buyurmuşlar. 

Yine bir gün de, namâzın ehemmiyyeti hakkında; *Birinin, binlerce devesi olsa, hepsini fakirlere dağıtsa, bir namâzın evvel vaktinde kılınması sevâbına kavuşamaz*, buyurmuşlar.

*******

*Nakşibendî* büyüklerinin bir husûsiyeti var kardeşim. Diğer tarîkatlarda, talebeyi alırlar, öğretirler, yetişdirirler ve ona derler ki: 

*Bak evlâdım, işte doğru yol budur. Bu yoldan hiç sapmadan dosdoğru gidersen, Cennete girersin. Haydi, Allah selâmet versin!* Böyle deyip, bırakırlar. 

Fakat bu yolun büyükleri öyle değil. Bu yol garantili. Nasıl garantili? Şöyle ki, bu *Büyük*’ler talebesinin elinden bir tutdu mu, bir daha bırakmazlar. 

Tâ ki, onu alıp, Cennetin kapısına kadar götürürler, hattâ Cennetin içine sokarlar, hattâ, ona âit köşkü gösterip, *İşte bak! Senin köşkün şu!* derler, sonra bırakırlar.

HANEFÎ HOCA

Merhum Süleyman Kuku (rahmetullahi teala aleyh) hocamızın sarf ve nahivde hocası olan Muhammed Salihoğlu (Allahu teâlâ rahmet eylesin), Hanefî Hoca nâmı ile bilinirdi. 

Ehl-i takvâ ve hâfız-ı Kur’ân bir zat idi. Otuz sene hatm-i Kur’ân ile teheccüd namazı kıldı. Hafta geçmezdi ki Resûlullah’ı (sallallahu teâlâ aleyhi ve sellem) rüyâda görmesin.

Merhum Hanefî Hoca, vefatından birkaç ay evvel kendisini ziyaret eden hocamıza sorar;

“Sizce, Eshâb-ı kirâm (rıdvânullahi teâlâ aleyhim ecmain) ne için o kadar sevgili, o kadar kıymetli ve fazîletlidir?”

Cevâbı da kendileri verir:

“Resûlullah’ın (Sallallahu teâlâ aleyhi ve sellem) uğruna canlarını, mallarını ve yurtlarını fedâ ettikleri için mi?

Hayır! Vallahi, ben bir zaid ümmeti olarak, canımı, malımı, her şeyimi O’nun uğruna veririm. 

Onların fazîleti bana göre, Allahu teâlânın onları, Habîbine (Sallallahu teâlâ aleyhi ve sellem) eshab olarak seçmesinden ve beğenmesinden geliyor.”

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 271)

Kalp kırmak

“Küfürden sonra en büyük cürüm, kalb kırmaktır.”

(İmâm-ı Rabbânî)

“Kaddesallahu teâlâ sirrehu ve azizuhu”

KEMEND

İmâm-ı Rabbânî Hazretleri (kaddesallahu teala sirrehu ve azizuhu), Mektûbât-ı şerîf, ikinci cild 99. mektûbda buyuruyorlar ki;

“Derd ve belâ, Allahu teâlânın iki kemendidir. Sevdiklerini bu kemend ile kendine çeker. Ya’nî, derd ve belâ görünüşte musîbettir. Aslında ise, kulu Allahu teâlâya yaklaştıran vesîlelerdir.”

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 270)

Bâyezîd-i Bistâmî ve Ebû Türâb'ın talebesi

Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri, kendilerine “Silsile-i aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerin beşincisidir. “Sultân-ül-Ârifîn” lakabıyla meşhûrdur. Tasavvufta derecesi çok yüksek idi. Talebelerine sık sık şöyle nasîhat ederdi: 

“Müslüman kardeşinize saygılı olmanızdan daha kolay ne vardır? Onlara hürmet etmek, haklarını korumak ne güzel haslettir! Müslüman kardeşlerimize kin beslemek, onlara karşı saygısız olmak ne zararlı şeydir! Bu yol hiç kimseye fazîlet kapısını açmamış, hiç kimseyi başarıya ulaştırmamıştır...”

Buyurdu ki: “Dilini, Allahü teâlânın ismini anmaktan başka işlerle uğraşmaktan ve başka şeyler konuşmaktan koru. Nefsini hesâba çek. İlme yapış ve edebi muhâfaza et. Hak ve hukûka riâyet et. İbâdetten ayrılma. Güzel ahlâklı, merhamet sâhibi ve yumuşak ol. Allahü teâlâyı unutturacak her şeyden uzak dur ve onlara kapılma.”

Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerinin Mecûsî olan bir komşusu ve süt emme çağında bir de çocuğu vardı. Bu Mecûsî sefere çıktı. Evlerini aydınlatacak bir şeyi bulunmadığı için çocuk ağlıyordu. Bâyezîd hazretleri her gün bir çıra alıp, komşusunun evine götürdü. Mecûsî seferden dönüp de bu durumu öğrenince, kendisinde değişiklikler hissetti. Bâyezîd hazretlerine karşı kalbinde bir sevgi hâsıl oldu ve; “O zâtın aydınlığı varken bizim karanlıkta bulunmamız hiç uygun değildir” diyerek hemen huzûruna gidip Müslüman oldu...

Ebû Türâb Nahşebî hazretlerinin bir talebesi vardı. Allahü teâlâya olan muhabbetinin çokluğundan dolayı hemen her gün yüzlerce defa kendinden geçip bayılırdı. Bir gün hocası, kendisine “Sen Bâyezîd hazretlerini görsen daha çok derecelere kavuşurdun” dedi ve o talebe ile berâber o mübareğin yanına geldiler. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri ile o talebe göz göze geldikleri anda talebe düşüp orada hemen vefât etti. Bunun üzerine; Ebû Turâb Nahşebî dedi ki: 

“Yâ Bâyezîd! Bu talebe öyle idi ki, Allahü teâlânın aşkı ile kendisinde bazı hâller olur, kendisinden geçerdi. Fakat sizi bir defa görmekle düşüp can verdi. Bu nasıl oluyor?” 

Bâyezîd hazretleri buyurdu ki: 

“O kişinin hâli doğru idi. Önceden, onun müşâhedesi kendi makamı kadar idi. Beni gördüğü anda, müşâhedesi benim makamım kadar oldu. Lâkin o kimse buna takat getiremeyip, can verdi.”

Hanımların işi kolay

İstanbul Evliyasından Seyyid Ahmet Mekki Efendi hazretleri “rahmetullahi aleyh“, bir sohbetinde;

- Ahirette Müslüman hanımların işi kolay, buyurdu.

- Neden efendim? dediler.

- Çünkü onların hesabı, beylerinden sorulacak ahirette.

- Her hanımın mı efendim?

- Hayır. Sadece beş vakit namazını kılan, orucunu tutan, kocasına itaat eden ve tesettüre riayet eden hanımların hesabını kocaları verecek.

- Hikmeti ne acaba efendim?

- Çünkü erkekler, hanımlarından mesuldür. Ama hanımlar, erkeğin günahından sorumlu değildir.

Ahirette iltimas var mı?

Bir gün de bazı sevdikleri;

- Efendim, ahirette iltimas olacak mı? diye sordular bu zata.

Cevaben;

- Evet, ahirette iltimas vardır, buyurdu.

Sordular:

- Nasıl iltimas eder efendim?

- Allahü teâlânın sevdiği bir kulun üzerinde “kul hakkı” var diyelim. Bu hakları ödemeden Cennete giremez. Allahü teâlâ, o hak sahiplerine;

- “Hakkınızı mı istersiniz, yoksa Cenneti mi?” diye sorar.

Onlar;

- Cenneti isteriz, derler.

- “Öyleyse hakkınızdan vazgeçin!” buyurur.

- Vazgeçtik ya Rabbi! Derler.

Ve hep birlikte Cennete girerler.

Üç şeyi yaparsanız...

Bir gün de nasihat istediler bu zattan.

- Size, hazret-i Ömer’in “radıyallahü teâlâ anh” bir nasihatını nakledeyim mi? buyurdu.

- Seviniriz efendim, dediler.

Şöyle anlattı:

- O büyük zat, bir gün bazı sahabilere: “Üç şeyi yaparsanız, mahvolursunuz” buyurmuş.

O sahabiler;

- Onlar nedir ya Ömer? demişler.

Buyurmuş ki;

- Eshab olmak şerefinden daha üstün bir şeref ararsanız. Dini, dünya menfaatlerine alet ederseniz. Bir de dünyalığı, dünya için isterseniz.

NİZÂM-ÜL-MÜLK'ÜN ŞEHİD EDİLMESİ

-14 EKİM  1092 -

Hadîs ve fıkıh âlimi; Büyük Selçuklu Devleti sultanlarından Alb Arslan ve oğlu Melikşâh’ın vezîri, büyük devlet adamı. Künyesi Ebû Ali olup, ismi Hasen bin Ali bin İshâk bin Abbâs’dır. 1018 (H. 408) senesinin Zilkade ayında, Tûs civarında Nûkan kasabasında doğdu. 1092 (H. 485) yılında Nihâvend’de, Hasen Sabbah’ın fedaisi bir Bâtınî tarafından şehîd edildi.

İlk tahsilini babasının yanında kardeşi Ebü’l-Kâsım Abdullah’la birlikte yapan Nizâm-ül-Mülk, önce Kur’ân-ı kerîmi ezberledi. Daha sonra Arabça ve Farsçayı mükemmel bir şekilde öğrendi. Fıkıh, hadîs, tefsîr, kelâm, edebiyat, matematik, mühendislik ve diğer fen bilgilerine vâkıf oldu. Şafiî mezhebi fıkıh bilgilerinde söz sahibi idi. Bir çok âlimden ders alıp hadîs-i şerîf dinledi. Zamanın meşhûr âlim ve edîblerinin sohbet ve derslerini hiç kaçırmazdı.

Nizâm-ül-mülk; vezir olduğu 1064 (H. 451) yılından şehîd edildiği 1092 (H. 485) yılına kadar, aralıksız yirmi dokuz sene Büyük Selçuklu Devleti’ne tam bir dirayet ve adalet ile hizmet etti. Sultan Alb Arslan’ın vefatından sonra, veliahd Melikşâh’ın tahta geçmesini sağlayıp, nizâm ve asayişin korunmasını te’min etti. Sultan Melikşâh zamanı, Büyük Selçuklu Devleti’nin en parlak ve en şanlı devri olmuştur.

Nizâm-ül-mülk, hiç abdestsiz bulunmazdı. Her abdest alışında iki rek’at namaz kılar ve Kur’ân-ı kerîm okurdu. Kur’ân-ı kerîme hürmet eder ve bir yere yaslanarak okumazdı. Kur’ân-ı kerîmi tazim ile okur ve nereye gitse yanında taşırdı. Müezzin, ezân-ı Muhammedî’yi okumaya başladığı zaman her ne iş yaparsa yapsın hemen bırakır, ezanı dinlerdi. Pazartesi ve Perşembe günleri devamlı oruç tutardı.

Nizâm-ül-mülk, bir Ramazan ayında şehîd edildi. O gün iftar sofrasında, bir çok âlim, evliya ve diğer insanlarla beraber bulunuyordu. Yemek bittikten sonra, Nizâm-ül-mülk odasına çekileceği sırada, bir gencin kendisine doğru yürüdüğünü gördü. Nizâm-ül-mülk, bir ihtiyâcı vardır diye o genci bekledi. Genç, Nizâm-ül-mülk’ün yanına gidince, hançerini çıkarıp saldırdı ve ağır yaraladı. Katil kaçmaya çalışırken, yakalanarak hemen öldürüldü. Nizâm-ül-mülk, olaydan sonra bir saat kadar yaşadı. Vefat ettiğinde, baş ucunda bir çok âlim, Sultan Melikşâh ve yakınları bulunuyordu. Herkes arkasından gözyaşı döktü. İsfehan’da Mahalle-i Giran’da, ortasından su geçen güzel bir yere defn edildi.

Resulullahın Muâz bin Cebel'e bir tavsiyesi

 Muâz bin Cebel şöyle rivâyet etmiştir:

Resûl-i ekrem bana; "Yâ Muâz! Allah'tan kork! Doğru konuşmak, sözüne vefâ, emâneti edâ, hıyâneti terk, komşuyu himâye, öksüze acımak, yumuşak konuşmak, herkese selâm vermek, kanatları alçaltmağı (tevâzu'u) sana tavsiye ederim." dedi. 

(Hadîs-i şerîf-Mektûbât-ı Ma'sûmiyye)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Cenâb-ı Hak, Kur’ân-ı kerîmde; *Bu din geldikden sonra, birbirlerinizle kardeş oldunuz. Değil öldürmek, birbiriniz için canlarınızı fedâ eder hâle geldiniz*, buyuruyor. 

Nitekim, bir savaşta kan kaybetmiş ve *Suuu! Suuu!* diye inliyen bir sahâbîye, bir başka sahâbî, bir bardak *Su* götürüyor efendim. Tam suyu içecekken, başka bir sahâbî *Suuu!* diye inliyor. 

O, bunu işitince suyu içmiyor ve işâretle; *Suyu ona götür!* diyor. Ona götürürken bir başkası, *Suuu!* diye inliyor. O da içmeyip, *Ona götür!* diyor. 

Böylece o suyu, birbirlerine ikrâm ederken, üçü de *Şehîd* oluyor efendim. İşte Abdülhakim Arvasi Efendi hazretleri, bizi himmetleri altına almasaydı, kim bilir ne hâlde olacaktık. 

********

Mahşer meydanı, bu dünyâda olacak kardeşim. Sûriye, Arabistân, Ürdün, Yemen, buralarda. Dümdüz olacak bu yerler. Hiç engebe kalmıyacak. Mahşer, orada kurulacak.

Düşünün ki, her taraf *mermer*, güneş iyice alçalmış. Herkes, günâhları nisbetinde tere garkolmuş. Tek bir ağaç gölgesi yok, *rüzgâr* yok, insanlar feryâd edecek; 

*Yâ Rabbî, ne olur hesâbımızı gör! Cennetse Cennet, Cehennemse Cehennem, yeter ki şu izdihâmdan kurtulalım!* diyecekler. 

Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri buyuruyorlar ki: *Mahşer, elli bin âhiret senesi sürecek*. Ama bu, kâfirler için böyle. 

Onlar, o yakıcı güneşin altında, o müthiş izdihâmda, sıkış sıkış, Elli bin sene bekliyecekler. Ama bu kadar uzun süre, mü’minlere, iki rekât namaz kılacak kadar *Kısa* gelecek efendim. 

İki rekât namaz kılacak kadar. Yâni en fazla *Beş dakîka*. Hem de Arş-ı âlânın altında, serinde. Bir de bakacaklar ki, mahşer bitmiş. 

*******

En büyük bayram, o *Büyük*’leri tanımak ve sevmekdir kardeşim. Çünkü bu ni’met, dünyâ ve âhiret ni’metlerinin en büyüğüdür, bundan büyük ni’met yok. Niçin? Çünkü Cennete girmek, buna bağlı. 

O büyükleri görmiyen, kitaplarını okumıyan kimsenin, kurtulması çok *Zor*’dur. Meselâ biz, Abdülhakim Arvasi Efendi hazretlerini görmeseydik, belki şimdi müslümân bile değildik, yâhut da *Sapık* bir müslümândık.

Mektubat-ı Şerif Âriflerin anlayışından ve akllıların idrâkinden çok uzakdır

Silsile-i Aliyye büyüklerinden *Abdullah-ı Dehlevi* hazretleri *Mektubat-ı Şerif* hakkında buyurdular ki:  

Bu ma’rifetler çok yüksekdirler. 

*Âriflerin anlayışından ve akllıların idrâkinden çok uzakdır.*

Sonra şöyle buyurdular: Mektûbâtı anlamakdaki hâlimiz şöyledir: 

*Acem diyârında birisi vardı. Hiç okuma-yazma bilmezdi. Abdest alıp kıbleye doğru oturur, Kur’ân-ı kerîmi açar parmaklarını satırlar üzerinde dolaşdırır ve: Yâ Rabbî! Doğru söyledin, doğru söyledin. Çok güzel buyurdun, çok güzel buyurdun, derdi.*

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

İçimizde en günâhkâr olan kim, biliyor musunuz? *Benim, Been!* En günahkâr benim. Niçin? En yaşlınız benim de onun için. 

Çünkü insanın, Allahü teâlâyı unutarak, gafletle aldığı, verdiği her nefes, *Günâh* yazılır kardeşim. Hepimiz gaflet içindeyiz. 

Gafletle alınan ve verilen nefesler, hep *Günâh* yazılır. İçinizde, en fazla nefes alıp veren benim, öyleyse içinizde en *Günahkâr* olan da benim. 

*******

Büyüklerden feyz alabilmek için bir yol var efendim. Nedir o? Kendini acındırmak. 

*Feyz* almak istiyorsan, kendini büyüklere acındıracaksın. Niçin? Çünkü onlar, acırlarsa verirler. Acıdıklarına lütfederler, ihsânda bulunurlar. 

Acımadıklarına vermezler. Onların acıyarak bir şefkatli nazarı, kalbleri temizler. Her şeyin bir yolu vardır ya, büyüklerden *Feyz* almanın yolu da budur işte. 

Bu gün, atom bombasının yapmadığını, *Güler yüz* ve *Tatlı dil* hâllediyor efendim. Yâni herkesle iyi olmak, iyi geçinmek. Buna diplomasi diyorlar. Bu haslet kimde varsa, o başarılı olur. 

Onun için Enver âbi hep başarılı oluyor. Çünkü o, güler yüzlü, tatlı sözlüdür. Zâten bu, mü’min olmanın alâmetidir. *Mü’min*, güleryüzlü olur, tatlı dilli olur. *Münâfık* ise, somurtkan ve asık suratlı olur. 

*******

İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: Allahü teâlânın, bir kuluna vereceği en büyük ni’met, sevdiği bir *Dost*’unu ona tanıtmasıdır. Aynen Eshâb-ı kirâma Peygamber Efendimizi tanıtdığı gibi. 

Onun için bu gün, o büyükleri tanıyanlar, Peygamberimizin zamânında dünyâya gelselerdi, hepsi *Eshâb-ı kirâm* olurlardı. Ve bu gün, o büyükleri inkâr edenler, o zaman dünyâya gelselerdi, *Ebû Cehil*’den beter olurlardı. 

Efendi hazretlerini görmeseydik, Onu tanımasaydık, ne biz olurduk, ne de bu hizmetler olurdu. Çünkü cenâb-ı Hak, Kur’ân-ı kerîmde öyle diyor. 

Yâni, *Ey habîbim, eğer bu din gelmeseydi, siz evvelce olduğu gibi, kabîleler arasında kavga ederdiniz, birbirinizi öldürürdünüz*, buyuruyor.

Tefsir nedir?

Sual: Tefsir ne demektir?

CEVAP

Tefsir, kelam-ı ilahiden murad-ı ilahiyi anlamak demektir.

Tefsir için gereken 15 ana ilimden biri (Kalb ilmi)dir. Allahü teâlânın rasih ilimli âlimlere vasıtasız olarak ihsan ettiği bu kalb ilmine Mevhibe de denir. Bir kimse diğer 14 ilmi bilse, mevhibeye sahip olmazsa tefsiri muteber olmaz. Yaptığı tefsir kendi görüşü olduğundan Cehennemde azaba düçar olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Kur’andan kendi aklı ile, kendi düşüncesi ve bilgisi ile mana çıkaran kâfirdir!) [Mektubat-ı Rabbani]

Yani kendiliğinden verdiği mana doğru olsa bile meşru yoldan çıkarmadığı için hata olur. Verdiği mana yanlış ise imanı gider.

Kur’an-ı kerim, hiçbir dile, hatta Arapçaya bile tercüme edilemez. Her hangi bir şiirin kendi diline bile tam olarak tercümesine imkan yoktur. Hadis-i şeriflerde de durum aynıdır. Hadis kitaplarından hadis nakletmek için hadis âlimlerinden icazet almak gerekir. (Berika c.1)

Hadis-i şerifleri ve âyet-i kerimeleri, hadis kitaplarından ve Kur’an-ı kerimden değil, hakiki İslam âlimlerinin kitaplarından nakletmelidir. Mesela, (İhya’daki hadis-i şerifte) veya (Mektubat’ta bildirilen âyet-i kerimede buyuruluyor ki...) diyerek nakletmek gerekir.

Peygamber efendimiz bir gün, bir âyetin manasını Hazret-i Ebu Bekir’e anlatırken, orada bulunan Hazret-i Ömer, yapılan izahtan hiçbir şey anlamamıştır. Halbuki hadis-i şerifte (Eğer benden sonra Peygamber gelseydi, Ömer Peygamber olurdu) buyuruldu. Böyle yüksek olduğu ve arabiyi çok iyi bildiği halde, Hazret-i Ömer Kur’an-ı kerimi değil, tefsirini bile anlayamadı. Kur’an-ı kerimin manasını yalnız Muhammed aleyhisselam anlamış ve hadis-i şerifleri ile bildirmiştir. Hadis-i şerifler Kur’an-ı kerimi, mezhep imamları hadis-i şerifleri, İslam âlimleri de mezhep imamlarının sözlerini açıklamışlardır. Kur’an-ı kerimde, namazların kaç rekat olduğu, bayram ve cenaze namazlarının nasıl kılınacağı, zekât nisabı, orucun ve haccın farzları ile hukuk bilgileri açıkça bildirilmemiştir.

Fıkıh bilgilerini, İslam âlimleri, âyet-i kerimelerden ve hadis-i şeriflerden çıkarmışlardır. Bu bilgiler ancak fıkıh kitaplarından öğrenilir. Fıkıh kitapları varken, din bilgilerini tefsirlerden öğrenmeye kalkışmak nafile ibadet olur. Farz-ı ayn olan fıkıh kitaplarını okumayı bırakıp, nafile olan tefsir okumak caiz değildir. Zaten müctehid olmayanların, tefsirden fıkıh bilgisi öğrenmesi imkansızdır. Cehenneme gidecekleri bildirilen yetmişiki fırkanın âlimleri, tefsirlerden yanlış mana çıkardıkları için sapıtmışlardır. Âlimler sapıtınca, âlim olmayanların tefsir, okuması felaket olur. (Hadika)

Türkiye’de Kur’an tercümesi modası, Misak adında bir Ermeni tarafından başlatılmıştır. Gençlerin önüne Kur’an tercümelerini sürerek, “Öz Türkçe Kur’an okuyunuz, yabancı dil olan Arapça Kur’anı okumayınız!” demesi bu millete ihanetten başka bir şey değildir.

Kur’an-ı kerim Tercümeleri Sempozyumu’nda 1500’den fazla Kur’an-ı kerim tercümesi incelenmiş birbirini tutmayan hükümler görülmüştür. Bunun hakiki sebebi, naklin esas alınmayışıdır. Kur’an-ı kerimin hakiki manasını öğrenmek isteyen bir kimse, din âlimlerinin kelam, fıkıh ve ahlak kitaplarını okumalıdır.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Efendim, şimdi burda kendi kendime düşündüm, dedim ki: Ben şimdi ölsem, ne yapacaklar beni? Önce *teneşir* tahtasına koyacaklar, yıkayacaklar, sonra da kefenleyip *kabre* koyacaklar. 

Diyelim ki, kabre girdim, oradaki böcekler, yılanlar, akrepler üzerime üşüşdüler. Kimi ısırıyor, kimi kanımı emiyor. Acıdan kıvranıyorum. 

Ben böyle düşünürken bir hadîs-i şerîf hâtırıma geldi. *Kabr-ül mü’mini ravdatün min riyâdün Cenneti*. 

Yâni, *mü’minin kabri, Cennet bahçesidir*. O vakit râhatladım efendim. 

Çünkü Cennetde olan, o haşerelerin eziyetini hissetmez ki. Ben yemîn etsem ve dünyâda iken, *ben Cennete girdim ve çıkdım* desem, bana günâh olmaz efendim. Niçin? 

Çünkü Efendi hazretlerini, kabr-i şerîfine ben koydum. Efendimiz aleyhisselâm ne buyuruyor? *Mü’minin kabri, Cennet bahçesidir*. 

Ben o kabre girdim. Öyleyse ben, Cennet bahçesine girdim. Bu aklıma geldi ve râhatladım efendim. 

*****

Bir gün âilece Bursa’ya gitmişdik. *Sâim Şensöz* kardeşimizin evinde misâfir olduk. Bir akşam oturuyorduk, çay içiyorduk. 1980 senesiydi gâliba. Gazetemiz yeniydi.

Tirajımız azdı. Zannedersem 1500 kadardı. Postayla adreslere gönderiliyordu. *Enver bey* de gençti henüz, şimdiki gibi çok tanınmış değildi. Bir gece rüyâ görmüş efendim. 

Cağaloğlunda, Çatalçeşme sokakta, ikinci kattalarmış. Bir ara kapı açılmış ve *Efendi hazretleri*, bildiğimiz şekliyle, mübârek sakalı, mübârek sarığı, mübârek pardesüsü ile.

Elinde baston, içeri girmiş efendim. Enver âbi; *Yerimden bir fırladım, elini öptüm*, diyor. Mübârek, tak, tak, tak, gidip, Enver âbi’nin yerine oturmuşlar ve Enver âbi’ye dönüp; 

*Bu gazete benim, bugün burada gazete sâhipleri toplanacak, bu toplantıya ben başkanlık yapacağım. Benden sonra da sen devam edersin*, buyurmuşlar. 

Sonra kalkmışlar. Yine tak, tak, tak, yürüyüp, kapıdan çıkıp gitmişler. Ben Enver âbiye sordum, *Bu gün en meşhur gazeteci kim?* diye. Bir isim söyledi. 

Ben de kendisine; *Hepsinin saltanatı bitecek, bir gün en meşhur gazeteci, Enver Ören olacak ve Enver âbiyi şu Türkiye’de tanımayan kimse kalmıyacak*, dedim.

Rastgele kimselerden din öğrenilmez

Cennet’in en yüksek derecesi şehîdlere mi? 

Hayır. 

İslâmiyet’i yayanlara. 

Zâten şehîdler de islâmiyyet’i yaymak için şehîd oluyorlar.

 İslâmiyet’i yayanlara cennetde en yüksek derece var. 

Peygamber efendimize sormuşlar; insanların en kıymetlisi kimdir? 

İki kelimeyle cevab vermiş;

 İlm öğrenen ve öğrendiğini de öğretendir. 

Yalnız öğrenmekle olmuyor.

 Öğrendiğini de öğretecek.

 Asıl lâzım olan budur.

 Elhamdülillah biz öğretiyoruz. 

Birisine bir kitâb vermek demek, öğretmek demekdir.

 Peygamber efendimizin müjdesi bu. 

Öğrenecek ve yayacak, öğretecek. 

Nasıl yayacak, bu zemanda?

 Kitâb vermekle. 

Ne mutlu ilm öğrenene ve Allah’ın kullarına yayana. 

Ne mutlu!.. 

Emin olun ki, dîne hizmet edenler vefat edince, melekler onun cenâzesini taşırlar. 

Ehl-i sünnet yolunu, yani Peygamber efendimizin yolunu yaymak, Allahın kullarına bildirmek en büyük ibâdetdir. 

Ne mutlu ki, bir müslimâna bir kitâb verseniz, o da okusa, istifade etse, en büyük ibâdet, en büyük sevab olur buyuruluyor. 

Bize Ehl-i sünnet yolunu öğretenlerden Allah râzı olsun.

Cihâd eden, yâni birine bir kitâb veren, çok sevâb alır ve bu sevâb alma işi, kıyâmete kadar devâm eder. 

Neden? 

Çünki bir hayra vesîle olan, o hayr işlendikçe sevâb kazanır. 

Onun için kıyâmete kadar onun defterine de sevâb yazılmaya devâm eder.

Bu, çok büyük ni’metdir.

 Cenâb-ı Hak elimizden almasın kardeşim. 

Çünki bugün, yeryüzünde böyle bir arkadaş topluluğu yokdur. 

Kâinatda böyle bir hizmet yokdur, yok... 

Olsa, biz de ona iltihak ederiz, onlara dâhil oluruz, ama yok.

Allahü teâlânın bir sıfatı da, hidayete erdirici sıfatıdır. 

Bu sıfatla kim hidayet bulursa insanların hidayeti için uğraşır. 

Çünki artık o büyük bir nimete kavuşmuşdur, diğer insanların da bundan istifade etmesini ister. 

Dolayısıyla hâdî sıfatına kavuşan, hidayete eren mutlaka başkalarının da Ehl-i sünnet olması için uğraşır.

 Bu hizmeti yapmazsa ne olur? 

Nimet elinden alınır. 

Çünki orada din için, islamiyet için ne yaptın? diyecekler. 

Allahü teâlânın bir de dalâlete götürücü sıfatı vardır. 

Allahü teâlâ mülkün sahibidir. 

Neden böyle yapar sual edemeyiz. 

Sebebini O bilir. 

Bu dalâlete gidenler de hidayete erenlerin yaptıklarının tersini yapmaya çalışırlar. 

Hidayet de dalâlet de Allahü teâlânın takdiridir. 

Hidayete erecek olan kullarını bir mürşid-i kâmille karşılaştırır. 

O mıknatısın manyetik cevheri çektiği gibi, kendisine tabi olacakların hepsini çeker. 

Kendisi çeker, kitapları çeker, talebeleri çeker, ama eninde sonunda çeker. 

Sevindirici haber şudur ki; 

bu büyükleri seven şaki olmaz, yani mürted olmaz.

 Ama ezelde şeklen inanır da bunun kıymetini bilmezse mudîl sıfatı tecelli eder ve mürted olur. 

Allah korusun. 

Mürted olarak giden çok vardır. 

Çünki bu verilen hidayet sıfatının gereğini yerine getirmediği, nimetin kıymetini bilmediği için elinden gitmiştir. 

Elimize geçen bu nimetin kıymetini bilip fırsatı iyi değerlendirelim. 

Bu beden, bu îmân, bu ahlak, bu fırsat çok kıymetlidir.

 Hem îmân hem de hizmet ihsan edildi. 

Bunlardan daha büyük nimet düşünülemez. 

Elimizden gitmemesi için çalışalım.

Mahlûkâtın yaratılmasına sebep olan muhabbet sıfatıdır.

Benim ömrüm kitâb okumakla geçdi. Bu kadar okuduğum kitâbların sonunda vardığım bir netîce var efendim. 

O da şu: 

Çok kitâb okuyan, sapıtır.

 Mârifet, çok kitâb okumak değildir. 

Asıl mârifet, doğru kitâbı çok okumakdır. 

Çok şey bilmek hüner değildir, asıl hüner, hakkı bâtıldan ayırabilmekdir.

Peki, ben niye çok kitâb okudum? 

Ben, kitâblardan yeni bir şey öğrenmek için okumadım ki.

 Efendi hazretlerinden duyduklarımın vesîkasını, senedini, kaynağını aradım.

 Yoksa ben, Efendi hazretlerinden herşeyi öğrendim zâten. 

Başka şeyler öğrenmeye ihtiyâcım yok ki.

Bir mü’min, elini açıp da 

“yâ Rabbî!” dediği zaman,

 aynı anda Allahü teâlâ: 

“Lebbeyk kulum, söyle, ne istiyorsun?” diye cevâb verir.

 Bu, ne şerefdir kardeşim...

 Allahü teâlâ, bir kuluna cevâb veriyor. 

Söyle kulum, ne istiyorsun? diyor.

Gene efendim, bir mü’min, bir mü’min kardeşinin arkasından ona duâ etse, muhakkak kabul olur. 

Niçin? 

Çünki o duâ etdiği zaman, melekler bu duâya“âmîn, âmin” derler. 

Melekler günâhsız olduğu için, bu duâ da kabul olur efendim.

Din ilmi, ehl-i sünnet bilgileri, “mürşid-i kâmil”den öğrenilir kardeşim, kitâbdan öğrenilmez. 

Niye kitâbdan öğrenilmez?

 Çünki kitâblarda, hak-bâtıl karışıkdır, çeşitli rivâyetler vardır. 

Hangisi doğru? Herkes bunu anlıyamaz. Bunu ancak mürşid-i kâmiller anlar.

Yâni din, mürşid-i kâmilden öğrenilir, kendisi yoksa, kitâblarından öğrenilir.

 Rastgele kimselerden din öğrenilmez. 

Çünki hadîs-i şerîf var.

 Meâlen“İslâmiyyeti, büyük âlimlerin ağızlarından alınız”buyuruluyor. 

Yâni onların sohbetlerinden veyâ kitâblarından öğreniniz.

🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹

       *Hüseyin Hilmi Işık rahmetullahi teâlâ aleyh)

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Eshâb-ı kirâm, ilk sohbetde *Müctehid* olurlardı. Yâni dereceleri, bütün Evliyânın üstünde olurdu. Çünkü nefsleri *Îmân* ederdi. 

*Nefs* îmân edince, *Kalb* ile birleşir ve terakkîleri çabuk olurdu. Ama huy, kolay değişmez. 

Çünkü huy, doğarken insanın hücrelerinde, genlerinde vardır. *Can çıkar, huy çıkmaz*, derler ya, bunun mânâsı, huy değişmez değil. Huy değişir, ama çok zor değişir. 

Tasavvuf, bunun için vardır zâten. Can çıkmadan, önce *Huy* bedeni terk eder, sonra *Can* çıkar. 

İyi huylu olmak çok zordur. Peygamber aleyhisselâmın en büyük mûcizesi, *Kur'ân-ı kerîm* idi, ondan sonra *Güzel huylu* olmasıydı. Güzel ahlâk yâni. 

Nitekim kendisi; *Ben size, güzel ahlâkı anlatmak için geldim*, buyuruyor. 

Yine Efendimiz aleyhisselâm; *Üç kişinin Cennete gireceğine ben kefîlim*, buyurmuş. 

Birincisi, şaka için de olsa, yalan söylemiyen. İkincisi, din kardeşinin kalbi kırılır diye korkup, münâkaşa yapmıyan ve sen haklısın diyen. Üçüncüsü de, güzel ahlâklı olan. 

*****

Peygamber aleyhisselâm buyuruyorlar ki: *İyş mâ şi’te, fe inneke meyyitün*. Ne demek bu? Yâni ne iş yaparsan yap, bir gün öleceksin. 

Abdülhakim Arvasi Efendi hazretleri, bâzan; *Aranızda misâfirim, bu günlerin kıymetini iyi bilin, yoksa çok ararsınız*, buyururdu. 

Ölüm hak kardeşim. Eûzü billâhi mineş şeytân irracîm. *Küllü nefsin zâikat-ül mevt*. Yâni Allahü teâlâ; Herkes, ölümün acısını tadacaktır, buyuruyor. 

Size, mutlak olan birşey söylüyorum: Âhiret hayâtı, dünyâ hayâtından daha Râhat, daha Huzûrlu, daha İyi’dir. Sakın ola ki ölümden korkmayın. 

*Ölüm*; evin bir odasından diğer odasına geçmek gibidir. Müslümânlar, son nefesde Peygamber Efendimizi aleyhisselâm görerek ve Cennet hayâtını seyrederek, ölüm acısını hiç duymıyacaklar.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Bir savcı, *Üç* tâne *Suâl* hâzırlamış, *Efendi* hazretlerine soracakmış. Ehibbâdan Hâlid efendi ile Bâyezid’de buluşup, Eyüp Sultâna gideceklermiş. Savcı câmiye gitmediğinden, kahvede buluşmuşlar. 

Hâlid efendi demiş ki: *Efendi hazretlerinin câmide sohbeti var, Onu dinleyip, sonra berâber yanına gideriz*. Hâlid efendinin zoruyla, savcı câmiye girmiş. Efendi hazretleri de sohbete başlamış.

Ve o sohbetin içinde, savcının bütün suâllerine de bir bir cevap vermiş efendim. Çıkdıkdan sonra, savcı; *Gitmemize lüzûm kalmadı, bütün suâllerimin cevâbını tek tek aldım ve tatmîn oldum*, demiş. 

*****

Eyüp Sultân’da, *Hüseyin efendi* diye meşhur bir *Şeyh* vardı. Efendi hazretleri oraya gelince, bu Hüseyin efendi merâk etmiş. Kendi kendine;

*Benden büyük şeyh olur mu? Kimmiş bu Vanlı Hoca, gidip bir göreyim*, demiş. Efendi hazretlerinin yanına cübbeyle, sarıkla gelmiş, kendini tanıtmış. 

Efendi hazretleri, *Buyurun!* deyip, yanına oturtmuşlar. Herkes bir geri kaymış. Hüseyin efendi kendi kendine; *Kıymetimi bildi, yanına oturttu*, demiş. 

Fakat biri dahâ gelince, onu da yanına oturtmuş. Hüseyin efendi de dâhil, herkes bir geri kaymış. Her gelen, Efendi hazretlerinin yanına oturduğundan, Hüseyin efendi kendini kapının eşiğinde bulmuş. 

Fakat sohbeti dinleyince herşeyi anlamış efendim. Ertesi gün cübbeyi, sarığı çıkarmış, Efendi hazretlerine gelmiş. Efendi hazretleri; *Hüseyin Efendi sen misin, niçin geldin?* diye sormuş. 

Hüseyin Efendi; Efendim, ben kendimi *şeyh* zannederdim. Meğer ben, *Eşşeyh* değil, *Eşşek*’mişim, size kul köle olmağa geldim, demiş ve o gün dergâhta hizmete başlamış. 

Hanımına ve kayınvâlidesine de; *Siz de gelin, dergâhda bulaşık-çamaşır yıkayın*, dermiş. Biz onları, orada hizmet ederken gördük efendim.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 Hüseyn Hilmî Bin Sâ'îd-î İslâmbôlî Hazretleri buyuruyor ki:

 

Allahü teâlâ, (Derd-ü belâ) yı ve (Hastalığı) sevdiği kullarına verir kardeşim. Hazret-i Alî radıyallahü anh ne buyurmuş? (El mü’minü beleviyyûn). Ne demek bu?

 

Yâni mü’min, (Belâ) dan ve (Üzüntü) den kurtulamaz. Çünkü mü’min olmanın alâmeti, (Keder) li olmakdır, (Üzüntü) lü olmakdır. El mü’minü beleviyyûn, bu demek. 

 

Peygamber aleyhisselâm, birgün Eshâb-ı kirâmla bir yere gidiyorlardı. (Hava) da çok (Sıcak) dı, (Güneş) heryeri kavuruyordu. 

 

Eshâb-ı kirâmdan biri, Peygamber aleyhisselâmın mübârek başının üzerine bir (Örtü) koymak istedi, hani (Güneş) den korumak için. 

 

Ama Efendimiz aleyhisselâm bunu (Kabûl) etmediler. Niçin kabul etmediyer? (Farklı) muâmele olmasın diye. 

● ● ● 

(Sevme) nin üç alâmeti vardır. Birincisi, sevdiğini kim seviyorsa, onu da (Sever). Kim sevmiyorsa, onu da (Sevmez). Bu, sevenin elinde değildir. Kendiliğinden olur. 

 

İkincisi; insan, sevdiğine (İtâat) eder. İtâat varsa, (Seviyor) demekdir. Yoksa, (Sevmiyor) dur. Bu da, insanın elinde değildir. 

 

(Sevgi) nin üçüncü alâmeti de, hep (Sevgili) den bahsetmek ister. Bu da sevenin elinde değildir. 

 

İki mü’min, (Sevgi) le, (Muhabbet) le bir araya gelseler, muhakkak birinden diğerine (Feyz) akar. Hiç bir şey konuşmasalar bile.

 

Sâdece birbirlerinin yüzüne (Sevgi) ile baksalar, (Kalp) leri arasında bir hareket başlar. Hangisinin (İhlâsı) daha çoksa, onun kalbinden öbürünün kalbine (Feyz) akar. 

 

Feyz, (Nûr) demekdir. Bu, onların ellerinde değildir. Haberleri olmadan bu münâsebet kurulur. (Sahâbî) ler, henüz ilk sohbetde (Müctehid) olurlardı. 

 

Yâni dereceleri, bütün (Evliyâ) nın üstünde olurdu. Çünkü onların nefsleri (Îmân) ederdi.

Hüzün ikidir

 İbrahim Edhem rahmetullahi aleyh şöyle buyurdu:

Hüzün ikidir:

Biri senin lehinedir,

Diğeri ise senin aleyhinedir.

● Senin lehine olan hüzün senin ahiret ve onun hayrı için üzülmendir.

● Senin aleyhine olan hüzün, senin dünya ve zineti için üzülmendir.

[İbn Ebi'd-Dunya, el-Hemm Ve'l-Huzn no: 31]

VELÎ SULTÂN

 “(Hilmî Bey “rahmetullahi teala aleyh” hocamız anlattılar)

Geçende bize yaşlı emekli bir polis geldi.

-Hilmî Beyciğim, sizi gerçek bir mü’min bildiğim için, târihî bir vak’ânın unutulmaması düşüncesiyle size geldim,

deyip, başından geçeni anlatmağa başladı:

“Sultan Abdülhamîd Hân (rahmetullahi teala aleyh), Selânik’ten Beylerbeyi Sarayı’na getirilip, ikâme ettirilince, onu dışarıdan koruma vazîfesi benimle bir polis arkadaşıma da verildi. Birimiz gece, birimiz gündüz nöbet tutuyor, yattığı alt katın kuzeyindeki odanın önünde, sağa sola, denize, karaya doğru volta atıyorduk. 

Bir gece nöbet sırası bende idi. Harb yıllarının bütün sıkıntısını yaşıyorduk. Üç aydır maaş alamamıştık. Evde dört-beş çocuğumu ve gece doğuracak halde hâmile hanımımı bıraktım geldim. Çocuğum doğacak, hanımımın yanında değilim, olsam da bir mum alacak param yok, ne olur böyle yaşamaktan, bunu daha kaldıramam. En iyisi sabahleyin nöbeti arkadaşa devr edince, şurada selamlığın yanından kendimi boğaza atıp, öleyim de kurtulayım, dayanamıyorum, gibi düşüncelerle sahanlıkta volta atıyordum.

Birden pencere açıldı ve sâbık sultanın okşayıcı babacan sesi kulağıma geldi:

“Evlat! Bir dakika bakar mısın?”

dedi. Koştum, pencerenin altına geldim. Mübâlağa etmiyorum, aynen söylediği sözleri söylüyorum. Buyurdu ki;

“Evlâdım! Şu keseyi al. Belki paraya ihtiyacın olur, belki çocuklarına lazım olur. Belki hanımın doğum yapar, ona lazım olur. Biraz önce, volta atarken olan düşüncelerinden vazgeç!”

Keseyi aldım, teşekkür edip, “peki” dedim. O da pencereyi kapadı ve o gönül gözü açık sultan kendi âlemine, ben de nöbet vazîfeme devam ettim.”

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 233-234)

...

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Peygamber Efendimizin aleyhissalâtü vesselâm Medîne’yi teşrîfleri sırasında Medîneli kadınlar, kendisini *Def* çalarak bekliyorlardı. 

Efendimiz, hazret-i Ebû Bekr ile, Medîne’nin biraz ilerisinde, bir ağaç altında dinleniyorlardı. Bunu öğrenip, def çalarak, *Şiir*’ler okuyarak oraya koşdular. 

Biri, biraz *Yaşlı*’ca, diğeri daha *Genç* idi. Medîneliler, Peygamber Efendimizin daha yaşlı olduğunu bildikleri için, hep yaşlı görünene hitâb ediyor, Ona hürmet gösteriyorlardı. 

Biraz sonra güneş çıkıp da, üzerlerine gelince iş değişdi. Şöyle ki, *Yaşlı* görünen hemen fırlayıp kalkdı ve *Genç* görünene hizmet etdi. Güneşden râhatsız olmasın diye Ona gölgelik yapdı. 

Medîneliler anladılar ki, *Genç* görünen, Peygamber Efendimizdir. Aslında Peygamber Efendimiz aleyhissalâtü vesselâm, hazret-i Ebû Bekr’den radıyallahü anh daha *Yaşlı* idi. 

Ama mûcize olarak, Efendimiz kimin yanında olursa olsun, ondan daha *Genç* ve daha *Dinç* görünürdü. 

*****

Peygamber Efendimiz aleyhisselâm, ölüm hastalığında ağlıyordu. Niçin ağladığını sordular. *Harb meydanında ölmediğime ağlıyorum*, buyurdu. 

Fakat Peygamber Efendimiz de aleyhisselâm şehîd olmuşdur. Çünkü ölüm hastalığında; *O yehûdî kadının verdiği zehirin te’sîriyle, ebher damarım kopmak üzeredir*, buyurdular. 

Daha önceleri, bir yehûdî kadın, Efendimize zehirli et vermişdi. Efendimiz eti çiğnerken, et dile gelip; *Yâ Resûlallah! Ben zehirliyim, beni yemeyin!* dedi. Peygamber Efendimiz hemen eti çıkardılar.

Ve Eshâb-ı kirâma, *Siz de yemeyin!* buyurdular. Fakat bir genç, yutmuş bulundu. Bünyesi de zaîfmiş ki, hemen orada vefât etdi. Sahâbe, yehûdî kadına; *Niye böyle yapdın?* diye soruyorlar.

Kadın da cevap verip; *Eğer yalancıysa, bütün insanları ondan kurtarmış olurum. Eğer doğru söylüyorsa, Allah Ona bildirir ve yemez. Ben de îmân ederim dedim*, diyor.

Ve kelime-i şehâdeti söyleyip müslümân oluyor.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Biraz mürekkep yalamış bir adam, bir Evliyâyı ziyârete gitmiş. Yolda giderken de kendi kendine; *Buna Allah adamı diyorlar, bakalım nasıl biri?* demiş. 

O zâtın köyüne varmış. Evini bulup kapısını çalmış. *Kabûl ederseniz, misâfir geldim*, demiş. Oturup konuşmuşlar. Akşam namazı vakti gelince de, namazı cemâatle kılmışlar. 

Ev sâhibi imâm olmuş. Adam, onun okuyuşunu dinleyince, içinden; *Buna evliyâ diyorlar. Bu daha Fâtiha’yı bile doğru dürüst okuyamıyor*, diye düşünmüş. 

Sabahleyin namâza kalkdıklarında, köylerde *Çeşme* dışarıda olur. Abdest almağa dışarı çıkınca, bir de bakmış, çeşmenin başında koca bir *Aslan* var.

Nerdeyse adama saldıracak. Adam, korkusundan içeri kaçmış ve ev sâhibine; *Sakın dışarı çıkma, çeşmenin başında bir aslan var*, demiş. 

Ev sâhibi kapıyı açıp, aslana bir kızmış, bir bağırmış; *Sen, benim misâfirimi nasıl korkutursun? Çabuk git buradan!* demiş. 

Aslan, yelelerini sürüyerek, *Hürmet* ve *Saygı* ile geri geri gitmiş ve oradan uzaklaşmış. Misâfir şaşırmış tabii. İçinden; *Allah Alllah! Nasıl olur, aslan insandan korkar mı, aklım almıyor*, demiş. 

Bu Velî zât, o adamın kulağına eğilmiş. *Bizim Fâtihamızla uğraşacağına, biraz adam ol*, buyurmuş. 

Sonra da; *Bir kimse Allah’dan korkarsa, bütün mahlûklar da ondan korkar. Allaha itâat etdiği kadar mahlûklar da ona itâat ederler*, buyurmuş. 

Allahü teâlâ, meâlen: *Kullarımın arasında benden en çok korkanlar, beni en iyi tanıyanlardır*, buyuruyor. Ancak korkmanın temelinde *muhabbet* vardır, *sevgi* vardır. 

Evet, seven korkar. Ama niçin korkar? Kötülük yapar diye mi? Hayır. Onu *üzerim*, *incitirim* diye korkar. 

Meselâ bir talebe, hocasından korkar. Niçin? Bir hatâ yaparım, yanlış bir iş yaparım da hocam *Üzülür*, *kırılır* diye korkar.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Eshâb-ı kirâm zamânında münâfıkların başlarından biri, Peygamber Efendimizi kastederek; *Ey Kureyşliler! Bunun yüzünden ne bu başımıza gelenler?* demiş.

Sonra da –Hâşâ- *Bu Zelîli indirelim, bir Azîzi başa çıkaralım*, demiş. Sahâbeden *Zeyd bin Erkam*, o vakit çocuk imiş. Bunu duymuş ve gidip Peygamber aleyhisselâma söylemiş. 

Bu münâfığın oğlu *Hâris* radıyallahü anh da, bunu duyar duymaz hemen babasına koşmuş. 

Ve hiddetle; *Eğer böyle bir şey dediysen, git Peygamberimizden özür dile. Demediysen, demediğini söyle!* demiş. 

O da korkup *inkâr* etmiş. Bir de *yemîn* etmiş. Ama *Hâris* radıyallahü anh babasının bunu söylediğini iyi biliyormuş. Efendimize koşup, babasını öldürmek için *İzin* istemiş. 

Fakat Peygamber Efendimiz buna izin vermemişler. Bunun üzerine bu münâfık şehre girerken, oğlu *Hâris* radıyallahü anh koşup yolunu kesmiş. 

Ve babasının karşısına dikilip; *Ben Zelîl’im, Muhammed Azîz’dir* demedikçe, şehre giremezsin! demiş. 

O da korkusundan; *Ben Zelîl’im, Muhammed Azîz’dir* demek zorunda kalmış. 

,,,,,,,,,,

Efendi hazretleri gözlerinden râhatsızlardı. Bâzı talebeleri ameliyat olmasını söylediler. Efendi hazretleri bir gün bana; *Sen bu ameliyat husûsunda ne dersin?* diye sordu. Benimle istişâre etdi. 

Ben de cevâben; *Efendim, sizin onların eline teslîm olmanıza dayanamayız. Hem netîcesi de kesin değil*, diye arzetdim. 

Efendi hazretleri; *Biz de öyle düşünüyoruz*, buyurdu.

Efendi hazretlerine biz acırdık kardeşim. *Böyle derin bir âlim tanınmıyor, bilinmiyor, buralarda yazık oluyor*, derdik. 

Şimdiki Lise hocaları hep çocuk. Bizim zamânımızda oturaklı hocalar vardı. Meselâ bir fransızca hocamız vardı ki, Galatasaray Lisesinde senelerce müdürlük yapmışdı. 

Bu hoca, benim gözümde *Büyük*’dü. Ama ne zamana kadar? Efendi hazretlerini görünceye kadar. Ne zaman ki *Efendi hazretlerini* gördüm, *Sohbet*’ini dinledim.

İşte o zaman, o hocanın ve onun gibilerin, Efendi hazretlerinin yanında ne kadar *Küçük* olduğunu anladım. Bütün bu ni’metler, büyüklerin karşısında *Edebli* oturmamızdandır kardeşim.

HOŞA GİDEN TABİR

 Üçüncü Murâd Hanın yerine geçen Üçüncü Mehmed Han ve ondan sonra tahta çıkan Birinci Ahmed Han da Şeyh Hüdâyî hazretlerine büyük bir saygı ile bağlı idiler.

Bir gün Sultan Birinci Ahmed Han rüyâsında; "Avusturya Kralı ile güreş tuttuğunu, fakat kendisinin arka üstü yere düştüğünü" görmüştü. Zâhiren bakıldığında rüyâ çok korkunç idi. Sabahleyin, derhal huzûra getirilen âlimler ve rüyâ tâbircilerinden hiçbiri bu rüyâyı, Pâdişâhı tatmin edecek şekilde tâbir edemedi. Nihâyet Üsküdar'da bulunan Azîz Mahmûd Hüdâyî'nin, bu rüyâyı tâbir edebileceğini arz ettiler.

Pâdişâh Birinci Ahmed bir mektup yazarak, yakınlarından biriyle gönderdi ve tâbir edilmesini ricâ etti. Haberci, mektubu alıp süratle Üsküdar'a geçti. Azîz Mahmûd Hüdâyî'nin kapısını çaldığında, onun içerden elinde bir zarf ile kapıya çıktığını gördü. Habercinin getirdiği mektubu alırken, kendi elindeki mektubu da Pâdişâha verilmek üzere verdi ve; Sultânımızın gönderdiği mektûbun cevâbıdır." buyurdu. Mektubu şaşkınlık içinde alan haberci, derhal mektubu sultâna götürdü ve gördüklerini anlattı. Sultan Birinci Ahmed Hanın gönderdiği mektup, daha açılıp okunmadan cevâbı gönderilmişti.Sultan Ahmed Han, gönderilen bu mektubu heyecanla okudu. Deniyordu ki: "Allahü teâlâ insan vücûdunda arkayı, cansız mahlûklarda ise toprağı, en kuvvetli olarak yarattı. İnsan ile toprağın birbirlerine değmesi, bu iki kuvvetin bir araya gelmesi demektir. Böylece, Pâdişâhımızın arka üstü yere yatması ile bu iki kuvvet birleşmiştir. Dolayısıyla bu rüyâdan İslâmın temsilcisi olan pâdişâhımızın, küffâra karşı zafer kazanacağı anlaşıldı." Pâdişâh bu tâbiri pek beğendi ve; "İşte gördüğüm rüyânın tâbiri budur." dedi. Derhal Azîz Mahmûd Hüdâyî hazretlerine bin altın gönderdi.

Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Her zaman söylüyorum, münâkaşa *Yasak*. Nasıl olur da bir mü’minin kalbi incitilir efendim. Muhammed Mâsum hazretleri, *Mektûbât*’ında bunun zararlı olduğunu bildiriyor ve *Münâkaşa etmeyiniz!* diyor. 

Bir mü’minin, bir mücâhid kardeşinin kalbini incitmenin, *Kâbe*’yi, yedi kerre yıkmakdan daha büyük günâh ol-duğunu, dînimiz bildiriyor. Onun için, buna çok dikkat edeceğiz kardeşim. 

Birbirimizin kusûrunu affedeceğiz ve sabredeceğiz. *Sabredenin gideceği yer neresidir?* Peygamber Efendimiz bunu bildiriyor. Hadîs-i şerîfde; *Sabredenin gideceği yer, Cennetdir*, buyuruyor. 

Onun için birbirimizi incitmiyeceğiz. Birimiz, birimizi incitirsek dahî, karşıdakinin buna *Sabr*’etmesi lâzım. Hattâ ona *Duâ* etmesi lâzım. Dînimiz böyle emrediyor. Müslümânlık budur, kardeşlik budur. 

Her zaman söylüyorum. *Kimseyle münâkaşa etmeyin!* diyorum. Münâkaşa *Zararlı*'dır. Dostun muhabbetini azaltır, düşmanın da düşmanlığını artdırır. 

Bir vazîfe ile *Burgaz* mağaralarına keşfe gitmişdim. O akşam da Efendi hazretlerine iftâra dâvetliydim. Vakt geç oldu, dönecek vâsıta yok. Durakda beklerken, bir *Taksi* gelip yanımda durdu.

Onlar da İstanbula gidiyorlarmış. Beni de aldılar. Edirnekapıda indiğimde, akşam ezânı yeni okunmağa başladı. Koşarak dergâha gitdim. 

Efendi hazretleri beni görünce; *Hilmi, önce namâzını kıl, biz seni bekleriz*, buyurdular. İftârdan sonra Burgaz’da neler gördüğümü sordular. 

Ben de anlattım ve *Orada çok mağara var*, dedim. 

Bunun üzerine; *O mağaralar nasıl meydana geldi biliyor musun?* diye sordular. Bilmiyorum efendim, dedim. 

*İstanbul’un surları ne ile yapıldı? Surlar yapılırken Bizanslılar oralardan kireç çıkardılar. Bunları keşif raporuna yaz*, buyurdular. 

Abdülkâdir-i Geylânî hazretleri; *İbrâhim aleyhisselâm ateşe atıldığında ben oradaydım. Üfledim, ateş söndü*, buyurmuş. 

Bunun gibi, *Efendi hazretleri* de, o surlar yapılırken orada olabilir. Birden cevâplaması bunu gösteriyor kardeşim.

FÂTİHA

“Allahu teâlâ, Fâtiha’yı çok sever. Fâtiha için her günâhı afv eder. Fâtiha o kadar büyüktür ki, bütün günâhlar onun yanında küçük kalır.”

(Hüseyin Hilmî Işık)

“Rahmetullahi teala aleyh “

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 201)

Îmânın birinci şartı, küfürden teberridir

İbni Âbîdin’den naklederek, Hilmî Bey (rahmetullahi teala aleyh) hocamız buyurdular ki;

“Îmânın birinci şartı, küfürden teberridir (uzak durmak, sakınmak).”

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 209)

LA’NET

“Şeytâna ve kâfire la’net, ibâdet ve sevâb değildir. Ancak dîn düşmanı habîslere buğd-ı fillah şarttır ve böylesine la’net sevâbdır. Yoksa hiçbir kimseye la’net etmemelidir.”

(Hüseyin Hilmî Işık“rahmetullahi teala aleyh”)

[Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 211]

Zarûretler haramları mubah kılar

Buyruldu ki;

“Zarûretler haramları mubah kılar”

Bu mühim fıkıh kaidesine misal olarak İbni Âbidîn (rahmetullahi teala aleyh) hazretleri Reddü’l-muhtar’ın “setr-i avret” bahsinde şu misâli vermektedir:

”Avret yerini örtmek, namazda da, namazın dışında da farzdır. (Setr-i avret için) Hiçbir şey bulamayan bir erkek, ipek (elbise, örtü) bulsa, haram olmasına rağmen, onunla örtünmesi lâzım olur.”

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 211)

KIYMETSİZ YAZILAR

“Sözlerin büyüğü, büyüklerin sözüdür."

“Mamak’ta (vazifeli) iken, İmâm-ı Rabbânî ve oğlu Muhammed Ma’sûm hazretlerinin (kaddesallahu teala esrarehuma) üçer cildden müteşekkil bulunan eşsiz Mektûbâtlarının, Müstakimzâde tarafından Osmanlıcaya yapılan tercemeleribi birkaç kere okuyarak, anlamağa çalıştım. Bu altı cild Mektûbât’tan en mühim bulduğum yerleri maddeler halinde yazıp, üç bin sekiz yüz kırk altı madde oldu. Sanki Mektûbâtın muhtasarı, özü oldu. İstanbul’a gelince, bu defteri, Seyyid Abdülhakim efendiye (kaddesallahu teala sirreh) okudum. Hepsini birkaç saatte dikkatle dinledi ve çok beğendi ve;

“Bu bir  kitap olmuş, ismini ‘Kıymetsiz Yazılar’ koy, 

buyurmuştur. İsminin ma’nâsında durakladığımı görünce;

“Anlamadın mı? Bu yazılara kıymet biçilebilir mi?”

demiştir. 

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 57 ve 182)

Günahların insana verdiği zararlar!

Cenâb-ı Hak, insana neyi yapacağını neyi yapmayacağını, bildirerek onu büyük bir yükten kurtarmıştır. Emrettiği şeyler insanın bedenine ve ruhuna faydalı şeylerdir; yasakladığı haram kıldığı şeyler de bedenine ve ruhuna zararlı şeylerdir. İnsan emredileni yapmaz, yasak edilenden kaçınmaz ise bindiği dalı kesmiş olur; dünyada ve ahırette bunun cezasını çeker.

Bunlar içinde yasaklardan (haramdan, günahtan)  kaçınmak, emredileni yapmaktan daha önemli, daha önceliklidir. Dünyada ve âhirette ne kadar kötülük ve hastalık varsa, hepsinin sebebi, günah işlemek ve Allahü tealanın emirlerine karşı gelmektir. Günahların zararlarından bazılarını büyük âlim Zerkani, Mevahib-i Ledünniye şerhinde şöyle bildirmiştir:

1- Günahlar sebebiyle insan ilimden mahrum olur. Çünkü ilim bir nurdur. Allahü teala onu kulun kalbine koyar. Günahlar ise, bu ilim nurunu söndürür. İlim nurunun sönmesi ise, ya kulun o ilimden bir şey anlamaması suretiyle o ilimden mahrumiyetine, yahut öğrendiği ilmin faydasını görmemeye sebep olur. Hatta tahsil ettiği ilim, her iki dünyada da o kimse için zararlı olur.

İmam-ı Malik hazretleri bir gencin zekasının ve anlayışının parlaklığını çok beğendi. Bunun üzerine ona; “Allahü tealanın kalbine attığı nuru, günah işlemek suretiyle söndürme!” buyurdu.

İmam-ı a’zam hazretlerinin talebelerinden Vekî bin Cerrah’a, bir talebesi ezberlemekte zorluk çektiğinden bahsetti. O da, günahları terk etmesini tavsiye ederek; “İlim bir nurdur. Allahü teala nurunu asi olana (günah işleyenlere) vermez” buyurdu.

2- Günah, insanı helal kazançtan mahrum eder; çok kazansa bile, günah işlemesi sebebiyle bunun bereketini göremez.

3 - Günah işleyen kimse, kalbinde bir yalnızlık, huzursuzluk hisseder. Bu sebeple o kimse ibadetlerini yapsa bile onlardan lezzet alamaz.

4- Kişi işlediği günah sebebiyle kalbi kararır. Kalbindeki bu kararma, günahlarla beslendikçe ve kuvvetlendikçe, o kimsenin şaşkınlığı da artar. Neticede bidatleri, dalalet olan ve onu helake götüren işleri yapmaya başlar. Fakat o kimse bunun farkında olmaz. Kalbindeki zulmet o derece kuvvet bulur ve çoğalır ki, bu durum yüzüne akseder. Bunu basiret sahibi herkes görür.

5- Günah işleyen kimse, işlerinde zorluklarla, mânilerle karşılaşır. Bir ise başladığı zaman önüne bir mâni çıkıverir veya yapacağı işler ona zor gelir. Bir işi yaparken onda yorgunluk ve isteksizlik meydana gelir. O işi yapmaya muvaffak olamaz.

6- Günah, kalbi ve bedeni zayıflatır ve kuvvetten düşürür.

7- Günah işleyen kimse, insanlar arasında zelil (itibarsız) olur.

8- Günah, aklı bozar. O zaman insan doğruyu yanlış, yanlışı doğru görür, insanda aklının doğruyu bulmasına yardımcı olan bir nur vardır. Günahlar ise insandaki bu nuru söndürür.

9- Günahlar nimetin gitmesine, Allahü tealanın azabının gelmesine sebep olur. Kulda bulunan her nimet, bir günah sebebiyle ondan ayrılır. Ona gelen her azap ise, ona yine günah sebebiyle gelir.

10- Günah işleyen kimse, taatleri, ibadetleri yapmaktan mahrum olur. Ömrü kısalır. Günahlar ömrünün bereketini yok eder. Denilir ki: “Günahların ömrü kısaltması şu manadadır: Hakiki hayat, kalbin hayatıdır, insanın hakiki hayatı, Allahü tealayı hatırlayarak, Onun her zaman kendisini görüp gözettiğini bilerek geçirdiği vakitlerdir. Hayatının bu anları en faydalı ve bereketli anlarıdır. Böyle vakitlerde insan iyilik, ibadet ve taati çok yapar, takva üzere olur. Bunlarsız geçen ömür, onun için hayat sayılmaz. Hulasa kul, Cenab-ı Hak’tan yüz çevirdiği, günahlarla meşgul olduğu zaman, hem dünya, hem de ahiret saadetini kazanmaya vesile olan kıymetli vakitlerini zayi etmiş, boşuna harcamış olur.

MURÂD-I MÜNZÂVÎ

İstanbul'da medfûn bulunan en büyük üç evliyâdan biri. 1644 (H.1054) senesinde Buhârâ'da doğdu. Seyyid olup, nesebi şöyledir: Seyyid Muhammed Murâd İbn-i Seyyid Ali İbn-i Seyyid Dâvûd bin İmâm Ekmel Kemâlüddîn bin Ali eş-Şehîr İbn-i Hümâm Sâlihülkâdî bin Muhammed bin Ömer bin Şuayb bin Hud bin Ali bin Muhammed bin Ali bin Mûsâ bin Câfer bin Muhammed bin Ali bin Zeynel Âbidîn ibni Hüseyin bin Ali bin Ebî Tâlib radıyallahü anhümâ. 1719 (H.1132) senesinde İstanbul'da vefât etti.

Murâd-ı Münzâvî'nin babası, Semerkand beldesinin Nakîb-ül-eşrâfı (seyyid ve şerîflerin işleriyle ilgilenen makâmın idârecisi) idi. Henüz üç yaşında iken ayakları felç oldu. Kötürüm bir hâlde kaldı. Fakat ayakları sağlam olanlardan daha çok dünyâyı dolaştı. Tahsîl yaşına gelince; ilim, fazîlet ve kemâl elde etmeye başladı. Keşmîr'e gitti. İlim tahsîline devâm edip, din ve fen bilgilerinde olgunlaştı.Sevenlerinin yardımı ile Kâbe-i muazzamayı ve Resûlullah efendimizin kabr-i şerîfini ziyâret etti. Sonra Hindistan'a gitti. Aklî ve naklî ilimleri, maddî ve mânevî kemâlâtı kendisinde toplayan, yüz kırk bin talebesini vilâyet, velîlik makâmına kavuşturan ve Silsile-i aliyye büyüklerinden olan Muhammed Ma'sûm Fârûkî hazretlerine talebe oldu. Bir müddet onun yanında kaldı. Sohbetleri ve bereketli nazarları ile kemâle geldi. İcâzet, diploma aldı. Mürşid-i kâmil, yetişmiş ve insanları yetiştirebilen zât olarak tekrar Hicaz'a geldi. Hicaz'da üç sene kaldı.Sonra Bağdât'a gitti. Burada büyük zâtları ziyâret etti. Sonra İsfehân'dan Buhârâ'ya gitti. Belh ve Semerkand'daki tasavvuf büyüklerinin sohbetlerinde bulundu. Tekrar Bağdât'a gitti. Oradan üçüncü defâ hacca gitti. Sonra Mısır ve Kâhire'ye buradan da Şam'a geçti. Şam çok hoşlarına gittiği için, uzun müddet burada ikâmet etti ve evlendi. Şam'da pek çok kimse ziyâretine gelip kendisinden ilim ve edeb öğrendiler. Şam halkı kendisini çok sever ve çok hürmet ederlerdi. Şöhreti her yere yayıldı. Sultan Mustafa Hân ona Şam'da bir köy verdi. Bu köy hâlâ onun adıyla meşhûrdur. Murâd-ı Münzâvî'nin bereketiyle zâlimler ıslah olup, Şam halkı pek çok zulümden korundu. Her türlü günah işleyenlerin barındığı bir evi zulmetten kurtarıp, Murâdî Medresesi diye anılan bir ilim yuvası hâline getirdi. Ayrıca Saruca sokakta da bir medrese yaptırdı. Bu medreselerde okuyan talebelerin ihtiyâçları için vakıflar kurdu. 1681 (H. 1092) senesinde otuz sekiz yaşında iken İstanbul'u teşrif etti. Eyyûb Sultan semtinde, Eyyûb Sultan hazretlerinin kabri civârında ikâmet etti. Bu arada dördüncü defâ hacca gitti. Hac dönüşü Şam'a gelip, orada bir seneye yakın kaldıktan sonra, beşinci defâ Hicaz'a gitti. Bir sene kadar Mekke-i mükerremede kaldı. Tâliblere ilim ve edeb öğretti. 1708 (H. 1120) senesinde ikinci defâ İstanbul'u şereflendirdi. Bu defâ Yavuz Selim'de, Bıçaklı Efendi menzilinde ikâmet etti. Halk akın akın sohbetine koştu. Murâd-ı Münzâvî bir ara Bursa'ya gitti. Bir müddet Bursa'da ikâmetten sonra, tekrar İstanbul'a döndü. Eyyûb'de, Reîs-ül-etibbâ Nûh Efendi yalısında kaldı. Eyyûb Sultan ile Edirnekapı arasında Nişancı Mustafa Paşa caddesindeki Şeyh Murâd Dergâhında İstanbul halkına yıllarca ilim ve edep öğretti. Kerâmetleri her tarafa yayıldı. 1719 (H. 1132) senesi Rebîü'l-âhir ayının on ikisinde Salı gecesi İstanbul'da vefât etti. Cenâze namazı Eyüp Sultan Câmiinde büyük bir kalabalık tarafından kılınıp, Edirnekapı dışında, Munzavî Câmii karşısındaki medresenin dershânesine defnedildi. Bu medrese, Birinci Sultan Mahmûd Hanın devri şeyhülislâmlarından Ahmed Ebülhayr Efendi tarafından yaptırılmıştır. Huzûruna gelenler ne kadar münkir, inat ve inkarda olsalar, mutlaka onun feyz ve bereketine kavuşur, başka bir hâl kazanırlardı.

Muhibbî, İbn-i Abdülhâdî diye bilinen Şeyh Muhammed bin Ahmed Ömerî'nin hayâtını anlatırken şöyle der: "İbn-i Abdülhâdî vefât ettiği gün, büyük âlim Murâd-ı Münzâvî, Katîfe denilen yerde bulunuyordu. Arkadaşları ile berâber münâsib bir saatte Şam'a gitmeyi kararlaştırdılar. Ancak bir müddet sonra yola çıkacakları zaman kendisine yolların korkulu ve tehlikeli olduğu, arkadaşsız yola çıkmanın mümkün olmayacağı söylendi. O ise; "Mühim bir şey oldu. Mutlaka ona yetişmem lâzım." dedi. Bir ata binerek yola koyuldu. Biz de peşine takıldık. Ona, Düme denilen yerde yetişebildik. Burada bize Şeyh Muhammed Abdülhâdî'nin vefât ettiğini haber verdiler. Şam'a vardığımızda Murâd-ı Münzâvî atından inmeden doğrucaEmevî Câmiine gitti. İbn-i Abdülhâdî'nin cenâze namazına yetişti."

Âriflerden Mustafa Bekrî şöyle anlatır: "Murâd-ı Münzâvî ile birkaç kere görüştüm. Onun simâsında, yüzünde Allah adamlarının alâmetlerini gördüm. Sâlihleri görmek büyük saâdettir. Murâd-ı Münzâvî, Muhammed Ma'sûm'un bir talebesidir. Şeyh Abdülkerîm Kattân bana, Murâd-ı Münzâvî'nin Resûlullah efendimizin sünnet-i seniyyesine olan bağlılığından çok bahseder, onunla görüşmeye teşvik ederdi. Hattâ Murâd-ı Münzâvî'yi bir gece rüyâmda üç defâ gördüm."

Mustafa Bekrî şöyle der: "Sohbetinde bulunduğum evliyâdan birisi de hocam Molla Abdürrahîm Hindî'dir. Molla Abdürrahîm, Murâd-ı Münzâvî'ye çok hürmet ederdi.Ona çok bağlıydı. Hattâ, onun ilim ve ameldeki makâmına hayrandı. Molla Abdürrahîm yüksek hâller, dereceler sâhibiydi. Bu sebeble, Murâd-ı Münzâvî'nin derecesini herkesten daha iyi biliyordu. Çünkü o, gözünden mânevî perdelerin kaldırıldığı bir zâttı.

Yine şöyle anlatır: "Şam'ın ileri gelenlerinden birisi, Murâd-ı Münzâvî'yi dâvet etti ve ayrıca gelirken Molla Abdürrahîm'i de berâberinde getirmesini söyledi. Bunun üzerine Murâd-ı Münzâvî ona; "Siz dâvet sâhibisiniz dâveti siz yapınız" buyurdu. Dâvet sâhibi MollaAbdürrahîm'e gidip; "Şeyh Murâd-ı Münzâvî yarın bizim evi teşrif etmenizi istiyor." dedi. Ertesi gün Murâd-ı Münzâvî ve Molla Abdürrahîm, Şam'ın ileri gelenlerinden olan dâvet sâhibinin evine gittiler. Bir müddet kaldıktan sonra, Molla Abdürrahîm hoşuna gitmeyen bir şeyden dolayı evine döndü ve; "Keşke Şeyh Murâd-ı Münzâvî, ev sâhibine beni çağırttırmasaydı." dedi. Bir ara uyudu. Bu sırada rüyâsında Murâd-ı Münzâvî'yi gördü. Huzûruna varıp selâm verdi. Münzâvî ona dönüp; "Sizin bize ihtiyâcınız yok." deyip, onun hâlini beğenmediğini ifâde eden bir tavır takındı. (Çünkü uyumazdan önce Murâd-ı Münzâvî'ye niçin kendisini çağırttığı için sitem etmişti.) MollaAbdürrahîm heyecanla uykudan uyandı. Hemen Murâd-ıMünzâvî'nin evine gitti. Murâd-ı Münzâvî onu görünce: "Geldin mi?" buyurdu. O da; "Evet efendim." deyip özür diledi. Murâd-ıMünzâvî'nin elini öptü. Bu sırada büyük nîmetlere ve hâllere kavuştu. Onun kapısından bir daha ayrılmadı."

Muhammed Bedîrî Dimyâtî şöyle anlattı: "Bir kere Murâd-ı Münzâvî'yi ziyâret etmiştim. Huzûruna varınca, Allahü teâlânın vergisi olan ilimlerin diğer ilimlere olan üstünlüğünü uzun uzun anlattı."

Şam ulemâsından ve o beldenin ileri gelenlerinden olan Bekrîzâde Halil Efendi İstanbul'da ilim tahsîli yapıp kâdı olmuştu. Hazret-i Ebû Bekr'in neslinden olduğu için Bekrîzâde denmekle meşhur olan bu zât şöyle nakletmiştir: "Şeyh Murâd Efendi hazretleri İstanbul'da hazret-i Eyyûb el-Ensârî'nin türbesi civârında ikâmet ederdi. Dergâhında bereketli sohbetleriyle insanlara feyz saçardı. Ben de devamlı ziyâretine gider, sohbetini dinlemekle şereflenirdim. Her varışımda benim hazret-i Ebû Bekr soyundan olmam hasebiyle iltifat ve ikrâmda bulunurdu. Âdeti üzere kahve ve tatlı ikrâm eder ve bu ikrâmı her defâsında yapardı. Bâzan da kendine mahsus macun gibi olan ferahlatıcı bir çeşit tatlıdan ikrâm edilmesini emrederek, çok yakın ve samîmi iltifatta bulunurdu. Yine bir gün ziyâretine gidiyordum. Giderken macun şeklindeki husûsî tatlısından yemeyi canım çok istedi. Kendi kendime ben herkese ikrâm edilen tatlıdan istemem. Hususi tatlıdan isterim. Benim bu arzumu keşf ve kerâmetiyle anlayıp ikrâm etseler diye düşündüm. Bu düşünce ile huzûruna vardım. Oturduktan sonra hizmetçisi âdet üzere herkese ikrâm edilen tatlıdan getirip bana ikrâm etti. Hizmetçi o tatlıyı bana verirken Murâd Efendi hazretleri hizmetçiye; "Yok yok! Git bizim macundan getir." buyurdu. Hizmetçi derviş gidip tatlı macundan getirdi. Bana verdi. Ben de alıp yedim. Şeyh Murâd Efendi bana bakıp tebessüm ederek; "Bir kaşık daha yiyin, arzu ettiğiniz macundandır." dedi. Ben hayret içinde, mahcub oldum. Sonra sohbet ve nasîhat ederek buyurdu ki: "Siz hazret-i Ebû Bekr'in torunlarındansınız. Bizlere feyz onun tarafından gelmiştir. Mâlûmunuz, keşf ve kerâmet derecesine yükselmek ve harika göstermek sizden umulur, buna siz lâyıksınız. Biz sizlere göre yabancı sayılırız. Hal böyleyken sizin kalkıp bunları bizden beklemeniz lâyık mıdır? Bu garîb bir iş değil midir?"

Murâd-ı Münzâvî hazretleri şöyle anlatmışlardır: "Bir defâsında İstanbul'a gitmiştim. Kalmaya niyetim yoktu. Hemen yola çıkacaktım. Lâkin Ramazân-ı şerîf girdi arkasından da kış başladı. O kış İstanbul'da kaldım. Ordu, bir sefere çıkmak üzereydi. Çok kere bu fakire, adam gönderip duâ isterlerdi. Bir gece yarısı kitaptan bir meseleyi okuyordum. Vezir kethüdâsı geldi dediler, getirin dedim, yanıma gelip oturdu. Okuduğum meseleyi tamamlayıp kitabı kapattım. Hoş geldin AhmedAğa, bu vakitte ne oldu da geldin, deyince; "Acabâ bu vakitte bize duâ etmek Şeyh Efendinin hatırına gelir mi?" diye vezir beni gönderdi. Selâm söyledi." dedi.Ben de dedim ki: "Biz Ehl-i sünnet vel cemâat mezhebindeniz. Mezhebimiz de şöyledir ki, mübârek vakitlerde ve namazlardan sonra selâtin-i İslâma ve ümerây-ı İslâmiyyeye duâ etmemiz lâzımdır. Fakat mahallî icâbet oldunuz dedim. "Mahalli icâbet" ne demektir dedi. Dedim ki daha önceden bir mazlumun bedduâsını almışsınız. Mazlumun bedduâsı hakkında Resûlullah efendimiz; Allahü teâlâ mazlumun duâsı için; "Bir müddet sonra da olsa elbette sana yardım edeceğim." buyurduğunu bildirdi, deyince; Ahmed Ağa ağlayıp şimdi bizim işimiz harâb olmuştur, deyip hâlini îtirâf etti."

Murâd-ı Münzâvî dergâhını yaptıran Şeyhülislâm Minkârizâde Yahyâ Efendinin dâmâdı Çankırılı Mustafa Efendi idi. Burası medrese olmak üzere binâ edildi. Vakfeden zâtın oğlu da Ebü'l-Hayr AhmedEfendi olup, 1731 (H.1144) senesinde şeyhülislâm oldu. 1741 senesinde vefât edince, dergâhta pederi yanına defnolundu. Sultan Mahmûd Hânın şeyhülislâmlarından olan Ebü'l-Hayr Ahmed Efendi, Murâd-ı Münzâvî vefât ettiğinde, onu medresenin dershânesine defnettirdi. Medreseyi de dergâha tebdîl ettirdi. Sonraları Murâd-ı Münzâvî'nin mübârek türbesi yıkılmak üzere iken, 1982 (H.1402) senesinde tâmir edildi.

Murâd-ı Münzâvî'nin kabrini ziyâret edenler, orada rûhânî bir zevk ve lezzet duyarlar. Celvetî büyüklerinden İsmâil Hakkı Bursevî hazretleri, Ahidnâme'sinde; "İlâhî aşk sâhiplerine, Murâd-ı Münzâvî'nin kabrini ziyâret etmek lâzımdır. Bereketi görülen makamlardandır." buyurmuştur.

Murâd-ı Münzâvî hazretleri buyurdu ki:

Vakti ganîmet bilmek lâzımdır. Vaktin kıymetini bilmemenin âfetlerinden biri nefse hoşgelen isteklerdir. Bütün ayıplar ve kabahatler hevâda toplanır. Fısk, şirk ve küfür gibi. Vaktin kıymetini bilmemenin âfetlerinden biri de lehv ve la'b yâni boş faydasız iştir. Lehv ve la'b öyle bir şeydir ki, kişiyi maksadından alıkor. Kişi lehv ve la'b olan işlerle meşgûl olarak asıl maksadından geri kalır. O halde asıl maksadın dışında kalan her iş lehv ve la'bdır. Biri de abes, lüzumsuz işdir. Abes, insanı maksadından alıkoymaz fakat faydası yoktur. Abesle meşgûl olmak, kişiyi lehv ve la'ba sürükler.

İlim iki kısımdır; biri îtikâda, biri de amele âit ilimdir. Îtikâd ile ilgili olanı, Allahü teâlâyı sıfât-ı subûtiyye ve sıfât-ı selbiyesi ile muttasıf bilmektir. Ameller üç çeşittir: Biri insanın isteyerek yaptığı işlerdir. Biri istemediği halde yaptığı işler. Biri de istediği halde yapamadığı işlerdir. Bu şöyle bir misâlle anlatılır: Bir kimse çarşıdan ekmek almak istese bütün kuvvetleri ve hassaları ile bu işe teşebbüs eder. Ayağı ile yürür, gözü ile görür, kulağı ile işitir, aklı ile bilir. Hâsılı bütün âzâları ve hassaları ile hareket eder. Bunun netîcesi yemektir. Yemek ise tabiî bir iştir. Yemekte hayvanlar ile müştereklik vardır. O halde layık mıdır ki, yemek ve içmek için bu kadar önem verip de asıl maksada isteyerek ve severek tam bir yönelişle bütün gücü ve kuvvetiyle ihtimam, gayret ve cehd olunmasın. Bu dünyâda, insana bitmeyen bir vakit (ömür) verilmemiştir. İnsan için bir ecel (belli bir ömür) vardır. Bu ecel (ömür) de herkese nasîb değildir. Zîrâ büluğ çağına kadar olan zamânı saymadılar. Bir kimse büluğ çağına erse, mâzî geçmiştir. Artık ona hiçbir sûretle ulaşılamaz. İstikbâlin ise geleceği mâlum değildir. Yarına kavuşacağınızı kim kat'î olarak söyleyebilir. O halde hayat, içinde bulunduğumuz andır. Vakit bu nefestir.

Allahü teâlâ insanı kalp ve bedenden meydana gelen bir varlık olarak yaratmıştır. Bedenin ve kalbin kemâle ermesi, Peygamber efendimizde son bulmuştur. Ümmetine ise bu kemâlâttan O'na tâbi oldukları kadar ulaşmıştır. Resûlullah vâsıta olmadan kemâlât gelmez. Allahü teâlânın âdeti böyledir. Eshâb-ı kirâm bu kemâlâtı Resûlullah sallallahü aleyhi ve sellemden almıştır. Tâbiîn ise onlar vâsıtasıyla almışlardır. Bâzıları da daha çok vâsıta ile almışlardır. O halde herkesin zâhirî ve bâtınî kemâlâtı ancak Resûlullah aleyhisselâm vâsıtasıyladır.

Bütün bu olgunluklara kavuşmanın yolu, Allahü teâlâya muhabbettir. Bu muhabbetin ele geçmesi ise Resûlüne tâbi olmakladır. Nitekim Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerîmde meâlen; "Ey sevgili Peygamberim! Onlara de ki: Eğer Allahü teâlâyı seviyorsanız ve Allahü teâlânın da sizi sevmesini istiyorsanız, bana tâbi olunuz. Allahü teâlâ, bana tâbi olanları sever." buyuruyor. (Âl-i İmrân sûresi: 31)

O halde bu kemâlâta, olgunluklara kavuşmanın Resûlullah'a tâbi olmaktan başka yolu yoktur. İttibâ da iki kısımdır. Biri zâhiren, diğeri bâtınen tâbi olmaktır. Zâhiren tâbi olmak âlimlerin yazdıkları bilgilere uymak ile olur. Âlimler Resûlullah'ın emirlerini, sözlerini ve işlerini noksansız ve ilâvesiz aynen yazmışlar ve zaptetmişlerdir. Bunlar fıkıh ilmi, hadîs ilmi ve tefsîr ilminde bildirilmiştir.

Bâtınen tâbi olmak ise Resûlullah'ın beğendiği işleri yapmak, hallerde ve ahlâkta tâbi olmaktır. Bunların bir kısmını ulemâ beyân etmişlerdir. Lâkin tamamını beyân etmeye kelimeler ve ibâreler kâfi değildir. Ancak bâtınen mânâ anlatılabilir. Bu işle de meşâyıh (tasavvufda yetişmiş ve yetiştirebilen rehberler) vazifelidir."

"Muhabbet kesbî değil (çalışmakla kazanılmaz) vehbîdir. Her kime muhabbet verilirse, bir daha geri almazlar."

"Tasavvuf yolunda ilerlemek isteyen tâlibe üç şey lâzımdır; taleb, çalışmak, ilim."

"Kul ile Rabbi arasında olan muâmele, henüz sütten yeni kesilmiş mâsum bir çocuk ile annesi arasında olan muâmele gibi olmalıdır. Mâsum çocuk annesini kaybetmiş, oturmuş ağlar. Annemi isterim, der. Annenin ismi nedir oğul dediklerinde, bilmem der. Yine annemi isterim diye ağlar. Annenin evi nerededir dediklerinde, bilmem der. Yine annemi isterim diye ağlar. İşte bu şekildeki çocuğu herkes korur, yardımcı olur."

"Allahü teâlâ insanın yüreğine rûh âleminden bir gönül yâni kalb yerleştirmiştir. Bu gönülün; bilmek, tanımak, istemek, sevmek gibi husûsiyetleri vardır. Meselâ bu gönüle birbirine zıt iki şeyin sevgisi sığmaz. Bu gönüle; kendisini yaratanı bilmek, O'nu sevmek, rızâsına kavuşmayı arzu etmek, Allahü teâlânın rızâsına kavuşmanın yolu olan Resûlullah'a her bakımdan tâbi olmak, O'ndan başka her şeyden alâkayı kesmek, bu geçici dünyâda kalb huzûru içinde vakti Allahü teâlâya ibâdetle geçirmek ve Allahü teâlânın rızâsına muvâfık şekilde konuşmak lâyıktır.

Böyle bir gönüle sâhip olmayan bir kimse, insan sûretinde bir mahlûktur. Böyle bir seâdetten mahrûm olan kimse, kat'î olarak hastadır. Bunun ilâcı ise, gafletten uyanıp pişman olmak, af ve magfiret etmesi için Allahü teâlâya yalvarmak, kabûlünü, tevfîkini ve yardımını istemek, üzerinde bulunan Allahü teâlânın ve kulların haklarını ödemek, hak sâhiplerini râzı etmektir. Eğer o anda bu hakları ödemek gücüne sâhip değilse, bunları gücü yettiği zaman ödemeye kat'î karar vermeli, sünnet-i seniyyeye uyup, işlerinde azîmetlere (nefse zor gelen şeylere) sarılmalı, bid'at ve ruhsatlardan sakınmalı, her işinde ve her hâlinde Resûl-i ekreme ve O'nun Eshâb-ı kirâmına tâbi olmalıdır."

Murâd-ı Münzâvî'nin eserlerinden bâzıları şunlardır: 1) El-Müfredât-il- Kur'âniyyeTefsîri: Çok kıymetli olup, tefsîrler; Arabî, Fârisî ve Türkçe bir aradadır. 2) Silsilet-üz-Zeheb fis-Sülûki vel-Edeb, 3) Risâle fit- Tasavvuf, 4) Mektûbât veMelfûzat, yazma nüshaları İstanbul kütüphânelerinde vardır.

KERÂMET VE MENKÎBELERİ

KALB HUZÛRU

Murâd-ı Münzâvî hazretleri buyurdu ki: Îtikâdda ehl-i hak, yâni Ehl-i sünnet ve cemâat îtikâdı üzere bulunup, bilinmesi zarûri olan fıkıh bilgilerini öğrenerek onlara uygun amel etmelidir.

Kalbinde Allahü teâlânın rızâsından başka bir şey bulunmaması için, doğruluk ve ihlâsta kemâl sâhibi kimseler ile konuşmalı, onların sohbetinde bulunmalı, dilde ve gönülde dâimâ Allahü teâlâyı anmalı, bunda aslâ gevşeklik göstermemelidir. Allahü teâlâdan başka her şeyi unutmalıdır. Allahü teâlâdan başkası hatıra geldikçe istigfâr okumalı, mâsivâdan kurtarması içinAllahü teâlâya yalvarmalıdır. Bu şekilde kalb huzûruna kavuşmaya çalışmalı, zorlama ile de olsa mâsivâyı (Allah'tan başka her şeyi) unutmaya gayret etmelidir. Zâhirde halk ile bâtında Hak ile bulunmalı, böylece gönülde Allahü teâlânın rızâsından başkası kalmamalı, mâsivâyı tamâmen unutmalı, nefsi de benlik dâvâsından kurtarıp, kalb huzûru ve rahatlığı ile kulluğa dâir bütün vazifeleri yapmalıdır. Böylece Allahü teâlânın lütuf ve ihsânı ile fânî-fillah ve bâkî-billah olunur ve Allahü teâlânın pekçok feyz ve mârifetlerine kavuşulur.

Bu mertebeye erişebilmek için, nefy ve isbâtı kendisinde bulunduran Kelime-i tayyibeyi yâni "Lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah"ı çok söylemelidir... Mânâsı; hak olan mâbûd yalnız Allahü teâlânın zât-ı pâkidir. O'nun rızâsından başka hakîkî bir maksûd yoktur. Muhammed aleyhisselâm, Allahü teâlânın resûlüdür. O'na tâbi olmak vâcibdir. İşte bu Kelime-i tayyibe ile bahsedilen seâdete kavuşulur.

 

HANİ SÖZ VERMİŞTİN YA

Mustafa Bekrî şöyle dedi: "Bana da Bedîrî anlattı: "Murâd-ı Münzâvî'ye buğzedip onu kötüleyen birisi ile görüşmüştüm. Bana ona buğzetmeyi îcâbettiren bir şey anlatmıştı. Ben de ona muvâfakat etmiştim. O şahsa da Murâd-ı Münzâvî'nin yanına çok gittiğimi, bundan sonra onun yanına gitmiyeceğimi söyledim. Ertesi gün beni seven âile dostlarımdan birisi geldi ve; "Haydi Murâd-ı Münzâvî'nin ziyâretine gidelim." dedi. Onu kırmayıp teklifini kabûl ettim. Fakat içimden de bu teklifi çabucak kabûl etmeme hayret ettim. Yine kendi kendime; "Hani sen onun ziyâretine gitmeyeceğine söz vermiştin ya!" dedim. Bu sırada nefsimin çok mahcûb olduğunu gördüm. Buna rağmen Murâd-ıMünzâvî'yi ziyârete gittim. Ancak her zamanki gidişlerimde hemen huzûruna girerdim. Fakat bu sefer bana: "Biraz bekle, Münzâvî'nin bir mâzereti var." kâbilinden sözler söylediler. Bunun üzerine oturup kendi kendimi kınamaya; "Böyle eşiklerde oturup beklemeye niçin râzı oluyorsun. Hem sen bir daha ziyârete gelmiyeceğine karar vermemiş miydin?" demeye başladım. Bir saat sonra bana ve arkadaşıma izin verildi. Onunla berâber Murâd-ı Münzâvî'nin huzûruna girdik.

Beni yakınına çağırdı ve selâm verdi. Sonra arkadaşıma döndü ve şöyle dedi: "Dün şöyle bir şey oldu. İnsanlardan birisinin yanına başka birisi geldi. İkisi berâber birisine dil uzattılar. Birisi; "O şöyledir." dedi. Diğeri onu tasdik etti." diyerek bir gün önce olan şeyleri bir bir saydı. Dünkü zemmedip kötülediğimiz hâli aynen anlattı. Sonra bana döndü; "Bu anlattıklarım oldu mu?" buyurdu. Ben de; "Evet efendim." diyerek özür diledim. "Hayır olmadı." diye inkâr etmedim. Sonra; "Şimdi zemden, kötülemekten vazgeçtim. Dünkü zem hâlimiz geçici bir şeydi. Şimdi o hâl geçti. Şeytan aramıza girdi. Allahü teâlâ onu sizin vesîlenizle def eyledi" dedim. Sonra da tasavvuf yoluna dâir bilgiler öğrendim. Bana lüzumlu bilgileri yazdı. Murâd-ı Münzâvî'nin pek yüksek hâlleri vardı."

KAYNAKLAR

1) Mu'cem-ül-Müellifîn; c.12, s.214

2) Silk-üd-Dürer; c.4, s.129

3) Câmiu Kerâmât-il-Evliyâ; c.1, s.205

4) Sefînet-ül-Evliyâ; c.2, s.55

5) Brockelmann; Sup-2, s.663, Gal-2, s.446

6) Hadîkat-ül-Cevâmi'; c.1, s.282

7) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye; (49. Baskı) s.1124

 Mesmuât min Hazret-i Şeyh Murâd Nakşibendî ve Mektûbâtihi, Veliyyüddîn Efendi Devlet Kütüphânesi, No: 1780, 1781, 1838

9) Mektûbât-ı Şeyh Murâd, Üniversite Kütüphânesi, T.Y., No: 3442

10) Menâkıb, Süleymâniye Kütüphânesi, Murâd Buhârî Kısmı, No: 245

11) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.17, s.125

12) Vakâyi-ül-Füdelâ; c.2, s.673