MUHÂLEFET
“Nefse ve hevâya (nefsin arzu ve meyline) muhâlefet, ibâdetin başıdır.”
-Esseyyîd Abdülhakîm Arvâsî (kaddesallahu teâlâ sirreh)-
MUHÂLEFET
MUHÂLEFET
“Nefse ve hevâya (nefsin arzu ve meyline) muhâlefet, ibâdetin başıdır.”
-Esseyyîd Abdülhakîm Arvâsî (kaddesallahu teâlâ sirreh)-
NEFS
NEFS
Hakem-i Atâiyye sahibi (Ataullah-i İskenderî) buyurdu ki
“Nefsin cibilliyetinde, su-i edep vardır. Kul edebe devamlı memur olduğundan, nefsin dâima, seciyesi icâbı olarak, sâhibini muhâlefet meydanına sevk etmek arzusuna karşı, kul onu kötülükleri istemekten men eder. Bunun için, nefsin dizginlerini gevşeten kimse, onun fesâdına ortak olur”
Abd
“İbâdet; mü’minlerin avamına , ubûdiyeti; mü’minlerin havassında, ubûdet ise; ehass-ı havasa (seçilmişlerin seçilmişlerinde) bulunur.”
İSTİKÂMET
İSTİKÂMET
“İstikâmet; bütün ahidlerde, özellikle ilâhî ve Muhammedî ahidlerde, yemek, içmek, giyinmek dahil, dînî ve dünyevî umurda (işlerde) ortada olmağa riâyetle sırât-ı müstakîme devâm ve itinâdır (göstermektir).
(Son Halkalar, ||. Cild, sf 635)
İSTİKÂMET / KERÂMET
Büyükler buyurdu ki;
“İstikâmet sâhibi ol, kerâmet tâlibi olma! Zirâ nefsin, kerâmet talebine meyli ve hareketi ister. Hakk teâlâ ise, sende istikâmet arar.”
Eyüpsultan’daki Kaşgari Camii Ramazan’da ibadete açılıyor
Ramazan’da İbadete Açılacak Olan Kaşgari Camii Havadan Görüntülendi.
Eyüpsultan’daki Kaşgari Camii Ramazan’da ibadete açılıyor
Son asırda yetişen büyük İslam alimlerinden Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretlerinin talebe yetiştirdiği Kaşgari Murtaza Efendi Camii’inde restorasyon çalışmaları büyük ölçüde tamamlandı. Restorasyon çalışmalarında sona gelinen caminin yenilenen hali gün batımının eşsiz manzarasıyla havadan görüntülendi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Tarihi Yapıların Restorasyonu projesi kapsamında Eyüpsultan'da bulunan Kaşgari Murtaza Efendi Camii'nin restorasyon çalışmalarının büyük bir kısmı tamamlandı. Kabristan içerisinde kalan caminin Mayıs ayında Ramazan-ı Şerif’in ilk günlerinde ibadete açılacağı bildirildi. Son asırda yetişen büyük İslam alimlerinden Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretlerinin talebe yetiştirdiği Kaşgari Murtaza Efendi Camii restorasyon çalışmaları sebebiyle 3 yıldır kapalıydı. Titizlikle yürütülen restorasyon çalışmalarında gelinen son nokta gün batımının eşsiz manzarası ile Kaşgari Murteza Efendi Camii havadan görüntülendi.
Çekilen görüntülerde Kaşgari Murtaza Efendi Camii'nin, minaresinin ve dergah müştemilatı içinde bulunan yapıların büyük bir bölümünün restorasyonunun tamamlandığı görülüyor. 3 milyon 498 bin TL bütçe ile restorasyonu devam eden cami içerisinde yer alan yapılardan bu güne kadar Cami-Tevhidhâne, Harîm, Selâmlık, Mutfak, Minare, Kaşgârî Türbesi, İsa Geylani Türbesi’nin restorasyonu işlemleri de yapıldı. Şadırvan, Su Haznesi ve bahçe duvarı da Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan restorasyon için onay alınıp işlemlerine başlanacak. Kurul’da onay için bekleyen proje kapsamındaki işler dışında kalan tüm restorasyon işleri de, Mayıs ayı içerisinde bitirilmesi bekleniyor. Vakıflar Bölge Müdürlüğü yetkililerinin verdiği bilgiye göre cami, Ramazan ayında ibadete açılacak.
Necip Fazıl’ın “O ve Ben” Kitabında anlattığı mekanlardı
Büyük İslam Alimi, Türkiye’nin ilk kimya Yüksek mühendisi Hüseyin Hilmi Işık Efendi, Kaşgari Murtaza Efendi Tekkesi’nde Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretlerinden ilim öğrenerek onlarca kitabı yayınladı. “Bana yakan gözlerle bir kerecik baktınız Ruhuma, büyük temel çivisini çaktınız” mısralarını Seyyid Abdülhakim Arvasi hazretleri için söyleyen Necip Fazıl Kısakürek de Murtaza Efendi Tekkesi’ne gelirdi. Burada Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretleri’nden öğrendiği ilim ile dünyası değişen Kısakürek, ardından tanışmalarını ve yaşadıklarını “O ve Ben” kitabında anlattı. Sonraki dönemde kaleme aldığı, “Batı Tefekkürü ve İslâm Tasavvufu, Başbuğ Velîlerden 33 Altun Silsile gibi eserlerinde mürşîdinden aldığı terbiyenin izlerini görmek mümkündür.
Kaşgari Murtaza Efendi Tekkesi tarihi
Kaşgari Murtaza Efendi Tekkesi Eyüpsultan ilçesinde Merkez Mahallesi, Hüsam Efendi Sokağı ile Karyağdı Sokağı‘nın arasında yer almaktadır. Murtaza Efendi Camii”, burada vaktiyle bulunan tekkenin ilk şeyhinin Kaşgarlı olması sebebiyle “Kâşgarî Camii” olarak da adlandırılır. Tekkenin içerisinde cami, harem, selâmlık, derviş hücreleri, şadırvan, kuyu ve müştemilattan oluşan inşaatın yapımına Türkistan kökenli Yekçeşm Ahmed Murtezâ Efendi tarafından yaptırılmıştır. 1744’te başlamış, 1745’ yılında biten yapı Nakşıbendî tekkesi olarak inşâ edilmiştir. Şeyhliğine ise Kaşgârî Hâce Abdullah Nidâî Efendi tâyin edilmiştir. Abdullah Nidâî Efendi, Nakşıbendiyye’nin Ahrâriyye şubesine mensup Hâce Azhar Kaşgârî'nin halîfesidir. Doğu Türkistan’ın Kaşgâr şehrinde dünyaya gelen Abdullah Nidaî Efendi, İstanbul’a geldiğinde önce Eyüp, merkezde bulunan Kalenderhâne Tekkesi şeyhliğine tâyin edilmiştir. Bu tekkenin vakfiyesinde mücerred (bekâr) şeyhler tarafından idare edilmesi şartı bulunmaktaydı. Evlilik sebebiyle buradan ayrılan Abdullah Nidaî Efendi, Kaşgârî Tekkesi meşihatini üstlenmiştir.
Eyüpsultan’daki Kaşgari Camii Ramazan’da ibadete açılıyor
Son asırda yetişen büyük İslam alimlerinden Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretlerinin talebe yetiştirdiği Kaşgari Murtaza Efendi Camii’inde restorasyon çalışmaları büyük ölçüde tamamlandı. Restorasyon çalışmalarında sona gelinen caminin yenilenen hali gün batımının eşsiz manzarasıyla havadan görüntülendi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), Tarihi Yapıların Restorasyonu projesi kapsamında Eyüpsultan'da bulunan Kaşgari Murtaza Efendi Camii'nin restorasyon çalışmalarının büyük bir kısmı tamamlandı. Kabristan içerisinde kalan caminin Mayıs ayında Ramazan-ı Şerif’in ilk günlerinde ibadete açılacağı bildirildi. Son asırda yetişen büyük İslam alimlerinden Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretlerinin talebe yetiştirdiği Kaşgari Murtaza Efendi Camii restorasyon çalışmaları sebebiyle 3 yıldır kapalıydı. Titizlikle yürütülen restorasyon çalışmalarında gelinen son nokta gün batımının eşsiz manzarası ile Kaşgari Murteza Efendi Camii havadan görüntülendi.
Çekilen görüntülerde Kaşgari Murtaza Efendi Camii'nin, minaresinin ve dergah müştemilatı içinde bulunan yapıların büyük bir bölümünün restorasyonunun tamamlandığı görülüyor. 3 milyon 498 bin TL bütçe ile restorasyonu devam eden cami içerisinde yer alan yapılardan bu güne kadar Cami-Tevhidhâne, Harîm, Selâmlık, Mutfak, Minare, Kaşgârî Türbesi, İsa Geylani Türbesi’nin restorasyonu işlemleri de yapıldı. Şadırvan, Su Haznesi ve bahçe duvarı da Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan restorasyon için onay alınıp işlemlerine başlanacak. Kurul’da onay için bekleyen proje kapsamındaki işler dışında kalan tüm restorasyon işleri de, Mayıs ayı içerisinde bitirilmesi bekleniyor. Vakıflar Bölge Müdürlüğü yetkililerinin verdiği bilgiye göre cami, Ramazan ayında ibadete açılacak.
Necip Fazıl’ın “O ve Ben” Kitabında anlattığı mekanlardı
Büyük İslam Alimi, Türkiye’nin ilk kimya Yüksek mühendisi Hüseyin Hilmi Işık Efendi, Kaşgari Murtaza Efendi Tekkesi’nde Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretlerinden ilim öğrenerek onlarca kitabı yayınladı. “Bana yakan gözlerle bir kerecik baktınız Ruhuma, büyük temel çivisini çaktınız” mısralarını Seyyid Abdülhakim Arvasi hazretleri için söyleyen Necip Fazıl Kısakürek de Murtaza Efendi Tekkesi’ne gelirdi. Burada Seyyid Abdülhakim Arvasi Hazretleri’nden öğrendiği ilim ile dünyası değişen Kısakürek, ardından tanışmalarını ve yaşadıklarını “O ve Ben” kitabında anlattı. Sonraki dönemde kaleme aldığı, “Batı Tefekkürü ve İslâm Tasavvufu, Başbuğ Velîlerden 33 Altun Silsile gibi eserlerinde mürşîdinden aldığı terbiyenin izlerini görmek mümkündür.
Kaşgari Murtaza Efendi Tekkesi tarihi
Kaşgari Murtaza Efendi Tekkesi Eyüpsultan ilçesinde Merkez Mahallesi, Hüsam Efendi Sokağı ile Karyağdı Sokağı‘nın arasında yer almaktadır. Murtaza Efendi Camii”, burada vaktiyle bulunan tekkenin ilk şeyhinin Kaşgarlı olması sebebiyle “Kâşgarî Camii” olarak da adlandırılır. Tekkenin içerisinde cami, harem, selâmlık, derviş hücreleri, şadırvan, kuyu ve müştemilattan oluşan inşaatın yapımına Türkistan kökenli Yekçeşm Ahmed Murtezâ Efendi tarafından yaptırılmıştır. 1744’te başlamış, 1745’ yılında biten yapı Nakşıbendî tekkesi olarak inşâ edilmiştir. Şeyhliğine ise Kaşgârî Hâce Abdullah Nidâî Efendi tâyin edilmiştir. Abdullah Nidâî Efendi, Nakşıbendiyye’nin Ahrâriyye şubesine mensup Hâce Azhar Kaşgârî'nin halîfesidir. Doğu Türkistan’ın Kaşgâr şehrinde dünyaya gelen Abdullah Nidaî Efendi, İstanbul’a geldiğinde önce Eyüp, merkezde bulunan Kalenderhâne Tekkesi şeyhliğine tâyin edilmiştir. Bu tekkenin vakfiyesinde mücerred (bekâr) şeyhler tarafından idare edilmesi şartı bulunmaktaydı. Evlilik sebebiyle buradan ayrılan Abdullah Nidaî Efendi, Kaşgârî Tekkesi meşihatini üstlenmiştir.
Abdülhakîm Arvâsî Efendi Hazretleri'nin İman hakkındaki yazısı
İman, ziyadelik ve noksanlık bakımından kısımlara ayrılmaz. Çünkü iman hasıl olunca zaten kâmildir, ziyadelik ve noksanlık kabul etmez. Mahiyeti itibarı ile ne zaid ve ne de noksan olmaz. Zaid ve kâmil olması, inkişaf ve incila (açıklık ve berraklık) olarak, başka bir tabirle, zayıflık ve güçlülük bakımındandır.
İmanın mahiyeti: Peygamber Salallahü Aleyhi ve Sellem'in Risalet ve Nübüvvet itibariyle getirdiği akaidi; akla, hikmet ve felsefeye dayandırmadan ve havale etmeden, kesin olarak bilip ve inanmaktan ibarettir.
Akla uyarak inanmak ve tasdik etmek, aklı tasdik olup, risaleti ve Resulü tasdik olmaz. Yahud Resulü ve aklı birlikte tasdik etmiş olur ki, ol vakit risalete tam inanç hasıl olmaz; itimadı tam olmayınca mahiyet-i iman, tecezzi kabul etmediğinden dolayı, iman olmaz. Belki akıl, Resul'ün tebliğine muvafık olursa, aklı kâmil ve aklı selim olur.
İnanç mes'eleleri hikmete havale olunup, hikmet kabul ederse tasdik eder, etmezse ya red veyahud tereddüde düşerse ol vakit hakime i'timat etmiş olup, risalete tam i'timat hasıl etmemiş olur ki, bu, bu takdirde iman-ı kâmil zaten olmaz. Zira iman, tecezzi ve kısım gibi parçalara ayrılmaz.
Dini mes'elelere felsefe ile yön vermeye kalkışırsa, yine bir feylesofu tasdik etmiş olup, Resule tam i'timad etmemiş olur ki, bu da iman sayılmaz.
Hasılı İman: Resulü Ekrem Sallallahü Aleyhi ve Sellemin Allah tarafından Risalet ve Nübüvveti itibarıyle, bütün insanlara getirdiği ve tebliğ ettiği ahkamın kaffesine, tümü i'tibarıyle itimat ve inanmakla hasıl olur. Bu Ahkâm ve Akaid'in her hangi birinde tereddüd ve inkâr var ise, mü'min olamaz. Zira bir hükümde Resul'ü tasdik etmemekle veyahud bu hükme i'timad etmemekle, Resul'ü, hilafı hakikat ile ittiham etmiş olur ki, bu da noksanlıktır; noksanlık ise, Nübüvvet ve Risalete tamamen zıddır. Dinde ittifak olunan mes'elelerden birinde şüphe ve inkâr imanın gitmesine sebep olur.
Dinde ittifak bulunan mes'elelerden birinde tasdik olmaz ise --ekseriya böyle olur -- bu mes'elede murad-ı ilahi ve murad-ı Resul Sallallahü Aleyhi ve Sellem nasıl ise, öylece inandım ve tasdik ettim der, şüphesini giderecek bir zatı hemen arar; ilminde, dininde güvenilir, tam i'timat sahibi, zeki ve anlayışlı, arif, mes'elelere vakıf, dini bilgileri derin ve müşkilatları halle muktedir zatı bulur ve sorar; aldığı cevaba kalben mutmain olunca öylece inanır ve yakin hasıl eder. Böyle zatı aramak farzdır. Bunu tesadüfe bırakmak asla caiz değildir. Hemen arar bulur. Bulamazsa ve yahud bulup ta tatmin olmaz ise, Cenab-ı Hakk'ın irade ettiği ve Resulünün tebliğ ettiği şekilde inandım der, şüphesinin giderilmesini Cenab-ı Hakk'dan niyaz eder. İşte buna binaen her yerde müslümanların müşkilini hal edecek bir alimin bulundurulması farz-ı kifayedir. Felsefecilerin itirazlarını, fen bilgilerine, felsefe kaidelerine göre halle muktedir; hükemanın itirazlarını, hikmet kaidelerine göre halle kadir, batıl dinlerin itirazlarını ve dinlerinin batıl olduğunu ispata muktedir, Mutezile, Rafizi tarafından gelen itirazlara derin vukufu olan, cevaba muktedir ve tarih-i aleme vakıf, ulumu riyaziyede mahir, çeşitli İslam bilgilerinde maharetli bir kimse bulundurmak lazımdır. Böyle olmaz ise DİN, gerçekleri kabul etmeyenlerin elinde oyuncak olur. Diledikleri vechile te'vil ve tefsir ederler. Kimseyi kurtaramadıkları gibi, hem kendilerini ve hem de halkı sapıklığa iterler.
Yavuz Sultan Selim Han'ın türbesinde asılı olan Muhiyiddin-i Arabinin "rahmetullahi aleyhimâ" sözünün yazılı olduğu bir hat
Yavuz Sultan Selim Han'ın türbesinde asılı olan Muhiyiddin-i Arabinin "rahmetullahi aleyhimâ" sözünün yazılı olduğu bir hat.
'iza dehale sînün fi'ş-şîn
zahara fî kabrihî muhyiddîn
Şeceret-ün-Nu'mâniyye fî Devlet-il-Osmâniyye isimli eserinde; "Sin, Şın'a gelince, Muhyiddîn'in kabri meydana çıkar." buyurdu. Muhyiddîn-i Arabî hazretleri, Şam'da, kalbi para sevgisiyle dolu bir grup kimseye; "Sizin taptığınız, benim ayağımın altındadır." dedi. Orada bulunanlar bu sözü anlayamadılar. 1240 (H.638) Rabî'ul-âhir ayının 28. Cumâ günü, yetmiş sekiz yaşında iken Şam'da fânî dünyâdan âhirete irtihâl etti. Sâlihiyye'de defnolundu. Şam halkı, onun büyüklüğünü anlayamadıkları için kabrinin üzerine çöp döktüler. Osmanlı SultânıYavuz Selîm Hân Şam'a geldiğinde; "Sin, Şın'a gelince, Muhyiddîn'in kabri meydana çıkar." sözünün ne demek olduğunu anladı. Kabrini araştırıp buldurdu. Çöpleri temizleterek, kabrin üzerine güzel bir türbe, yanına bir câmi ve imâret yaptırdı. Ayrıca Muhyiddîn-i Arâbî'nin vefâtından önce ayağını yere vurarak, "Sizin taptığınız, benim ayağımın altındadır" buyurduğu yeri tesbit ettirip, orayı kazdırdı. Orada küp içinde altın çıktı. Bundan, "Siz, Allahü teâlâya değil de, paraya tapıyorsunuz" demek istediği anlaşıldı. (Evliyalar Ansiklopedisi)
Allahü teâlâ şefaatlerine kavuştursun...
Hakk’a Meyletmek
Behlül Dânâ Hazretleri, yol üzerindeki bir vîrânenin yıkılmak üzere olan eğilmiş duvarına bakıp sık sık âkıbetini tefekkür ederdi. Yine bir gün derin bir tefekkürle orayı seyrederken duvar âniden çöküverdi. Bu hâdise Behlül Dânâ Hazretleri’nde gözle görülür derecede büyük bir sürûra vesîle oldu. Onun bu büyük sevincine mânâ veremeyen insanlar, merakla ondaki bu değişikliğin sebebini sordular. Behlül Dânâ Hazretleri, onlara şu cevabı verdi:
“−Duvar meyilli olduğu tarafa yıkıldı!”
Hazretin az evvelki sevincine bir türlü akıl erdiremeyen insanlar, Behlül Dânâ’nın bu sözleriyle iyice şaşkınlaştılar. Bu ifadelerle onun neyi kastettiğini anlayamadıklarından bu defa:
“−Peki, bunda şaşılacak ne var?!” diye sordular.
O ise insanlara, derin tefekkürünün bir neticesi olan şu hikmetli cevabı verdi:
“−Mâdemki dünyadaki her şey nihâyetinde meylettiği tarafa yıkılıyor, benim de meylim Hakk’a doğrudur, o hâlde ben de ölünce -inşâallah- Hakk’a varırım. Ey ahâlî, rükû ve secdelerimizle Hakk’a meylimizi her an artırmaya gayret edelim ki, başka yönlere yıkılmayalım!”
İşte Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in fem-i muhsinlerinden sâdır olan:
“Kişi, yaşadığı hâl üzere ölür.” (Müslim, Cennet, 83) hadîs-i şerîfinin şerh ve îzâhı mâhiyetinde müşahhas bir misâl…
Bu hakikat dolayısıyla bir mü’min, meylini her an Hakk’a yönelterek istikâmet üzere olmaya gayret etmelidir. Bunun için de sabırsızlığı sabırla; unutkanlığı zikirle; nankörlüğü şükürle; isyanı tâatla; cimriliği cömertlikle; şüpheyi yakîn ile; riyâyı ihlâs ile; günâhı tevbeyle; yalanı doğrulukla; gafleti tefekkürle bertaraf ederek Allâh’a güzel bir kul olmaya çalışmalıdır.
Mevlânâ Hazretleri şöyle buyurmuştur:
“Ey kardeş, sen, tefekkür ile hayat bulmalısın.
Bedenin, kemik ve etten ibâret, hayvanlarda da aynı. Eğer tefekkürün gül ise, sen gül bahçesindesin. Yani dünya cennetindesin. Tefekkürün diken ise, külhan kütüğüsün.”
Hiç şüphesiz, insanoğlu için kaçınılmaz bir hakikat olan ölüm, herkesin karşısına, yaşadığı hayatın keyfiyetine uygun bir mâhiyette çıkacaktır.
Hazret-i Mevlânâ bu hususu ne güzel ifâde etmektedir:
“Oğul, herkesin ölümü kendi rengindedir.”
“Ey ölümden korkup kaçan can! İşin aslını, sözün doğrusunu istersen, sen aslında ölümden korkmuyorsun, sen kendinden korkuyorsun.
Çünkü ölüm aynasında görüp ürktüğün, korktuğun, ölümün çehresi değil, kendi iç dünyanın çirkin yüzüdür. Senin rûhun bir ağaca benzer. Ölüm ise o ağacın yaprağıdır. Her yaprak ağacın cinsine göredir…”
Ölümü, bir hüsran olmaktan kurtarıp bir zafere dönüştürebilmek, onu mâtem değil de “Şeb-i arûs / vuslat gecesi” hâline getirmek; ölüm sonrası için arzu edilen saâdet yurduna şimdiden hazırlanıp ölmesini bilenlerin kârıdır.
Zira Cenâb-ı Hakk’a tahsis edilmesi gereken gönüller, hayatta iken daha ziyâde ne ile meşgul olmuş ise, ölürken de ekseriyetle onunla meşgul olur. Bunun müsbet-menfî sayısız misalleri vardır.
Rebî bin Haysem -rahmetullâhi aleyh- bu husustaki bir müşâhedesini şöyle nakleder:
“Bir keresinde can çekişen bir adamın yanında bulunmuştum. Ben; “Lâ ilâhe illâllâh!” deyip telkin verdikçe o, sanki kelime-i tevhîdi duymuyor, para sayar gibi parmaklarıyla birtakım hesaplar yapıyordu.”
Yine meşhur hadis âlimlerinden Abdülazîz Revvâd Hazretleri başından geçen ibret verici bir hâdiseyi şöyle anlatmıştır:
“Medîne-i Münevvere’de idim. Bir gece Mescid-i Nebî’ye gidiyordum. Bir kadın telâşla yaklaşıp: «Ey efendi! Eğer sevap kazanmak istiyorsan yardıma gel! Şurada bir hasta var, can çekişiyor, ölmek üzere. Ona şehâdet kelimesini telkin etsen, söyletsen!» dedi.
Hemen oraya gittim. Ölmek üzere olan adama kelime-i şehâdeti söyletmek için ne kadar uğraştıysam da bir türlü söyletemedim! Bir ara gözlerini açıp:
«Kaç defâdır bunu söyle diyorsun. Ben, bu kelime-i şehâdetten ve İslâm dîninden, hayli zamandır yüz çevirdim. Şimdi de bir türlü söyleyemiyorum.» dedi ve sonra öldü.
Adamın kim olduğunu ve hâlini araştırdığımda, onun devamlı olarak şarap içen bir kimse olduğunu öğrendim. Kendi kendime, Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in; «Şarap içmeyi âdet edinen, puta tapan gibidir.» (İbn-i Mâce, Eşribe, 3) buyurması elbette doğrudur, dedim.”
Son nefes husûsunda peygamberler hâricinde hiç kimse teminat altında değildir. Bu sebeple mü’min, ömrü boyunca havf ve recâ (korku ve ümit) duyguları arasında:
“Sana yakîn (ölüm) gelinceye kadar Rabbine kulluk et!” (el-Hicr, 99) âyet-i kerîmesinin sırrına ermeye çalışmalıdır. Nitekim insan, her an devam ettirdiği kulluk vesîlesiyle Hakk’a dostlukta mesâfe alır. Hakk’a kulluğu hayatın son demlerine bırakmaksa fecî bir hüsran sebebidir.
Rivâyete göre bir terzi, sâlihlerden bir zâta:
“–Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in: «Allah Teâlâ, kulunun tevbesini, canı boğazına gelmediği müddetçe kabûl eder.» (Tirmizî, Deavât, 98/3537) hadîs-i şerîfi hakkında ne buyurursunuz?” diye suâl etti. O zât da sordu:
“–Evet, böyledir. Ama senin mesleğin nedir?”
“–Terziyim, elbise dikerim.”
“–Terzilikte en kolay şey nedir?”
“–Makası tutup kumaşı kesmektir.”
“–Kaç seneden beri bu işi yaparsın?”
“–Otuz seneden beri.”
“–Canın gırtlağına geldiği zaman, kumaş kesebilir misin?”
“–Hayır, kesemem.”
“–Ey terzi! Bir müddet zahmet çekip öğrendiğin ve otuz sene kolaylıkla yaptığın bir işi o zaman yapamazsan, ömründe hiç yapmadığın tevbeyi o an nasıl yapabilirsin? Bugün gücün kuvvetin yerinde iken tevbe eyle! Yoksa son nefeste istiğfar ve hüsn-i hâtime nasîb olmayabilir… Sen hiç: «Ölüm gelmeden evvel tevbe etmekte acele ediniz!» (Münâvî, V, 65) sözünü işitmedin mi?”
Son nefesin ne şekilde vâkî olacağı, ilâhî bir sırdır. Bu sebeple hayatı, bir mayın tarlasında yürür gibi büyük bir teyakkuzla yaşamak ve Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in sık sık buyurduğu gibi; “Esas hayatın, âhiret hayatı” olduğunu hiçbir zaman unutmamak îcâb eder. Zira Cenâb-ı Hakk’ın sevip râzı olduğu bir kul olabilmek; O’nun beşeriyete armağan ettiği Hazret-i Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in nebevî ikazlarına gönülden itaat etmekle mümkündür.
Velhâsıl her insan; dünya hayatında mânevî gidişâtına ve nereye hazırlandığına dikkat etmek mecbûriyetindedir. Bunun muhâsebesini de son nefesine bırakmayıp ömrü boyunca bu hassâsiyetle yaşamalıdır. Hazret-i Ömer -radıyallâhu anh-’ın buyurduğu:
حَاسِبوُا اَنْفُسَكُمْ قَبْلَ اَنْ تُحَاسَبُوا
“(İlâhî mahkemede) hesâba çekilmeden evvel nefislerinizi hesâba çekiniz.” (İbn-i Kesîr, Tefsîr, I, 27) tâlimâtını kendine hayat düstûru edinmelidir.
Yâ Rabbî! Ömür defterimizin her sayfasında takvâyı bize en güzel azık ve gönüllerimizden hiç çıkarmayacağımız mânevî bir zırh eyle! Aklımızı, kalbimizi ve bütün varlığımızı her hâlükârda Senʼin rızâna yönlendir. Son nefesimizi de ebedî saâdetimizin başlangıcı eyle!..
Âmîn!..
“−Duvar meyilli olduğu tarafa yıkıldı!”
Hazretin az evvelki sevincine bir türlü akıl erdiremeyen insanlar, Behlül Dânâ’nın bu sözleriyle iyice şaşkınlaştılar. Bu ifadelerle onun neyi kastettiğini anlayamadıklarından bu defa:
“−Peki, bunda şaşılacak ne var?!” diye sordular.
O ise insanlara, derin tefekkürünün bir neticesi olan şu hikmetli cevabı verdi:
“−Mâdemki dünyadaki her şey nihâyetinde meylettiği tarafa yıkılıyor, benim de meylim Hakk’a doğrudur, o hâlde ben de ölünce -inşâallah- Hakk’a varırım. Ey ahâlî, rükû ve secdelerimizle Hakk’a meylimizi her an artırmaya gayret edelim ki, başka yönlere yıkılmayalım!”
İşte Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in fem-i muhsinlerinden sâdır olan:
“Kişi, yaşadığı hâl üzere ölür.” (Müslim, Cennet, 83) hadîs-i şerîfinin şerh ve îzâhı mâhiyetinde müşahhas bir misâl…
Bu hakikat dolayısıyla bir mü’min, meylini her an Hakk’a yönelterek istikâmet üzere olmaya gayret etmelidir. Bunun için de sabırsızlığı sabırla; unutkanlığı zikirle; nankörlüğü şükürle; isyanı tâatla; cimriliği cömertlikle; şüpheyi yakîn ile; riyâyı ihlâs ile; günâhı tevbeyle; yalanı doğrulukla; gafleti tefekkürle bertaraf ederek Allâh’a güzel bir kul olmaya çalışmalıdır.
Mevlânâ Hazretleri şöyle buyurmuştur:
“Ey kardeş, sen, tefekkür ile hayat bulmalısın.
Bedenin, kemik ve etten ibâret, hayvanlarda da aynı. Eğer tefekkürün gül ise, sen gül bahçesindesin. Yani dünya cennetindesin. Tefekkürün diken ise, külhan kütüğüsün.”
Hiç şüphesiz, insanoğlu için kaçınılmaz bir hakikat olan ölüm, herkesin karşısına, yaşadığı hayatın keyfiyetine uygun bir mâhiyette çıkacaktır.
Hazret-i Mevlânâ bu hususu ne güzel ifâde etmektedir:
“Oğul, herkesin ölümü kendi rengindedir.”
“Ey ölümden korkup kaçan can! İşin aslını, sözün doğrusunu istersen, sen aslında ölümden korkmuyorsun, sen kendinden korkuyorsun.
Çünkü ölüm aynasında görüp ürktüğün, korktuğun, ölümün çehresi değil, kendi iç dünyanın çirkin yüzüdür. Senin rûhun bir ağaca benzer. Ölüm ise o ağacın yaprağıdır. Her yaprak ağacın cinsine göredir…”
Ölümü, bir hüsran olmaktan kurtarıp bir zafere dönüştürebilmek, onu mâtem değil de “Şeb-i arûs / vuslat gecesi” hâline getirmek; ölüm sonrası için arzu edilen saâdet yurduna şimdiden hazırlanıp ölmesini bilenlerin kârıdır.
Zira Cenâb-ı Hakk’a tahsis edilmesi gereken gönüller, hayatta iken daha ziyâde ne ile meşgul olmuş ise, ölürken de ekseriyetle onunla meşgul olur. Bunun müsbet-menfî sayısız misalleri vardır.
Rebî bin Haysem -rahmetullâhi aleyh- bu husustaki bir müşâhedesini şöyle nakleder:
“Bir keresinde can çekişen bir adamın yanında bulunmuştum. Ben; “Lâ ilâhe illâllâh!” deyip telkin verdikçe o, sanki kelime-i tevhîdi duymuyor, para sayar gibi parmaklarıyla birtakım hesaplar yapıyordu.”
Yine meşhur hadis âlimlerinden Abdülazîz Revvâd Hazretleri başından geçen ibret verici bir hâdiseyi şöyle anlatmıştır:
“Medîne-i Münevvere’de idim. Bir gece Mescid-i Nebî’ye gidiyordum. Bir kadın telâşla yaklaşıp: «Ey efendi! Eğer sevap kazanmak istiyorsan yardıma gel! Şurada bir hasta var, can çekişiyor, ölmek üzere. Ona şehâdet kelimesini telkin etsen, söyletsen!» dedi.
Hemen oraya gittim. Ölmek üzere olan adama kelime-i şehâdeti söyletmek için ne kadar uğraştıysam da bir türlü söyletemedim! Bir ara gözlerini açıp:
«Kaç defâdır bunu söyle diyorsun. Ben, bu kelime-i şehâdetten ve İslâm dîninden, hayli zamandır yüz çevirdim. Şimdi de bir türlü söyleyemiyorum.» dedi ve sonra öldü.
Adamın kim olduğunu ve hâlini araştırdığımda, onun devamlı olarak şarap içen bir kimse olduğunu öğrendim. Kendi kendime, Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in; «Şarap içmeyi âdet edinen, puta tapan gibidir.» (İbn-i Mâce, Eşribe, 3) buyurması elbette doğrudur, dedim.”
Son nefes husûsunda peygamberler hâricinde hiç kimse teminat altında değildir. Bu sebeple mü’min, ömrü boyunca havf ve recâ (korku ve ümit) duyguları arasında:
“Sana yakîn (ölüm) gelinceye kadar Rabbine kulluk et!” (el-Hicr, 99) âyet-i kerîmesinin sırrına ermeye çalışmalıdır. Nitekim insan, her an devam ettirdiği kulluk vesîlesiyle Hakk’a dostlukta mesâfe alır. Hakk’a kulluğu hayatın son demlerine bırakmaksa fecî bir hüsran sebebidir.
Rivâyete göre bir terzi, sâlihlerden bir zâta:
“–Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in: «Allah Teâlâ, kulunun tevbesini, canı boğazına gelmediği müddetçe kabûl eder.» (Tirmizî, Deavât, 98/3537) hadîs-i şerîfi hakkında ne buyurursunuz?” diye suâl etti. O zât da sordu:
“–Evet, böyledir. Ama senin mesleğin nedir?”
“–Terziyim, elbise dikerim.”
“–Terzilikte en kolay şey nedir?”
“–Makası tutup kumaşı kesmektir.”
“–Kaç seneden beri bu işi yaparsın?”
“–Otuz seneden beri.”
“–Canın gırtlağına geldiği zaman, kumaş kesebilir misin?”
“–Hayır, kesemem.”
“–Ey terzi! Bir müddet zahmet çekip öğrendiğin ve otuz sene kolaylıkla yaptığın bir işi o zaman yapamazsan, ömründe hiç yapmadığın tevbeyi o an nasıl yapabilirsin? Bugün gücün kuvvetin yerinde iken tevbe eyle! Yoksa son nefeste istiğfar ve hüsn-i hâtime nasîb olmayabilir… Sen hiç: «Ölüm gelmeden evvel tevbe etmekte acele ediniz!» (Münâvî, V, 65) sözünü işitmedin mi?”
Son nefesin ne şekilde vâkî olacağı, ilâhî bir sırdır. Bu sebeple hayatı, bir mayın tarlasında yürür gibi büyük bir teyakkuzla yaşamak ve Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in sık sık buyurduğu gibi; “Esas hayatın, âhiret hayatı” olduğunu hiçbir zaman unutmamak îcâb eder. Zira Cenâb-ı Hakk’ın sevip râzı olduğu bir kul olabilmek; O’nun beşeriyete armağan ettiği Hazret-i Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in nebevî ikazlarına gönülden itaat etmekle mümkündür.
Velhâsıl her insan; dünya hayatında mânevî gidişâtına ve nereye hazırlandığına dikkat etmek mecbûriyetindedir. Bunun muhâsebesini de son nefesine bırakmayıp ömrü boyunca bu hassâsiyetle yaşamalıdır. Hazret-i Ömer -radıyallâhu anh-’ın buyurduğu:
حَاسِبوُا اَنْفُسَكُمْ قَبْلَ اَنْ تُحَاسَبُوا
“(İlâhî mahkemede) hesâba çekilmeden evvel nefislerinizi hesâba çekiniz.” (İbn-i Kesîr, Tefsîr, I, 27) tâlimâtını kendine hayat düstûru edinmelidir.
Yâ Rabbî! Ömür defterimizin her sayfasında takvâyı bize en güzel azık ve gönüllerimizden hiç çıkarmayacağımız mânevî bir zırh eyle! Aklımızı, kalbimizi ve bütün varlığımızı her hâlükârda Senʼin rızâna yönlendir. Son nefesimizi de ebedî saâdetimizin başlangıcı eyle!..
Âmîn!..
Hiç bir kimse Allahu teâlaya aşık olamaz
Seyyid Abdülhakim Arvasi hazretleri buyuruyor ki : Hiç bir kimse Allahu teâlaya aşık olamaz. Çünkü aşk, muhabbetin, sevmenin çoğuna derler. Allahu teâlâ ne kadar sevilse , lâyıktır ve azdır. Bunun için onu sevmekte, icabettiğinden çok denemez. İnsanlarda ise aşk, gereğinden fazla sevmeğe denir. O halde, insanlar birbirine âşık olabilir, ama Allahu teâlaya âşık olunmaz. Çünkü ne kadar sevilse, icabeden sevgiye ulaşılmaz, nerede kaldı ki çok olsun.
BU EHL-İ SÜNNET VEL CEMÂAT MEZHEBİNE AYKIRIDIR
KAYNAK: Berekât [Zübde-tül Makâmat] Muhammed Hâşim Kişmî
Sahife no: 104
Tercüme: Süleyman KUKU
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)