Zekâtta vekalet ve vekil

Sual: Fakirim. Adıma zekât alması ve isterse bunu kullanması için başkasına nasıl vekalet vermeliyim?

CEVAP

Vekalet verirken, (Adıma zekât almak ve dilediğin yere harcamak üzere seni vekil ettim) demeniz yeterlidir. Bir kişiyi vekil etseniz, o başkasını, o da başkasını vekil edebilir.

Sual: Fakirden zekât için vekalet alınınca zengin olana veya iptal edene kadar mı geçerli olur?

CEVAP

Evet.

Sual: Fakir vekili zengin, vekili olduğu fakire zekât verebilir mi?

CEVAP

Verebilir.

Sual: Zekâtın kim tarafından verildiğini fakire bildirmek şart mı?

CEVAP

Zekâtın kim tarafından verildiğini söylemek şart olmadığı gibi, bu zekât demek de şart değildir. Hediyemizdir demek de kâfidir.

Sual: Birkaç senedir bir fakirin vekiliyim. Her sene vekaletin yenilenmesi gerekir mi?

CEVAP

Gerekmez. Yenilenirse de mahzuru olmaz.

Sual: Zekâtını vermek üzere biri beni vekil etti. Ben de başkasını, o da başkasını vekil edebilir mi?

CEVAP

Zincirleme olarak sonsuza kadar vekalet verilebilir.

Sual: Fakir ve dul bir kadına biri para vermiş ve bu zekât parasıdır istediğine ver demişler. Kadın, ben bu parayı kullanabilir miyim diye soruyor.

CEVAP

O para ile altın alırsa zekât dine uygun verilmiş olur.

Sual: Zekât için umumi vekil olan, kendi anasına zekât verebilir mi?

CEVAP

Vekil olduğu için verebilir.

Sual: Babasından umumi vekalet alan, zekâtı kardeşine veremez mi?

CEVAP

Veremez.

Sual: Fakir vekili babasından zekât alabilir mi?

CEVAP

Evet.

Sual: Zengin biri, fakir olan bir yakınından vekalet alsa, zekât alabilir mi?

CEVAP

Vekil, asıl gibidir. Vekalet aldığı kimse adına hareket ettiği için zekât alabilir. Ancak zengin olduğunu bilenlerin suizannına sebep olmamak için, vekil olduğunu bildirmelidir.

Sual: Zekât veya sadaka-i fıtır verirken, vekil olanın, illa sahibinin ismini söylemesi gerekir mi? Kendi adına bu benim zekâtım dese veya hediyem dese caiz olur mu?

CEVAP

Evet caiz olur. Vekilinin ismini söylemesi gerekmez. Çünkü vekil asıl gibidir.

Sual: Fakirlerin vekili olan kimse, aldığı zekâtları, habersiz karıştırıp, sonra fakirlere dağıtması caiz midir?

CEVAP

Evet caizdir. Zenginlerin vekilinin böyle yapması caiz olmaz. Fakat başka bir kavilde, caiz olduğu da bildirildi.

Sual: Zekâtta bir kimse hem zenginin, hem de fakirin vekili olabilir mi?

CEVAP

Evet olabilir.

Sual: 7-8 yaşındaki bir çocuğa, şu altını al, falancaya zekât olarak ver dense caiz olur mu?

CEVAP

Akıllı çocuk, alışverişe ve zekât vermeye vekil yapılabilir.

Sual: Zenginlerin zekât paralarını alıp, birbiri ile karıştırdıktan sonra, fakirlere verse zekât sahih olur mu?

CEVAP

Fakirlere zekât vermek için, zenginlerin vekili olan kimse, zenginlerden aldığı zekâtları birbirleri ile karıştırınca, hepsi kendi mülkü olur; fakirlere kendi malından sadaka vermiş olur; zenginlerin zekâtları verilmiş olmaz. Eğer fakirler, önceden bu kimseye izin vermişlerse, onların vekilleri olarak toplamış ve fakirlerin mallarını birbirleri ile karıştırmış olur. Bu durumda da zekâtlar verilmiş olur.

Zekâtta vekil

Sual: Zekât vermek için, (Dilediğine ver) denilerek vekil edilen kimse, zekâtı kendi fakir hanımına veya fakir çocuğuna verebilir mi yahut fakirse kendisi de alabilir mi?

CEVAP

Üçünü de yapabilir. (Dürr-ül-muhtar)

Zekât ve adakta vekilin durumu

Sual: Zengin bir kimse, zekâtını vermek için, adak sahibi de adağını halletmek için birini vekil etse, bu vekil olan şahıs istediği gibi hareket edebilir mi?

Cevap: Zenginin vekili, zekâtı, zenginin emrettiği kimseye verir, başkasına veremez. Eğer başkasına verirse veya kaybederse, öder. Vasiyet edilen şeyler de böyledir. Emir olunan fakire verilir. Zengin, vekiline, dilediğine ver derse, vekil kendi fakir olan çocuğuna ve zevcesine, hanımına da verebilir. Kendi fakir ise, kendi de alabilir. Halbuki, nezir yani adak böyle değildir. Vekil, adak sahibinin emrettiğinden başkasına da verebilir. İbni Âbidîn, bu satırları açıklarken buyuruyor ki:

“Vekil zenginden aldığı altın ve gümüş yerine, kendi altın ve gümüşünü fakire verip sonra zenginin verdiğini, kendi kullanması caizdir. Fakat, zenginin parasını önce kendi kullanıp, sonra kendi parasından zekâtı verirse, caiz olmaz. Kendi için sadaka vermiş olur. Zekâtı, zengine öder. Nafaka vermek, satın almak, borç ödemek için aldığı parayı kullanan vekil de böyledir. Görülüyor ki, zekâtı kendi malından ayırıp vermek şart değildir. Zenginin vekili, zekâtı vermek için, izin almadan bir başkasını da vekil edebilir.”

Sual: Birkaç zenginin zekât vermekte vekili olan kimse, zenginlerden aldığı zekâtları karıştırıp fakirlere verse, zenginlerin zekâtları verilmiş olur mu?

Cevap: Bu konuda Bezzâziyyede deniyor ki:

“Fakirlere zekât vermek için, zenginlerin vekili olan kimse, topladığı zekâtları birbirleri ile karıştırınca, hepsi kendi mülkü olur. Fakirlere kendi malından sadaka vermiş olur. Zenginlerin zekâtları verilmiş olmaz. Zenginlerden aldıklarını onlara ödemesi lazım olur. Fakirler, önceden bu kimseye izin vermiş olsalardı, onların vekilleri olarak toplamış olur, fakirlerin mallarını birbirleri ile karıştırmış olurdu ve zekâtlar verilmiş olurdu.”