Işık soyadını bize Abdülhakim Arvâsî efendi hazretleri koydu

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

*Işık* soyadını, bize Abdülhakim Efendi hazretleri koydu. Şöyle ki, yeni soyadı kânunu çıkdı, ondan evvel soyadı yokdu. Namazdan sonra oturduk, konuşuyorduk. 

Sen ne koyacaksın, sen ne koyacaksın? diye konuşuyorlardı. Abdülhakim Efendi hazretleri; *Işık koymalı, Işık soyadı hoş olur*, buyurdu. Ben hemen sessizce oradan çıkdım.

Kimse farkına varmadan, dooğru nüfus müdürlüğüne gitdim. Soyadımı *Işık* koydurdum ve döndüm. Abdülhakim Efendi hazretleri beni görünce, *Sen ne koydun soyadını?* buyurdular. 

Ben de, *Işık* koydum efendim, dedim. Efendi; *Öyle miii, çok güzel olmuş, çok iyi, çok iyi*, buyurdu. İltifât buyurdular. Efendi’den *Işık* ismini işitenler, doğru nüfus müdürlüğüne gidiyorlar. 

O gün, ertesi gün, Eyüp Sultân’da nüfus memuru; *Bu Işık soyadını bir subay geldi aldı*, diyor. Hepsi üzülüyor tabii. 

Bunun üzerine, kayınpederim Ziyâ bey, *Akışık* koydu soyadını. Kimisi *İki ışık* koydu, Abdülhakim Efendi hazretlerinin de soyadı *Üçışık* oldu. Hikmet-i ilahî, biz bilmeyiz. 

Bu büyükler, *Kalb câsusu*’durlar. Câsus ne yapar? İnsanlar arasında haber araşdırır, memleketine bildirir. Bu büyükler de insanların kalblerini tek tek araşdırırlar. 

Bir *Cevher*, bir *İstîdâd* görünce, onu *Cezb* ederler. Yâni karşısına ya bir *talebesini* veyâ bir *kitap* veyâ bir sebep çıkararak, kendilerine çekerler.

Bir *İdris hoca* vardı Abdülhakim Efendi hazretlerinin zamânında. Sultânahmet Câminin baş imâmı. Bir gün Efendi hazretlerine gitdim. Beni görünce; *Hilmi, ne oldu biliyor musun?* buyurdular. 

*Bilmiyorum efendim*, dedim. Merak etdim efendim, acabâ ne oldu diye. 

Buyurdular ki: *İdris hoca, bu gün, iki kızını Sultânahmet câmiinde, o kadar cemâatin önünde, hatim cemiyetine çıkarmış. O iki kız, câmide hatim duâsı yapmışlar*. 

14-15 yaşlarında iki kızına, erkeklerin önünde hatim duâsı yapdırmış. Eğer o kızları, çırılçıplak soyup, Beyoğlunda yürütseydi, bu kadar günâha girmezdi. 

Çünkü bu günâh, *İbâdet* diye yapılıyor, *Din* adına yapılıyor ki, *Küfr*’e kadar gider. Günah günahdır, ama ibâdet diye işlenirse, sevap diye yapılırsa, *Felâket*’dir. 

Din adamlarının işlediği suç, Beyoğlunda işlenen suçlardan *Bin kat* daha büyükdür kardeşim. Çünkü *Emsâl* teşkîl eder, böyle yapmanın *Câiz* olacağına *Fetvâ* vermiş gibi olur, Allah korusun efendim. 

Bir hizmet ne kadar *Kıymetli* ise, onu yaparken o kadar çok *Sıkıntılar* olur efendim. Yâni bir hizmetde hiç sıkıntı yoksa, o iş, gerçek hizmet değildir. Veyâhut cenâb-ı Hakkın rızâsına uygun değildir. 

Çünkü cenâb-ı Hakkın rızâsına uygun olan bir hizmetde mutlaka *Çile* olur, *Sıkıntı* olur, *Üzüntü* olur, bu böyledir. 

Hayrlı bir hizmetde mutlaka sıkıntı olur. Çünkü bu, bir sünnetdir. Peygamberimiz aleyhisselâm ne buyuruyor? 

*Benim çekdiğim sıkıntıyı, ne benden evvelkiler, ne de benden sonrakilerin hiçbiri çekmemişdir*, buyuruyor. Hâlbuki Efendimiz aleyhisselâm, Allahın sevgilisidir. Habîbidir. 

Bütün Peygamberler Onunla iftihâr etmişlerdir. Efendimiz; *Ben de İmâm-ı âzam ile iftihâr ederim*, buyuruyor. 

Bütün âbilere söylüyorum, tavsiye ediyorum, hattâ vasiyyetime bile yazdım, *Arkadaşlar, her gün muhakkak bir iki sayfa da olsa İlmihâl okusunlar*, diye. 

*Mektûbât* kitâbımızın ilk sayfasında da var bu. Oğlum Abdülhakîme hitâben bir yazı yazdım oraya. 

*Oğlum! Bu kitap süs eşyâsı değildir. Okumak, öğrenmek ve tatbîk etmek için yazılmışdır*, diye devâm ediyor. Dînimizi öğrenmek farz. Okumayınca nasıl öğrenilecek? 

Zenginlik ve makam arttıkça namaz kılanlar azalır

 Hüseyin bin said hazretleri Buyurdular ki:

Bakın parti başkanlarına, makamlara nasıl sarılıyorlar. Sanki kendi haklarıymış, haklarını alıyorlarmış gibi. Bu makamlar bir imtihandır. Zenginlik arttıkça namaz kılanlar azalır. İnsanların mevkileri makamları yükseldikçe yine azalır.

Kibir küfürden sonra en büyük harâmdır

 Hüseyin bin said hazretleri Buyurdular ki:Şimdi cuma namazından çıkanlara bir anket yapsanız hoca hutbede ne anlattı diye sorsanız, çok güzel konuştu derler. Fakat ne anlattı deseniz, kimse birşey hatırlamıyoruz derler. Çünkü ihlâsları yoktur. Kendinden konuşmuşlardır. Kur'ân-ı kerîmde kendilerine göre mana veriyorlar. Hiçbiri İmâm-ı Gazâlî “rahmetullahi aleyh” hazretlerinden, Abdülkadir-i Geylânî “rahmetullahi aleyh” hazretlerinden, İbni Abidin “rahmetullahi aleyh” hazretlerinden şöyle buyuruyor diye nakletmiyor. Çünkü nefs nakletmeyi sevmez. Kendiliğinden konuşur. Kendinden konuşan doğru söylese de yanlıştır. Yanlış söylese de yanlıştır. Çünkü bir insan dağda seccadeyi serse namazını kılsa, kıbleyi tam denk getirse bile olmaz. Çünkü araştırmadan kılmıştır. Halbuki araştırsa sorsa, yanlış istikamete kılsa bile kabûl olur. Çünkü araştırmıştır. Allahü teâlâ araştırmayı emrediyor. Zira nefs sormayı istemez. Sormamak kibirdendir. Kibir küfürden sonra en büyük harâmdır. Zaten islâmiyet nefsi kırmak için gönderilmiştir.

Babam kalbinde ne varsa hepsini Hilmi’ye verdi

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Bir kâfir, İmâm-ı Gazâlî hazretlerinin *İhyâ-ül Ulûm* kitâbının sayfalarını, muhabbetle çevirse, *Îmâna* gelir. 

Bir mü’min de, bir kâfirin kitâbını muhabbetle çevirse, mâzallah *Kâfir* olur efendim. O gün olmasa da, bir gün olur. Çünkü satırlar arasından çıkan *Zulmet*, mutlaka birgün te’sîrini gösterir.

*Enver âbi* bir rüyâ görmüş efendim, bana anlatdı. *Abdülhakim Arvasi Efendi* hazretlerini görmüş. Oğlu *Mekkî Efendi* de varmış. Mekkî Efendi, babasına;

*Babacığım, Seâdet-i Ebediyye kitâbını yazmak hakkını niye Hilmi beye verdin?* diye sormuş. Yâni ben burdayım, bana niye vermedin? der gibi sormuş. Abdülhakim Efendi hazretleri de; 

*Çünkü Efendi’yi anlıyan bir Efendi çıkdı. Otuz sene İstanbul halkına ne anlattıysam, hepsi o kitâbın içinde var*, buyurmuşlar. Enver âbi bunu bana anlatdı, çok sevindim. 

Bugün yer yüzünde böyle bir *topluluk* yok kardeşim. Böyle bir *hizmet* de yok. Neden? Abdülhakim Arvasi Efendi hazretlerinin bereketi. Mekkî Efendi şâhit. 

Abdülhakim Efendi hazretlerinin vefâtlarına yakın ziyârete gitdiğimde, beni yatağının içine alır ve elini uzatıp, *Hilmi, elimi sık!* derdi. Ben de sıkardım, biraz gevşetsem, *Devam et, sık!* derdi. 

Mekkî Efendi de bunu görürdü. Nitekim kendisi, bu hâdiseyi aynen *Enver âbiye* anlatmış efendim. Orada başka arkadaşlar da varmış. 

Hattâ Mekkî Efendi; *Öyle zannediyorum ki, o günlerde babam, kalbinde ne varsa, hepsini Hilmi’ye verdi, hepsini onun kalbine akıtdı*, demiş.

SABIR VE SABRIN ÇEŞİTLERİ

 MÜZEKK-İN NÜFUS DERSLERİ 

Ders: 296  – Bölüm: 49

Bir sâliha kadın vardı. (Allah ondan razı olsun.) Bir gün, ekmek pişirmek için tandır yaktı. Tandır, yanıp kızgın hale geldiğinde, öğle namazı vakti oldu. O kadıncağızın, henüz emzikte bir çocuğu vardı. Yavrusunu bir kenara koydu, gitti abdest aldı ve namaza durdu. Kadın, namaz kılarken, oğlan sürtüne sürtüne tandırın kenarına vardı. Kadın, gözünün ucuyla çocuğunun tandırın kenarına kadar geldiğini fark etti amma, namazda olduğu için ilgilenmedi, namazını bozarak yavrusunun yardımına koşmadı. 

Namazı kılıp bitirdiği zaman gördü ki, yavrusu tandıra düşmüş ve o kızgın tandırda ateşin tam orta yerinde kendi kendine oynayıp duruyor, bir kılına bile zarar gelmemiş. Aldı, bağrına bastı, ağladı ve Allah'a şükrederek evinin işleriyle uğraşmaya devam etti.  Gördün mü aziz? O kadıncağızın sabrı ve tevekkülü bereketiyle Hak teâlâ yavrusunu nasıl esirgedi ve ateşte yakmadı. Şu hâlde, sen de Allah kazasına sabret ki, rızasına ve nimetine erişebilesin. 

Zira, sabır kişiyi ferahlığa kavuşturan çok ulu bir sermayedir. Eğer, çocuk o tandırdaki ateşte yanmış olsaydı, o kadın şöyle derdi “şüphesiz biz Allah’a aidiz ve şüphesiz ona döneceğiz.” Ey aziz: Ne zaman bir müminin çocuğu ölse, Hak Teâlâ bu çocuğun ruhunu alan meleklere şöyle buyurur; 

— O kulumun gönlünün meyvesini aldınız mı?  

— Yâ Rab! Buyurduğun gibi kabz ettik.  

— O kulum ne dedi?  

— Sana şükür etti ve başka bir şey söylemedi, gönlünü mahzun etmedi. Elhamdülillah, kendi verdi yine kendi aldı, dedi.  

— O kulum için cennette bir ev yapın ve o eve DÂR-ÜL- HAMD adı verin. Melekler, bu emr-i ilâhi üzerine o kul için cennette öyle bir saray yaparlar ki, o sarayın büyüklüğü bu dünyanın birkaç misli olur.  İşte, bu keramet o belâya ve musibete sabredenlerindir.  

Ben bu kitaplara ömrümü verdim

 Hüseyin Hilmi bin Saîd 

Mübarek Hocamız 

Rahmetullâhi aleyh kuddise sirruh buyurmuşlar ki: 

Ben bu kitaplara, ömrümü verdim.Niçin? İnsanlar okusun,istifâde etsin diye, Rafda dursun diye değil. Hem bu kitaplar,benim değil ki. 

*Büyükler* in sözleri. *Efendi* hazretlerinden öğrendiğim bilgiler.Her cümlesi *Pırlanta* gibi bunların,okuyana müjdeler olsun.Peygamber Efendimiz buyuruyor ki:*Benden sonra din adamları yetmiş üçe ayrılacak,bunların bir tânesi Cennete gidecek,geri kalan yetmiş ikisi Cehenneme gidecek*. 

Peygamber Efendimiz böyle buyuruyor.Eshâb-ı kirâm;Yâ Resûlallah,o bir fırka kimlerdir? Cennete gidecek olan din adamları nasıl olur? diye sordular. 

Peygamber Efendimiz; *Onlar,benim ve eshâbımın yolunda olanlardır*, buyurdu.Arabîsi şöyle: *Hüm alâ mâ ene aleyhi ve eshâbî.* Peygamber aleyhisselâmın cevâbı bu. 

Onlara,ehl-i sünnet vel-cemâat denir.*Ehl-i sünnet* demek,Peygamber aleyhisselâmın yolu demek. *Vel-cemâat* demek, Eshâb-ı kirâmın yolu demek. 

*Ehl-i sünnet vel-cemâat*, Peygamber aleyhisselâmın yolu ve O’nun eshâbının yolu.İşte bunlar Cennete gidecekler. 

Geri kalan 72 si,bu yoldan sapıtmış,İslâm âlimi geçiniyor.*Bunlar islâm âlimi değildir*,diyor Peygamber Efendimiz.Peki nedir bunlar? 

Bunlar,*Lüsûs-u din* dir. Yâni din hırsızlarıdır,îmân hırsızlarıdır.*Bunlar, ümmetimin dînini, îmânlarını çalacaklar!* buyuruyor.Onun için esas yol,ehl-i sünnet âlimlerinin yoludur.Yâni bizim *Kitaplar* dır.Bizim kitaplar çok kıymetlidir.Neden kıymetlidir? Çünkü ehl-i sünnet âlimlerinin yazılarıdır.Bizim,bir *Satır* bile yazımız yok,onun için kıymetlidir.Bir gün gelecek ki uyanacağız.Ne vakit uyanacağız? Kabre girince. 

*En-nâsü niyâmün.Feizâ mâtû intebehû*.Yâni insanlar uykudadır,ölünce uyanırlar.Gaflet uykusundan uyanırlar.*En-nâsü niyâmün*.Yâni insanlar uykudadır,gaflettedir.*Hayr* dan  *Şer* den haberleri yok. Ama,*Feizâ mâtû*;ölünce, kabre girince,*İntebehû* uyanacaklar,silkinecekler. 

O zaman;*Eyvâh,böyle değilmiş,bizim zannetdiğimiz gibi değilmiş, meğer aldanmışız!* diyecekler,gafletten uyanacaklar.Ama o uyanmanın hiç faydası olmıyacak.

Son sözün kelime-i tevhid olması şart değildir

 Son sözün kelime-i tevhid olması şart değildir. İmanlı ölen herkes er geç cennete girecektir. (Son sözü La ilahe illallah olan cennete girer) hadis-i şerifinden murat; cehenneme uğramadan cennete gireceğinin müjdesidir. Yoksa her Müslüman, velev ki fâsık olsun, günahlarının cezasını çektikten sonra da cennete girecektir.

 (İbni Abidin)

Başkasında bulunan bir hatayı defetmek istersen nefsinle yapma

 Başkasında bulunan bir hatayı defetmek istersen nefsinle yapma,

imanınla yap. Kötülükleri ancak İMAN yıkar. Eğer bir kötülüğü nefsin için,

halkın seni tanıması için ortadan kaldırmaya niyet edersen rezil olursun. Her işte Allahü tealanın rızası aranmalıdır.*Ey evlad, önce nefsine öğüt ver, onu yola getir, sonra da başkalarını... Senin henüz ıslaha muhtaç hallerin var, bunu sen de biliyorsun. Bunu bildiğin halde başkalarının islâhı ile uğraşma yolunda nasıl başarılı olabilirsin Gözlerin bir adım öteyi görmüyorken körleri neyle yola getirme sevdasındasın..

(Seyyid Abdulkadir-i Geylani Hazretleri "kuddise sirruh")

TEVHÎD FASLI

[Osmanlı devleti âlimlerinden Kâdı-zade Ahmed bin Muhammed Emîn efendi, îmanın altı şartını bildiren (Âmentü billâhi...)yi türkçe olarak şerh etmiş, böylece ikiyüzelli sayfalık bir kitap meydana gelmiştir. Bu kitaba (Ferâid-ül-fevâid) ismini vermiştir. Büyük velî, derin âlim, Seyyid Abdülhakîm Efendi bu kitabın ve diğer eseri olan (Birgivî vasıyyetnâmesi şerhi)nin çok kıymetli olduklarını söyler, gençlere tavsiye buyururdu. Kâdı-zade Ahmed efendi 1197 [m. 1783] de İstanbulda vefât etmiştir. Bu kitabında diyor ki, Allahü teâlânın (Sıfât-i zâtiyye)si altıdır. Bunlara, (Sıfât-i vücûdiyye) ve (Ülûhiyyet sıfatları) da denir. Bu sıfatlar, Vücûd (var olmak), Kıdem (varlığının evveli, başlangıcı olmamak), Beka (varlığının âhırı, sonu olmamak), Vahdâniyyet (nazîri ve şerîki olmamak), Kıyâm-ı binefsihî (mekâna muhtaç olmamak. Madde, mekân yok iken o vardı), Muhâlefetü lilhavâdis (mahlûklara, hiçbirşeye benzememek)dir. Allahü teâlânın (Sıfât-ı sübûtiyye)si sekizdir. Bunlara, (Sıfât-i hakikiyye) de denir. Bu sıfatlar, Hayat (diri olmaktır), İlm (bilici olmaktır), Sem' (işitici olmaktır), Basar (Görücü olmaktır), Kudret (güçlü olmaktır), İrâdet (dilemesi olmaktır), Kelâm (söylemesi olmaktır), Tekvîn (yaratıcı olmaktır.) Âdet-i ilâhiyyesi şöyledir ki; herşeyi bir sebep ile yaratmaktadır. Fakat, sebeplerin, vâsıtaların, Onun yaratmasına hiç te'sîrleri yoktur. Vâsıtasız mâliktir. Ondan başka yaratıcı yoktur. Bütün varlıkları yoktan var etti. İnsanların ve hayvanların hareketlerini, sükûnlarını, düşüncelerini, hastalıklarını, şifâlarını, hayrlarını, şerlerini, faydalarını, zararlarını yaratan yalnız Odur. İnsan, kendi hareketlerini, düşüncelerini, hiçbirşeyi yaratamaz. İnsanın düşüncelerini, hareketlerini, keşflerini, buluşlarını hep o îcâd etmekte, yaratmaktadır. Ondan başkasına yaratıcı demek, câhilce, bâtıl bir sözdür. Allahü teâlânın sıfât-i sübûtiyyesi de, sıfât-i zâtiyyesi gibi kadîmdirler. Bu sıfatları da, zâtından ayrılmazlar. Yâni sıfatları zâtının, kendinin aynı da değildirler, gayrı da değildirler.]

Tevhîd, (Lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlüllah) demektir. Mânası şudur: (Hak teâlâ hazretleri birdir, şerîki ve benzeri yoktur ve Muhammed aleyhisselâm sevgili kulu ve hak Peygamberidir.) Peygamberimiz buyurdu ki: (Bir kimse, kelime-i tevhîdi dese, Hak teâlâ hazretleri ile o kelime arasından perdeler kalkar ve kelime, doğrudan doğruya Allahü teâlâ hazretlerine gider. Allahü teâlâ buyurur ki, ey kelime, dur! Kelime der ki, beni söyleyen kulu affetmeyince duramam. Hak teâlâ hazretleri, o zaman buyurur ki, izzetim, celâlim, kudretim, kemâlim hakkı için beni zikreden kulumu affettim.)

87 - Bu kelime-i tevhîdi söyleyen kulu kıyâmet gününde melekler ziyâret ederler. Hak teâlâ hazretleri Mûsâ aleyhisselâma meâlen, (Yâ Mûsâ! Kıyâmet gününde meleklerin seni ziyâret etmesini istersen, kelime-i tevhîdi çok söyle) buyurdu. Bu kelime-i tevhîdi dilinle söyleyip kalbinle şüphe etme! Aksi takdîrde, ebedî olarak Cehennemde kalırsın.

Mûsâ aleyhisselâm dedi ki, yâ Rabbî, bir kulun, dili ile kelime-i tevhîdi söyleyip, kalbi ile şüphe etse, sen ona nasıl bir cezâ verirsin? Allahü teâlâ meâlen buyurdu ki, (Yâ Mûsâ! Ben onu dâimî olarak Cehennemlik yaparım. O kimseye ne Peygamber, ne Velî, ne Şehit ve ne de Meleklerden şefaat eden olmaz.)

88 - Bu kelime-i tevhîdi çok zikreyle! Zîrâ Mûsâ aleyhisselâm cenâb-ı Hakka sordu. Yâ Rabbî! Bir kulun kelime-i tevhîdi söylese, sen o kula ne ecr verirsin? Allahü teâlâ hazretleri cevabında meâlen, (Ben o kulumdan râzı olup, Cennet ve cemâlimle onu mesrûr eylerim) buyurdu.

İşte bu kelime-i tevhîd söyleyen kimseye, Hak teâlânın vereceği in'âm ve ihsânı Allahü teâlâdan başka kimse bilmez. Kelime-i tevhîd söyleyince, Arş-ı âlâ titrer. Resûlullah buyurdu ki: (Hak teâlâ hazretleri bir direk yaratmıştır. Kelime-i tevhîdden bu direk de titrer ve Arşı titretir. Arş titreyince, Hak teâlâ hazretleri Arşa, sâkin ol emrini verir ve Arşın mukabelesiyle yine o kelime-i tevhîdi söyliyen kimse afv-ı ilâhîye mazhar olur.)

Resûlullah buyurdu ki: (Her kim cân-ü gönülden, hâlisen, muhlisen bir kere kelime-i tevhîd söylese, Hak teâlâ hazretleri, o kimseye Cennet-i âlâda dörtbin derece ihsân eder ve dörtbin günahını bağışlar.) Eshâb-ı kirâm sordular, yâ Resûlallah ! O kimsenin dörtbin günahı olmazsa? Resûlullah buyurdu ki, (Ehlinin, evladının ve akrabâ ve teallukâtının günahlarından bağışlanır.)

89 - Kelime-i tevhîdi dilinle çok söyle! Bütün günahlardan ağır gelir. Resûlullah buyurdu ki: (Mahşer günü bir kişi gelecek, doksandokuz defteri olup, her bir defterin sathı göz gördüğü kadar geniştir. Hiç birinde iyiliği olmayıp, yalnız bir parmak kadar, o kimsenin dünyada söylediği kelime-i tevhîd bulunur. O doksandokuz defter terâzînin bir kefesine ve bir kelime-i tevhîdi diğer kefesine koyarlar. Kelime-i tevhîd tarafı ağır gelir.)

90 - Kelime-i tevhîdin sevap hâssası çoktur.

Tenbîh: İmâm-ı Rabbânî müceddid-i elf-i sânî Ahmed Fârûkî Serhendî hazretleri [971-1034 Hindistândadır] (Mektûbât) kitabının ikinci cildinin otuzyedinci mektûbunda Kelime-i tevhîdin fazîletini uzun bildirmektedir. Bu mektûbun fârisîden türkçeye tercümesi (Se'âdet-i Ebediyye) ilmihâl kitabında mevcuttur.

(İslam Ahlakı)

İstikâmet

 Kıyâmet günü Sırat köprüsünden geçebilmek için istikâmet üzere bulunmak gerekir. 

(Muhammed Hâdimî hazretleri “rahmetullahi aleyh”)

*İstikâmet, kerâmetin üstündedir. 

(İmâm-ı Rabbânî "kuddise sirruh" hazretleri )

*Allahü teâlâ kendisine Hûd sûresinde; "Emr olunduğun gibi istikâmet üzere ol!" buyurunca, Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem, istikâmetin zorluğuna işâretle; "Beni Hûd sûresi ihtiyarlattı" buyurdu. Yâsîn sûresinde; "Ey Resûlüm! Sen elbette istikâmet üzeresin" buyurulunca, Resûlullah efendimiz rahatlamışlardır. 

(Seyyid Tâhâ "kuddise sirruh" hazretleri)

Zâhir ve Bâtının istikâmeti

 Zâhirin (bedenin)istikâmette olması demek, dindeki emir ve yasaklara uymaktır. Bâtının, kalb ve rûhun istikâmeti ise, hakîkî îmâna kavuşmaktır. Yüksek hocamız, hakîki îmânı, kalbi Allahü teâlâdan alıkoyan bütün fayda ve zararlardan temizlemektir, diye açıkladılar. 

(Ya'kûb-i Çerhî "kuddise sirruh" hazretleri )