Abdülhakîm Efendi Hazretleri buyurdu ki: “Bir şey hakkında hüküm vermek için ekseriyete bakılır. Faydalı tarafı çok olana faydalı denir. Zararlı tarafı çok olana zararlı denir. Çünki dünyada Allahü teâlâ her maddeye tecelli ediyor. Her maddede Allahü teâlânın sıfatları zuhur ediyor. Mesela bütün kâinatı varlıkta tutan, Allahü teâlânın kayyum sıfatıdır. Allahü teâlâ bu kâinatı bıraksa, yani kudretini çekse, herşey o anda yok olur.
Her maddenin, her varlığın, hem faydalı tarafı vardır, hem de zararlı tarafı vardır. Herşeyin iyi tarafı var; çünki Allahü teâlânın rahmet sıfatı var. Herşeyde Allahü teâlânın rahîm sıfatı tecelli ediyor. Ama Allahü teâlânın kahhar sıfatı da var, gadab sıfatı da var. Öyleyse herşeyde kahredici sıfat var. Yani herşeyin zararlı tarafları da var. Meselâ yılan zararlı ama faydalı tarafı da var. Ondan zehire karşı ilaç yapılıyor.
Meselâ Allahü teâlâ insanın nefs-i emmâresini yaratmış. Nefs-i emmârenin faydalı tarafları da var, zararlı tarafları da var. Nefs, Allahü teâlânın düşmanıdır; ama faydalı tarafı var. Meselâ bizim yememiz, içmemiz hep nefs sayesindedir. Herkes para kazanmak için çalışıyor. Yemek, içmek istiyor. Bunun için para kazanıyor. Para kazanmak için de meselâ hayvan besliyor. Köylü harman ve saire yapıyor. Biz de onun sayesinde ekmek yiyoruz. Köylü çalışmasa, ekmeği nereden bulacağız? Köylü hayvanlarına bakmasa, eti nereden bulacağız? Demek oluyor ki, başkalarının nefsi, para kazanmak için çalışıyor. Biz de onların çalışmasıyla istifâde ediyoruz. Sonra nefs olmasa kimse evlenmez. Kimse evlenmezse, kimse dünyaya gelmez. O hâlde insanların yaşaması için nefs-i emmâre lâzım olduğu gibi; insanların yeryüzünde durması da nefs sayesindedir.
Anne ve babamızın nefsleri sayesinde biz şimdi hayattayız. Nefsin bunlardan daha faydalı tarafı var. Onu Peygamber efendimiz bildiriyor: Nefs ile cihâd. Bir muharebede Sahâbe-i kiramdan çokları şehid olmuş, yaralanmış. Peygamber efendimiz Eshâbına, “Cihâd-ı asgardan, cihâd-ı ekbere geldik” buyurmuş. Eshâb buna şaşırınca, “Büyük cihâd, nefsimizle cihâddır” buyuruyor. Nefsle cihâd sayesinde insanlar meleklerden üstün oluyor. Çünki meleklerde nefs yoktur.
Nefsin bir de zararlı tarafı vardır. İnsanı kötü tarafa çekmeye çalışır; haram işlemeye sevkeder. Hiç doymaz. Haram işlerseniz, daha fazlasını ister. Onu da yaparsanız, ondan fazlasını ister. Çünki Kur’an-ı kerimde, “İnsanların nefsi doymaz olarak yaratıldı” buyuruluyor.
Nefs, ulûhiyyete kadar ister. Herkes bana tâbi olsun, hep benim dediğim olsun, der. Yani Allahü teâlâya şerik olmak ister. Onun için hadis-i kudsîde ‘Nefsine düşman ol; zira nefs benim karşıma düşman olarak dikilmiştir’ diyor. Bütün günahlar, hatta küfr, nefstendir.
İşte elektriğin de hem faydalı tarafı vardır, hem de zararlı tarafı vardır. Evet, ben abdest almaya çıkarken ışığı kullanıyorum. Bu, elektriğin faydalı tarafıdır. Ama elektriğin zararlı tarafı daha çoktur. Bir kere insan elektrik teline bir dokunsa, bir anda ölür. Bütün harb vasıtaları, bombalar, füzeler hep elektrikle çalışıyor. Elektrik olmasa, bu korkunç, öldürücü vâsıtaların hiç biri olmazdı. Sonra en büyük zararı, gece âlemlerindeki günahlar hep elektrik ışığının altında oluyor. Her akşam binlerce insan günah işliyor veya imanını kaybediyor. Elektrik olmasa, bu gece azgınlıkları olmaz. Binâenaleyh elektriğin zararı faydasından çoktur” buyurdu.
Bunu ancak Efendi Hazretleri gibi bir zât söyleyebilir.
Yine Abdülhakîm Efendi Hazretleri’nden dinledim: Seyyid Fehîm Hazretleri’nin evinin pencereleri, hasır ile kaplı imiş. Seyyid Fehîm Hazretleri hacca gidince oğulları, başta Emin Efendi olmak üzere, babamızı sevindirelim diye pencerelerdeki hasırları çıkarmışlar, cam takmışlar. Evin içi aydınlık olmuş. Seyyid Fehîm Hazretleri hac dönüşü evin şeklinin değiştiğini görünce, “Bu evde eski nurları göremiyorum. Burada eski ruhâniyet kalmamış. Firavunun sarayına benzemiş” deyip eve girmemişler. Oğulları eski hâle getirdikten sonra eve teşrif buyurmuşlar. “Oh, eski nurları yine görüyorum. Eski ruhâniyetler yine var” buyurmuşlar.
Seyyid Fehîm Hazretleri, çıra, yağ kandili yakarlarmış. Efendi Hazretleri lamba kullanırdı. Biz de elektrik kullanıyoruz. Seyyid Fehîm Hazretleri çıra kullanıyor diye biz de mi çıra kullanacağız? Efendi Hazretleri lamba kullanıyor diye biz de mi lamba kullanacağız? Onların hâline o uygun idi ve ondan tad alıyorlardı. Biz de elektrik kullanıyoruz. Ama günah işlemekte değil; hayırda kullanıyoruz. Çünki düşmanın silahıyla silahlanmak dinimizin emridir. Efendi Hazretleri’nin buyurduğu umumî kâideye de aykırı değildir.
Hüseyin Hilmi Işık (rahmetullahi aleyh)
