Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretlerinden sohbetler

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Türk asıllı İslâm âlimleri arasında en yücesi, en büyüğü *İmâm-ı Birgivî* hazretleridir “rahmetullahi aleyh”. Büyük âlimdir, kitapları var. Ama bir *Mürşid-i kâmil* görmemiş efendim. 

Mürşidi olmadığı için de hatâ etmiş, bir kitâbında aynen vehhâbîler gibi yazmış. Eğer bir mürşid-i kâmil görseydi bu hatâyı yapmazdı efendim. 

*******

Bizim arkadaşlarımızın en ednâsı, ötekilerin en âlâsından daha *İyi*’dir. Çünkü bizim arkadaşlar, müşrik olmazlar, mezhebsiz olmazlar, vehhâbî olmazlar. 

Belki günâhkâr olabilirler, ama aslâ *Ehl-i sünnet*’den çıkmazlar. İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki: 

Bu yolu tanıyanlar, bu büyükleri sevenler, edebsiz de olsa, saygısız da olsa, patavatsız da olsa, pervâsız da olsa, gene *Azîz*’dir ve *Makbûl*’dür. Kim diyor bunu? İmâm-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor. 

*******

Mahşer meydanı, *Ortadoğu*’da olacak, mahşerin merkezi orası. O zaman dünyâ dümdüz olacak ve Âdem aleyhisselâmdan kıyâmete kadar her insan, o meydanda toplanacak. 

Yer *Beton* olacak, tek bir ağaç olmıyacak. *Güneş*, bir mızrak boyu alçalacak. İnsanlar sıkış sıkış olacak. Zamânı ise, *Elli bin* âhiret senesi olacak. 

Âhiretin bir günü, dünyânın *Bin senesi* gibi olacak. Ama bu kadar uzun müddet, ehl-i sünnet bir müslümân için, iki rekât namaz kılacak kadar kısa olacak kardeşim. 

Hele mücâhidler, yâni dünyâda iken İslâmın yayılması için çalışanlar, bu süreyi *Cennet*’de geçirecekler. Onlar sizsiniz işte, yâni bütün arkadaşlar.

Siz islâma hizmet ederken, bizim de mezarda çürümüş vücûdumuz, rûhumuz inşallah *Şâd* olur. Yâni haber alırız, melekler haber verirler. 

Bu, zor değil ki, bunu Allahü teâlâ yaratıyor. Allahü teâlâ her şeye kâdirdir, Onun gücünün yetmediği bir şey yokdur kardeşim.

İmam-ı Gazalî hazretlerinin vefatı

İmam-ı Gazali 1111 (h.505) yılının Cemaziyelevvel ayının 14. Pazartesi günü büyük kısmını zikir ve tâat ve Kur’an-ı Kerim okumakla geçirdiği gecenin sabah namazı vaktinde abdest tazeleyip namazını kıldı, sonra yanındakilerden kefen istedi. 

Kefeni öpüp yüzüne sürdü, başına koydu: 

“Ey benim Rabbim, Mâlikim!.

Emrin başım gözüm üzere olsun” dedi. 

Odasına girdi. İçeride, her zamankinden çok kaldı. Dışarı çıkmadı. 

Bunun üzerine oradakilerden üç kişi içeri girince, İmam-ı Gazali hazretlerinin kefenini giyip, yüzünü kıbleye dönüp, ruhunu teslim ettiğini gördüler.

ALLAHÜ teâlâ bu büyüklerin şefaatlerine kavuşmayı nasip eylesin

Hadis-i şeriflerin çeşitleri

Sual: Hadis-i şeriflerin çeşitleri nelerdir?

CEVAP

Hepsini maddeler halinde bildirelim:

1- Hadis-i mürsel: Sahabe-i kiramın ismi söylenmeyip, Tabiinden birinin doğruca, (Resulullah aleyhisselam buyurdu ki) dediği hadis-i şerif.

2- Hadis-i müsned: Resulullaha isnat eden Sahabînin ismi bildirilen hadis-i şeriflerdir.

3- Hadis-i müsned-i muttasıl: Resulullaha kadar, aradaki ravilerden hiçbiri noksan olmayan hadis-i şerif.

4- Hadis-i müsned-i münkatı: Sahabîden başka, bir veya birkaç ravisi bildirilmeyen.

5- Hadis-i mevsul: Sahabînin, (Resulullahtan işittim, böyle buyurdu) diyerek haber verdiği, hadis-i müsned-i muttasıl demektir. Bunlara, hadis-i merfu da denir.

6- Hadis-i mütevatir: Birçok Sahabînin, Resulullahtan ve başka birçok kimsenin de, bunlardan işittiği ve çok kimselerin haber verdiği hadis-i şeriflerdir. Bunların, bir yalan üzerinde sözbirliği yapmalarına imkân olmaz. Bu hadis-i şeriflere inanmayan kâfir olur.

7- Hadis-i meşhur: İlk zamanda bir kişi bildirmişken, ikinci asırda şöhret bulan hadis-i şeriflerdir. Yani bir kimsenin Resulullahtan, o kimseden de, çok kimselerin ve bunlardan da, başka kimselerin işittiği hadis-i şerif olup, son duyulan kimseye kadar, artık hep mütevatir olarak bildirilmiştir. Meşhur hadislere inanmayan da kâfir olur. (Redd-ül-muhtar s.176)

8- Hadis-i mevkuf: Sahabîye kadar söyleyen hep bildirilip, Sahabînin, (Resulullahtan işittim) demeyip, (Resulullah böyle buyurmuş) dediği hadis-i şerif.

9- Hadis-i sahih: Âdil ve hadis ilmini bilenden işitilen, müsned-i muttasıl, mütevatir ve meşhur hadis-i şerif.

10- Haber-i âhâd: Bir kimse tarafından söylenilen, müsned-i muttasıl hadis-i şerif.

11- Hadis-i muallâk: Baştan bir veya birkaç ravisi veya hiçbir ravisi belli olmayan.

12- Hadis-i kudsi: Manası Allahü teâlâdan, kelimeleri Resulullah tarafından olan.

13- Hadis-i kavi: Söyledikten sonra, bir âyet-i kerime okuduğu hadis-i şerif.

14- Hadis-i nâsih: Son zamanlarında söyledikleri hadis-i şerif.

15- Hadis-i mensuh: İlk zamanda söyleyip, sonra değiştirilen hadis-i şerif.

16- Hadis-i âmm: Bütün insanlar için söylenmiş olan hadis-i şerif.

17- Hadis-i has: Bir kimse için söylenmiş hadis-i şerif.

18- Hadis-i hasen: Bildirenler, sadık ve emin olup, fakat hafızası, anlayışı, sahih hadisleri bildirenler kadar kuvvetli olmayan kişilerin bildirdiği hadis-i şerif.

19- Hadis-i maktu: Söyleyenler, Tabiin-i kirama kadar bilinip, Tabiinden rivayet olunan hadis-i şerif.

20- Hadis-i şaz: Birinin, bir hadis âliminden işittim dediği hadis-i şerif.

21- Hadis-i garip: Yalnız bir kimsenin bildirdiği hadis-i sahihtir. Yahut aradakilerden birine, bir hadis âliminin muhalefet ettiği hadis-i şerif.

22- Hadis-i zayıf: Sahih ve hasen olmayandır. Ravilerden birinin hafızası, adaleti gevşek veya itikadında şüphe vardır. Bu hadise göre fazla ibadet yapılır; fakat ictihadda bunlara dayanılmaz.

23- Hadis-i muhkem: Tevile muhtaç olmayan hadis-i şerif.

24- Hadis-i müteşabih: Tevile muhtaç olan hadis-i şerif.

25- Hadis-i munfasıl: Aradaki ravilerden, birden fazlası unutulmuş olan hadis-i şerif.

26- Hadis-i müstefid: Söyleyenleri üçten çok olan hadis.

27- Hadis-i muddarib: Muhtelif yollardan, birbirine uymayan şekilde bildirilen.

28- Hadis-i merdud: Manası olmayan ve rivayet şartlarını taşımayan söz.

29- Hadis-i müfteri: Müslüman görünen dinsizlerin uydurdukları söz.

30- Eser: Mevkuf ve maktu hadis veya dua bildiren merfu hadis.

31- Hadis-i mevdu: Bir hadis âlimine göre, hadis olma şartlarını taşımayan hadis, sadece o âlime göre mevdu, yani uydurma olur. Hadis usulü ilminde müctehid olan bir âlim, bir hadisin sahih olması için, lüzum gördüğü şartları taşımayan bir hadis için, benim mezhebimin usulünün kaidelerine göre mevdudur der. Yoksa, (Peygamber efendimizin sözü değildir) demek istemez. Yani, hadis-i şerif denilen bu sözün hadis olması, bence anlaşılmamıştır demektir. Hadis usulü ilminin başka bir müctehidi de, hadisin doğru olması için aradığı şartları bu sözde bulunca, hadistir, mevdu değildir diyebilir. Dört mezhep arasında ayrılık bulunması, sözlerinin yanlış olacağını göstermediği gibi, hadisler için de, böyledir. Böyle şeyler, ictihad işi olduğundan, bir müctehidin mevdu demesiyle, hakikatte mevdu olması lazım gelmez.

Seyyid Abdülkadir Geylani hazretlerinden sohbetler

 *.Abdulkâdir-i Geylânî Hazretleri buyurdular:* 

Hâdis-i Şerifte: 

“Kul işlediği günah sebebiyle bol rızıktan mahrum olur.” buyrulmuştur.

Geçiminde darlık, rızkında zorluk ve halinde

dağınıklık gördüğün zaman, bu halin Allahu Teala'nın emrini terk nefsinin hevasına uyduğundan

olduğunu bil.

Sana başkalarının eli ve dili ile saldırdığını,

zalimlerin âilene ve malina kast ettiğini gördüğünde,

Allahu Teala’nın haram ve yasaklarını işlediğini,

üzerine düşen hukuku yerine getirmediğini, dinin

hududunu aştığını bilmelisin.

Kalbinde hüzün, gam, şiddetli sıkıntı ve endişeler

toplandığı zaman, Allahu Teala'nın sana takdir ettiği

şeye itiraz üzere bulunduğunu, senin ve diğer

yaratılanlar hakkında Cenâb-ı Hakk'ın tedbirine razı

olmadığını, Hakka itimadında noksanlık olduğunu

muhakkak bilmelisin.

Sen bu hallerden birini kendinde gördüğünde

hemen o hâlini düzeltmeğe çalış ve tevbe et.

Resûlullaha Arzettim

Kilisli Mustafa Işkî efendi Mevârid-i Mecîdiyye Tarîh kitabında diyor ki:

Mekke'de 20 sene kaldım. 1831 senesinde 60 altın biriktirip, çoluk çocuk ile Medine'ye geldik. Paralar yolda bitti. Bir tanıdığıma misâfir olup, Hücre-i saadete geldim. Resûlullahtan yardım istedim. Üç gün sonra, bulunduğum eve bir bey gelerek, benim için bir ev kiraladığını söyledi. Eşyalarımı oraya taşıttı. Bir senelik kira bedelini ödedi.

Birkaç ay sonra, bir ay hasta yattım. Evde yiyecek ve satacak birşey kalmadı. Hanımın yardımı ile dama çıkıp, Ravda-i Mutahharaya karşı, sıkıntımı anlatıp yardım dilemek istedim. Ellerimi kaldırınca, dünyalık istemekten utandım. Birşey söyleyemedim. Odama indim.

Ertesi gün, bir kimse gelip dedi ki:

- Filân efendi bu altınları sana hediye gönderdi.

Keseyi aldım. Geçimimiz düzeldi ise de, hastalıktan kurtulamadım. Yardımla Hücre-i Saadet önüne gelip, Resûlullahtan şifâ istedim. Mescidden çıkıp, kimseden yardım istemeden evime yürüdüm. Eve girerken, hastalığım hiç kalmadı. Nazar değmemesi için, sokağa birkaç gün bastona dayanarak çıktım. Fakat, para yine bitmişti. Çoluk çocuğu karanlıkta bırakıp, Mescid-i Nebevîye geldim. Yatsı namazından sonra, sıkıntımı Resûlullaha arzettim. Yolda tanımadığım bir kimse yanıma gelip, elime bir kese verdi. İçinde 49 altın vardı. Mum ve lüzumlu şeyleri aldım, eve geldim.

Oğlum Muhammed Salih kundakta iken, anası hastalandı. Sütü kesildi. Çok sıkıldık. Çocuğu Hücre-i Saadete götürdüm. Perde eteğine bıraktım.

Sabah, Şerif isimli bir subay gelip dedi ki:

- Efendim! Üç aylık kızım vefât etti. Vâlidesinin sütünü kesemiyoruz. Acaba, süt anası arayan var mı?

Çocuğu gösterdim. "Çocuğu bize verirseniz, Allahü teâlânın rızası için ona süt veririz. İyi terbiye ederiz. Hanım da, buna sevinir." dedi ve çocuğu götürdü.

Namaz kılmayana iyi denmez

 *Hüseyin Hilmi bin Saîd hazretleri buyuruyor ki:*

Namaz kılmıyana, *iyi* denmez kardeşim, hattâ namaz kılmıyan birine *İyi* kimse demek tehlikelidir. Bir gün bizim Mehmet Dârende’ye dedim ki: 

Mâşallah, çok kitap satıyorsun, çok gayretlisin, çok sevap kazanıyorsun. Ama şunu bil ki, kitap satışları sebebiyle dahî olsa, bir vakit namâzın kazâya kalırsa, bütün bu sevâbları kaybedersin. 

Çünkü *Allah, kulunu, namaz kılmak için yaratmışdır*, dedim. Çok mühim bu. Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan  îtibâren her ümmete, namâzı emretmişdir. *Namaz* çok mühim kardeşim, Allahın bize emri. 

Bizim *İlk* işimiz, namaz kılmakdır, diğer işler sonra gelir. İslâma hizmet de çok kıymetliyse de, Allahü teâlâ dilerse, fâcirlerle de dînini kuvvetlendirir. Onun için önce *Namaz*, sonra *Hizmet*. 

Efendimiz aleyhisselâm, Eshâb-ı kirâmdan birini üzgün görünce, sebebini sormuşlar. O sahâbî de *Dünyevî* bir sebep söylemiş. 

Bunun üzerine Efendimiz aleyhisselâm; *Ben de, bir namâzı, evvel vaktinde kılamadın da, onun için üzgünsün sandım*, buyurmuşlar. 

Yine bir gün de, namâzın ehemmiyyeti hakkında; *Birinin, binlerce devesi olsa, hepsini fakirlere dağıtsa, bir namâzın evvel vaktinde kılınması sevâbına kavuşamaz*, buyurmuşlar.

*******

*Nakşibendî* büyüklerinin bir husûsiyeti var kardeşim. Diğer tarîkatlarda, talebeyi alırlar, öğretirler, yetişdirirler ve ona derler ki: 

*Bak evlâdım, işte doğru yol budur. Bu yoldan hiç sapmadan dosdoğru gidersen, Cennete girersin. Haydi, Allah selâmet versin!* Böyle deyip, bırakırlar. 

Fakat bu yolun büyükleri öyle değil. Bu yol garantili. Nasıl garantili? Şöyle ki, bu *Büyük*’ler talebesinin elinden bir tutdu mu, bir daha bırakmazlar. 

Tâ ki, onu alıp, Cennetin kapısına kadar götürürler, hattâ Cennetin içine sokarlar, hattâ, ona âit köşkü gösterip, *İşte bak! Senin köşkün şu!* derler, sonra bırakırlar.

HANEFÎ HOCA

Merhum Süleyman Kuku (rahmetullahi teala aleyh) hocamızın sarf ve nahivde hocası olan Muhammed Salihoğlu (Allahu teâlâ rahmet eylesin), Hanefî Hoca nâmı ile bilinirdi. 

Ehl-i takvâ ve hâfız-ı Kur’ân bir zat idi. Otuz sene hatm-i Kur’ân ile teheccüd namazı kıldı. Hafta geçmezdi ki Resûlullah’ı (sallallahu teâlâ aleyhi ve sellem) rüyâda görmesin.

Merhum Hanefî Hoca, vefatından birkaç ay evvel kendisini ziyaret eden hocamıza sorar;

“Sizce, Eshâb-ı kirâm (rıdvânullahi teâlâ aleyhim ecmain) ne için o kadar sevgili, o kadar kıymetli ve fazîletlidir?”

Cevâbı da kendileri verir:

“Resûlullah’ın (Sallallahu teâlâ aleyhi ve sellem) uğruna canlarını, mallarını ve yurtlarını fedâ ettikleri için mi?

Hayır! Vallahi, ben bir zaid ümmeti olarak, canımı, malımı, her şeyimi O’nun uğruna veririm. 

Onların fazîleti bana göre, Allahu teâlânın onları, Habîbine (Sallallahu teâlâ aleyhi ve sellem) eshab olarak seçmesinden ve beğenmesinden geliyor.”

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 271)

Kalp kırmak

“Küfürden sonra en büyük cürüm, kalb kırmaktır.”

(İmâm-ı Rabbânî)

“Kaddesallahu teâlâ sirrehu ve azizuhu”

KEMEND

İmâm-ı Rabbânî Hazretleri (kaddesallahu teala sirrehu ve azizuhu), Mektûbât-ı şerîf, ikinci cild 99. mektûbda buyuruyorlar ki;

“Derd ve belâ, Allahu teâlânın iki kemendidir. Sevdiklerini bu kemend ile kendine çeker. Ya’nî, derd ve belâ görünüşte musîbettir. Aslında ise, kulu Allahu teâlâya yaklaştıran vesîlelerdir.”

(Gün Batarken Gördüğüm Son Işık, sf 270)

Bâyezîd-i Bistâmî ve Ebû Türâb'ın talebesi

Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri, kendilerine “Silsile-i aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerin beşincisidir. “Sultân-ül-Ârifîn” lakabıyla meşhûrdur. Tasavvufta derecesi çok yüksek idi. Talebelerine sık sık şöyle nasîhat ederdi: 

“Müslüman kardeşinize saygılı olmanızdan daha kolay ne vardır? Onlara hürmet etmek, haklarını korumak ne güzel haslettir! Müslüman kardeşlerimize kin beslemek, onlara karşı saygısız olmak ne zararlı şeydir! Bu yol hiç kimseye fazîlet kapısını açmamış, hiç kimseyi başarıya ulaştırmamıştır...”

Buyurdu ki: “Dilini, Allahü teâlânın ismini anmaktan başka işlerle uğraşmaktan ve başka şeyler konuşmaktan koru. Nefsini hesâba çek. İlme yapış ve edebi muhâfaza et. Hak ve hukûka riâyet et. İbâdetten ayrılma. Güzel ahlâklı, merhamet sâhibi ve yumuşak ol. Allahü teâlâyı unutturacak her şeyden uzak dur ve onlara kapılma.”

Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerinin Mecûsî olan bir komşusu ve süt emme çağında bir de çocuğu vardı. Bu Mecûsî sefere çıktı. Evlerini aydınlatacak bir şeyi bulunmadığı için çocuk ağlıyordu. Bâyezîd hazretleri her gün bir çıra alıp, komşusunun evine götürdü. Mecûsî seferden dönüp de bu durumu öğrenince, kendisinde değişiklikler hissetti. Bâyezîd hazretlerine karşı kalbinde bir sevgi hâsıl oldu ve; “O zâtın aydınlığı varken bizim karanlıkta bulunmamız hiç uygun değildir” diyerek hemen huzûruna gidip Müslüman oldu...

Ebû Türâb Nahşebî hazretlerinin bir talebesi vardı. Allahü teâlâya olan muhabbetinin çokluğundan dolayı hemen her gün yüzlerce defa kendinden geçip bayılırdı. Bir gün hocası, kendisine “Sen Bâyezîd hazretlerini görsen daha çok derecelere kavuşurdun” dedi ve o talebe ile berâber o mübareğin yanına geldiler. Bâyezîd-i Bistâmî hazretleri ile o talebe göz göze geldikleri anda talebe düşüp orada hemen vefât etti. Bunun üzerine; Ebû Turâb Nahşebî dedi ki: 

“Yâ Bâyezîd! Bu talebe öyle idi ki, Allahü teâlânın aşkı ile kendisinde bazı hâller olur, kendisinden geçerdi. Fakat sizi bir defa görmekle düşüp can verdi. Bu nasıl oluyor?” 

Bâyezîd hazretleri buyurdu ki: 

“O kişinin hâli doğru idi. Önceden, onun müşâhedesi kendi makamı kadar idi. Beni gördüğü anda, müşâhedesi benim makamım kadar oldu. Lâkin o kimse buna takat getiremeyip, can verdi.”

Hanımların işi kolay

İstanbul Evliyasından Seyyid Ahmet Mekki Efendi hazretleri “rahmetullahi aleyh“, bir sohbetinde;

- Ahirette Müslüman hanımların işi kolay, buyurdu.

- Neden efendim? dediler.

- Çünkü onların hesabı, beylerinden sorulacak ahirette.

- Her hanımın mı efendim?

- Hayır. Sadece beş vakit namazını kılan, orucunu tutan, kocasına itaat eden ve tesettüre riayet eden hanımların hesabını kocaları verecek.

- Hikmeti ne acaba efendim?

- Çünkü erkekler, hanımlarından mesuldür. Ama hanımlar, erkeğin günahından sorumlu değildir.

Ahirette iltimas var mı?

Bir gün de bazı sevdikleri;

- Efendim, ahirette iltimas olacak mı? diye sordular bu zata.

Cevaben;

- Evet, ahirette iltimas vardır, buyurdu.

Sordular:

- Nasıl iltimas eder efendim?

- Allahü teâlânın sevdiği bir kulun üzerinde “kul hakkı” var diyelim. Bu hakları ödemeden Cennete giremez. Allahü teâlâ, o hak sahiplerine;

- “Hakkınızı mı istersiniz, yoksa Cenneti mi?” diye sorar.

Onlar;

- Cenneti isteriz, derler.

- “Öyleyse hakkınızdan vazgeçin!” buyurur.

- Vazgeçtik ya Rabbi! Derler.

Ve hep birlikte Cennete girerler.

Üç şeyi yaparsanız...

Bir gün de nasihat istediler bu zattan.

- Size, hazret-i Ömer’in “radıyallahü teâlâ anh” bir nasihatını nakledeyim mi? buyurdu.

- Seviniriz efendim, dediler.

Şöyle anlattı:

- O büyük zat, bir gün bazı sahabilere: “Üç şeyi yaparsanız, mahvolursunuz” buyurmuş.

O sahabiler;

- Onlar nedir ya Ömer? demişler.

Buyurmuş ki;

- Eshab olmak şerefinden daha üstün bir şeref ararsanız. Dini, dünya menfaatlerine alet ederseniz. Bir de dünyalığı, dünya için isterseniz.